مطالعه‌ی جدید ادعای ناکارآمدی داروهای ضدافسردگی را رد می‌کند

فرضیه‌ای که در رسانه‌های بین المللی از جمله Newsweek و CBS سروصدای زیادی به پا کره بود، ادعا دارد که داروهای ضدافسردگی از جمله SSRI هیچ اثر ضد افسردگی واقعی را اعمال نمی‌کند.

یک گروه تحقیقاتی داده‌های حاصل از آزمایشات بالینی تحلیل کرده و توانست این نظریه را رد کند. با توجه به فرضیۀ چالش‌برانگیز این واقعیت که بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی خود را به عنوان بهبود یافته در نظر می‌گیرند ممکن است به خاطر اثر Placebo (دارونما) باشد؛ یعنی افرادی که انتظار دارند با استفاده از دارو بهبود یابند اغلب اساس بهبودی می‌کنند حتی اگر دارو اثر واقعی را نداشته باشد. با این حال اگر SSRI در واقع تنها با اثر دارونما عمل کند، این داروها نباید در آزمایش‌های بالینی بهتر از دارونمای واقعی باشند که در آن بیماران با SSRI یا قرص‌های دارویی غیرموثر درمان شده بودند؛ جایی که نه بیمار و نه حتی پزشک از نوع درمان بیمار اطلاع ندارد (و باید تا اتمام مطالعه و انتشار نتایج منتظر بود)!

برای توضیح این‌که چرا داروهای ضدافسردگی در چنین آزمایش‌هایی اغلب موجب تسکین علایم بیشتر نسبت به دارونما می‌شود پیشنهاد شده که عوارض جانبی ناشی از SSRI موجب می‌شود بیمار درک کند که او داروی بالقوه دریافت نکرده است و از این رو اعتقاد او را به درمان موثر را افزایش می‌دهد. اثر مثبت SSRI که در بسیاری از مطالعات نشان داده شده است؛ نه به دلیل این که این داروها یک عمل ضدافسردگی مخصوص بیوشیمیایی در مغز اعمال می‌کنند؛ بلکه به دلیل اثر دارونمای فیزیولوژیک ناشی از این داروها می‌باشد.
این تئوری به طور گسترده‌ای منتشر شده است. اگرچه حقیقت این گونه نیست و هیچ‌گونه پشتوانۀ علمی نیز برای آن وجود ندارد. بنابراین تاکنون هرگز بررسی نشده است که آیا افراد در آزمایش‌های بالینی عوارض جانبی داروهای ضدافسرگی را تجربه می‌کنند و به همین دلیل ممکن است حدس زده باشند که آن‌ها داروی بالقوه دریافت نکرده‌اند همچنین درمان بیشتری نسبت به درمان‌های غیر عادی دارند.

گروه تحقیقاتی به منظور بررسی نظریه “Placebo Breaking Blind” داده‌های حاصل از آزمایش‌های بالینی انجام‌‌شده جهت اثبات اثربخشی ضدافسردگی ۲ مورد از SSRI رایج پاروکستین و سیتالوپرام؛ بررسی نموده است.
این مطالعه، که در مجموع ۳۳۴۴ بیمار را شامل می‌شود، نشان می‌دهد که دو داروی مورد مطالعه به طور واضح نسبت به دارونما در مقایسه با اثربخشی ضدافسردگی نیز در بیمارانی که هیچ عارضه جانبی را تجربه نکرده‌اند به مراتب بهتر است. عقیده بر این است که داروهای ضدافسردگی صرفا از طریق عوارض جانبی پلاسبو از افسردگی جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شود بیمار متوجه شود که دارونما به وی داده نمی‌شود و احتمال بهبود می‌یابد. محققان نتیجه می‌گیرند که این مطالعه و همچنین گزارش‌های اخیر از همان گروه حمایت قوی از این فرض است که SSPI اثر خاص ضد افسردگی را اعمال می‌کنند. آنها پیشنهاد می‌کنند که سوء مصرف داروها در رسانه‌ها غیر قابل اثبات است و ممکن است بیماران افسرده را از درمان موثر باز دارد.