دانشمندانی از سوئد برای اولین بار توانستند مادهی ژنتیک موجود در جنین سالم انسان را ویرایش کنند. این محققان دقیقاً چه چیزی را ویرایش کردهاند؟ اصلاً مگر اشتباهی بوده که ویرایش کنند؟ و چرا این تحقیق بحثبرانگیز میباشد؟
در آزمایشهای اخیری که زیستشناس، Fredrik Lanner و همکارانش انجام داده ابزار ویرایش ژنی را به جنین انسان تزریق کردهاند تا تغییرات بسیار دقیقی در DNA آن صورت دهند. بر اساس چیزی که NPR، اولین گزارشدهندهی این خبر اعلام کرده، این تغییرات در اولین روزهای پس از تشکیل جنین انجام گرفته است، دقیقاً چند روز پس از لقاح.
محققان امیدوارند تا با این روش اطلاعات بیشتری از یکی از اسرارآمیزترین فرآیندهای هستی؛ یعنی رشد جنین بدست بیاورند و شاید روزی درمانی مؤثرتر برای ناباروری پیدا شود.
این اولین باری نیست که دانشمندان ژنی را در جنین انسان ویرایش کرده باشند
در سال ۲۰۱۵ دانشمندان چینی مقالهای را منتشر کردند که در آن تلاشهای خود را برای اصلاح ژنِ ناهنجاری خونیِ تالاسمی شرح داده بودند. یک سال بعد تلاشی صورت گرفت برای ایجاد مقاوت ژنتیکی در برابر ویروس HIV ولی در هر دوی این آزمایشها پس از ویرایش ژن، جنین دیگر قادر به تکمیل روند تکامل نبوده است. دلیل آن هم این بود که برای باروری تخمکهای آن آزمایشها از دو اسپرم استفاده شده بود و این امر گذر از مرحلهای را برای جنین غیرممکن میکرد.
جنینهای جدید برای حاملگی استفاده نخواهند شد
جنینی که در این آزمایش پرورش مییابد میتواند حداقل در تئوری به انسانی بالغ تبدیل شود. سلولهای جنسی از زوجی گرفته شدهاند که از روش IVF استفاده کرده بودند ولی Lanner میگوید که اجازه نخواهد داد بیش از ۱۴ روز از عمر این جنینها بگذرد و فقط برای هفتهی ابتدایی از آنها برای آزمایش استفاده میکند. این کار برای جلوگیری از به وجود آمدن هر گونه تفکری برای طراحی انسانها انجام میشود!
تحقیق جدید ژنهای رشد را هرف قرار خواهد داد
برای این آزمایش از تکنیکی استفاده شده است به نام CRISPR-Cas9 که ژن خاصی را که در سطوح اولیهی رشد دخیل است خاموش میکند. با این روش، یعنی با حذف عملکرد هر یک از این ژنها میتوان به کاریشان پی برد. مخصوصاً که شاید این ژنها در باروری دخیل باشند.
اصلاح ژن جنین بحثبرانگیز است!
جنینهایی که در این آزمایش اصلاح شدهاند بعد از پایان ۲ هفتگی دیگر اجازهی رشد ندارند؛ چون هنوز نگرانیهایی وجود دارد. یکی از این نگرانی این است که شاید این اصلاحات موجب پدید آمدن ناهنجاری ژنتیکی جدیدی شود که امکان دارد نسلهای آینده را درگیر کند.
اشکال دیگری که بر این روش گرفته میشود “طراحی انسان” است. از لحاظ اخلاقی هنوز زود است تا این کار صورت بگیرد؛ چون سوءاستفاده از این تکنیک شاید غیرقابل پیشگیری باشد. برای جلوگیری از اینگونه افکار دانشمندان به اصطلاح تضمین میدهند که انسانی طراحی نکنند!
اصلاح جنین انسان مفید است
اخیراً تلاشهایی صورت گرفته تا از اصلاح ژنتیک جنین انسان برای بهبود سلامت حمایت شود. در ماه دسامبر سال گذشته گردهمایی برگزار شد که با پیشنهاد اعمال محدودیتهایی از این تکنیک حمایت میکرد. مثلاً نباید جنینهایی که اصلاح شدهاند برای درمان ناباروری استفاده شوند. گروه بر این نکته تأکید داشتند تا کارهای کافی برای مسائل امنیتی و اخلاقی موضوع انجام نگرفته، هیچگونه دخالتی نباید در نسل آینده انجام داد. اگرچه کاری که دانشمندان سوئدی انجام دادهاند مورد قبول است؛ چون پس از چند روز متوقف میشود.