اولین پیوند سلولهای بنیادی برای درمان دیابت نوع ۱
۲ نفراز مبتلایان به دیابت نوع ۱ اولین کسانی بودند که پیوند سلولهای بنیادی جنینی را برای درمان بیماری خود دریافت کردند. با این امید که وقتی قند خون افزایش مییابد ایمپلنتها انسولین را آزاد میکنند تا قند خون را به حالت طبیعی بازگرداند.
حدود ۱۰% از ۴۲۲ میلیون نفر مبتلا به دیابت در سراسر جهان دارای دیابت نوع ۱ هستند. سیستم ایمنی بدن، سلولهای جزیرهای در پانکراس را که انسولین میسازد تخریب میکند. محققان بیش از ۱۵ سال تلاش کردهاند تا راهی برای جایگزینی این سلولها با سلولهای بنیادی پیدا بکنند اما موانع متعددی از جمله نحوه کار این سلولها در بدن برسر این راه وجود دارد.
اکنون وایاسایت (Viacyte) در حال تلاش برای تولید ایمپلنتی به اندازه کارت اعتباری حاوی سلولهای حاصل از سلولهای بنیادی به نام PEC-Direct است. بدین صورت که ایمپلنت در زیر پوست قرار میگیرد و به طور خودکار سلولهای از دست رفته را جبران میکنند؛ و در ادامه، زمانی که قند خون بالا میرود انسولین آزاد میشود.
به گفتۀ پاول لیکایند (Paul Laikind) این یک درمان کاربردی است اما واقعا به معنای معالجه نیست زیرا نمیتوانیم عامل خودایمنی این بیماری را از بین ببریم، ما فقط سلولهای از دست رفته را جایگزین میکنیم.
نظارت برخون
یک دستگاه مشابه در ۱۹ بیمار مبتلا به دیابت آزمایش شده است اما در این آزمایش از سلولهای کافی برای درمان استفاده نشد. بعد از کاشت سلولهای پیشساز به سلولهای جزیره بالغ تبدیل شدند. وایاسایت بستههای PEC-Direct حاوی سلولهای بیشتری را به ۲ نفر مبتلا به دیابت نوع ۱ وارد کرده است و سومین نفر نیز به زودی ایمپلنت را دریافت خواهد کرد. در داخل بدن منافذ موجود در لایۀ بیرونی دستگاه به رگهای خونی اجازه میدهند به درون آن نفوذ کرده و سلولهای داخل دستگاه را تغذیه نمایند. پس از گذشت سه ماه، هنگامی که این سلولها بالغ شدند، انتظار میرود که بتوانند میزان قند خون خود را کنترل کنند و در صورت نیاز انسولین آزاد کنند. این درمان میتواند افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ را از تزریق انسولین بینیاز بکند. هرچند باید داروهای سرکوب کننده ایمنی مصرف شود.
تولید انبوه
به گفته امیلی برنز (Emily Burns) اگر این راهکار موفقیت آمیز باشد این استراژی میتواند راه درمان دیابت نوع ۱ راتغییر دهد.
روش مشابهی که به مدت ۲۰ سال است برای درمان بیماری از سلولهای پانکراس اهداکنندگان عضو بهره میگیرد، موفقیت آمیز بوده است. دریافت کنندگان بعد از پیوند، انسولین کافی آزاد میکنند، اما کمبود اهداکنندگان استفاده گسترده از این روش را محدود میکند. اما این مشکل در سلولهای بنیادی وجود ندارد. سلولهای بنیادی جنینی برای ایجاد سلولهای پیشساز برای اولین بار توسط زنی که درخواست IVF داشت، اهدا شد. از آنجا که سلولهای جنینی و سلولهای پیشساز ساخته شده از آنها میتوانند در مقادیر زیادی تکثیر یابند این روش قادر به درمان همه کسانی که واجد شرایط آن هستند میباشد.
به گفته جیمز شاپیرو (James Shapiro) منبع نامحدود سلولهای تولیدکننده انسولین انسانی یک قدم بزرگ برای سفربه درمان احتمالی دیابت است. مطمئنا این در نهایت ثابت خواهد کرد که یک مرجع باثبات برای پیشرفت در مراقبت از دیابت است.