تعریف
ریفلاکس صفرا زمانی رخ می‌دهد که ماده‌ی مایعی که در کبد ساخته شده است(صفرا) به معده یا مری برگشت داده می‌شود.
ریفلاکس صفرا ممکن است همراه با ریفلاکس اسیدی باشد که در آن اسید معده به مری برگشت داده می‌شود. با این حال، ریفلاکس اسیدی صفراوی و ریفلاکس اسیدی بیماری‌هایی جدا از هم می‌باشند.
علائم
تمیز ریفلاکس صفرا از ریفلاکس اسیدی می‌تواند مشکل باشد زیرا علائم و نشانه‌ها مشابه می‌باشند، و نیز ممکن است هر دو بیماری همزمان رخ داده باشند. مشخص نیست صفرا چه نقشی در بیماری‌های ریفلاکسی بازی می‌کند.
علائم و نشانه‌های ریفلاکس صفرا عبارتنداز:
- درد ناحیه بالای شکم که ممکن است شدید باشد
- سوزش مکرر سینه
- حالت تهوع
- استفراغ ماده‌ای به رنگ سبز متمایل به زرد
- سرفه و خش خش‌های گاه و بی‌گاه
- کاهش وزن ناخواسته
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر فرد مکرراً دچار علائم ریفلاکس شود یا به طور ناخواسته دچار کاهش وزن شود، باید به پزشک مراجعه کند.
اگر تشخیص داده شود که فرد مبتلا به بیماری ریفلاکس معدی مروی(GERD) است اما با مصرف دارو بهبود نمی‌یابد باید به پزشک مراجعه کند. زیرا ممکن است درمان‌هایی اضافی برای ریفلاکس صفراوی نیاز باشند.
دلایل
صفرا ماده‌ای به رنگ سبز مایل به زرد می‌باشد که برای هضم چربی‌ها و از بین بردن گلبول‌های قرمز فرسوده و برخی سموم خاص، ضروری می‌باشد.
صفرا در کبد ساخته شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌گردد.
ریفلاکس صفرا به معده
صفرا و غذا در دوازدهه مخلوط شده و از طریق دریچه پیلور وارد روده کوچک می‌شوند. دریچه پیلور معمولاً اندکی باز می‌شود، به اندازه‌ای که تنها ۳.۵ میلی‌متر از مایع غذا در یک بار عبور کند. اما این اندازه کمتر از آن است که به غذای هضم شده اجازه دهد تا وارد معده شود. در بیشتر موارد ریفلاکس صفرا، دریچه به درستی بسته نمی‌شود و صفرا به معده بازمی‌گردد.
ریفلاکس صفرا به مری
اگردریچه انتهایی مری به درستی عمل نکند اسید و صفر ا به مری بازمی‌گردند.
چه چیزی منجر به ریفلاکس صفرا می‌شود؟
ریفلاکس صفرا ممکن است توسط موارد زیر ایجاد شود:
- عوارض اعمال جراحی: جراحی معده شامل برداشت کامل معده یا عمل بایپس معده برای کاهش وزن، علت بسیاری از موارد ریفلاکس صفرا هستند.
- زخم معده: زخم معده ممکن است دریچه پیلور را مسدود سازد و سبب تجمع غذای هضم شده در معده شود. این تجمع منجر به افزایش فشار معده می‌شود و به صفرا و اسید اجازه می‌دهد وارد مری شوند.
- جراحی کیسه صفرا: افرادی که کیسه صفرای خود را برمی‌دارند، بیشتر از افراد دیگر دچار ریفلاکس صفرا می‌شوند.
عوارض
موکوس چسبنده‌ای سطح داخلی معده را پوشانده و از آن در برابر اثرات مخرب اسید معده محافظت می‌کند. این موکوس در مری وجود ندارد، پس ریفلاکس اسید و صفرا می‌تواند آسیب جدی به بافت مری واردکند. ترکیب ریفلاکس صفرا و اسید خطر ابتلا به عوارض زیر را افزایش می‌دهد:
- بیماری ریفلاکس معدی مروی(GERD)
- مری بارت
- سرطان مری
تشخیص
توصیف علائم توسط بیماری برای پزشک خود اغلب برای تشخیص مشکلات ریفلاکسی کافی می‌باشد. اما تمیز ریفلاکس اسید از ریفلاکس صفرا مشکل است و نیاز به آزمایش‌های دیگری دارد. همچنین بهتر است آزمایشاتی برای بررسی آسیب‌های احتمالی به معده و مری بیمار انجام گیرند، همچنین برای تغییرات آگهی دهنده سرطان.
روشی جدید برای تشخیص زودهنگام سرطان مری
آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
اندوسکوپی
آزمایش‌های ویژه اسید: در این آزمایش‌ها از یک پروب اندازه گیرنده اسید برای شناسایی اینکه چه زمانی و برای چه مدت اسید به معده ریفلامس می‌کند، استفاده می‌شود.
در یکی از این تست‌ها به نام تست براوو، پروب را از طریق اندوسکوپی به قسمت پایینی مری متصل می‌کنند. این تستهای ویژه به پزشک کمک می‌کند تا ریفلاکس اسید را افتراق دهد نه ریفلاکس صفرا.
امپدانس مری: این تست اندازه می‌گیرد که آیا گاز یا مایع به مری بازمی‌گردد یا خیر. برای افرادی مناسب است که موادی غیراسیدی استفراغ می‌کنند و توسط پروب اسیدی تشخیص داده نمی‌شوند. در این تست نیز یک پروب که در مری کار گذاشته می‌شود.
درمان
تنظیم شیوه زندگی و دارو درمانی می‌تواند برای ریفلاکس اسید بسیار مؤثر باشد، اما درمان ریفلاکس صفرا مشکل‌تر است. شواهد اندکی وجود دارد که نشان از اثربخشی درمان‌های ریفلاکس صفرا داشته باشند، قسمتی از آن به دلیل مشکل بودن تشخیص با توجه به علائم آن می‌باشد.
دارو درمانی
اورسودوکسی کولیک اسید: این دارو به بهبود جریان صفرا کمک می‌کند. و نیز ممکن است تکرر و شدت عائم را کاهش دهد.
داروهای باند کننده اسید صفرا: پزسکان اغلب این داروها را تجویز می‌کنند که جریان صفرا را مختل می‌سازند اما تحقیقات نشان داده‌اند اثر این داروها کمتر از درمان‌های دیگر است. عوارض آنها مانند نفخ، می‌تواند شدید باشد.
مهارکننده‌های پمپ پروتون: این داروها برای توقف تولید اسید تجویز می‌شوند اما نقش واضحی در درمان ریفلاکس صفرا ندارند.
جراحی
اگر دارو درمانی نتواند شدت علائم را کاهش دهد یا تغییرات پیش سرطانی در مری مشاهده شود، پزشک ممکن است توصیه به جراحی بکند. برخی از انواع جراحی می‌توانند بسیار موفقیت آمیزتر از انواع دیگر باشند.
این گزینه‌ها عبارتنداز:
جراحی انحراف(Roux-en-Y): این روش که همچنین یکی از جراحی‌های لاغری می‌باشد، ممکن است برای افرادی توصیه شود که قبلاً جراحی معده داشته‌اند که پیلور آنها برداشته شده. در این روش جراحان کانال جدیدی برای ورود صفرا به روده ایجاد می‌کنند که کمی پایین از محل اصلی آن است، که صفرا را از معده دور نگه می‌دارد.
جراحی آنتی ریفلاکس(فوندوپلیکیشن): بخشی از معده که به مری نزدیک‌تر است(فوندوس معده) پیچیده می‌شود و سپس به اطراف اسفنگتر تحتانی مری دوخته می‌شود. این عمل دریچه را قوی‌تر می‌سازد و می‌تواند ریفلاکس اسید را کاهش دهد. اما شواهد اندکی مبنی بر تأثیر این عمل بر ریفلاکس صفرا وجود دارد.
شیوه زندگی
برخلاف ریفلاکس اسید، به نظر می‌رسد ریفلاکس صفرا چندان به شیوه زندگی مربوط نیست. اما چون بسیاری از افراد همزمان به ریفلاکس اسید و صفرا مبتلا می‌شوند، علائم ممکن است با تغییر در شیوه زندگی کاهش یابند:
- دخانیان را ترک کنید
- تعداد وعده‌‌های غذایی را بیشتر و حجم آن را کمتر کنید
- پس از غذا خوردن ۲ تا ۳ ساعت دراز نکشید
- از غذاهای چرب کمتر استفاده کنید
- از غذاها و نوشیدنی‌های مضر دوری کنید
- از مصرف الکل خودداری کنید یا آن را کاهش دهید
- اگر اضافه وزن دارید، آن را کم کنید
- هنگام خواب زیر سر خود را بلندتر کنید
- از تکنیک‌های ریلکسیشن مانند مدیتیشن و یوگا استفاده کنید
سلام من حدود ۶ماهه دکتر میرم بابت ریفلکس معده متاسفانه اونقدر دکتر ناشی تو مملکت داریم که با گذشت تکنولوژی و داشتن ابن همه امکانات از درمان بیمار محروم هستن چون علم کافی ندارن ابوعلی سینا چندین قرن پیش بدون داشتن امکانات سخت ترین بیماری هارو تو کوتاه ترین زمان مداوا میکرد اونوقت پزشکای دوزاری هیچی بلد نیستن نزدیک ۵ میلیون خرج کردم خوب نشدم هنوز چون تشخیص اشتباه دادن ناشی های تازه وارد
سلام. اینکه چند پزشک نتونستن هنوز بیماری شما رو درمان کنن، میتونه دلایل خیلی زیادی داشته باشه از جمله عدم انجام دستورات پزشک توسط بیمار. همه قبول دارن حکیم ابوعلی سینا پزشک حاذقی بودند اما داستان‌هایی که وجود دارن تنها موارد موفقیت ایشون هستن و مواردی رو که از دست میدان و یا نمیتونستن درمان کنن هیچ وقت ذکر نمیشه، پس نباید بر اساس یک سری داستان و افسانه پزشکان امروزی رو زیرسوال ببریم.