دعوای بین متقلبان ورزشی و آزمایشگرها در حال ورود به عرصه‌ای کاملاً جدید است. آژانس جهانی ضد دوپینگ (WADA)، ممنوعیت ۲۰۰۳ خود را به “دوپینگ ژنی” نیز گسترش داده تا شامل همه‌ی اشکال ویرایش ژنی شود. با این حال هنوز معلوم نیست که این آژانس ابزارهای لازم را داشته باشد.
WADA هم اکنون نیز استفاده از سلول‌هایی با تغییر ژنتیکی و ژن‌درمانی را در صورت داشتن “پتانسیل بهبود عملکرد ورزشی” ممنوع اعلام کرده است. قرار است از سال ۲۰۱۸، لیست شامل “عوامل ویرایش ژنی طراحی شده برای تغییر توالی ژنوم و/یا رونویسی یا تنظیمات اپی‌ژنتیک بیان ژن” هم باشد.
ویرایش ژنی به جای اضافه نمودن ژن‌های کاملاً جدید، سعی بر آن دارد تا تغییرات ظریفی روی ژن‌های موجود ایجاد کند. این روش بخاطر پیشرفت‌های صورت گرفته از سال ۲۰۱۲، با توسعه‌ی روش ویرایش ژنی CRISPR، بسیار جلو رفته است. اولین کارآزمایی‌های بالینی روی این روش هم اکنون در حال انجام هستند.
مقاله‌ی مرتبط: دستاوردی شگفت‌انگیز؛ دانشمندان جهشی خطرناک را در ژن رویان‌های انسان ویرایش کردند
سخنگوی آژانس جهانی ضد دوپینگ اینگونه توضیح می‌دهد:
حتی افرادی که از چنین روش‌هایی برای درمان پزشکی استفاده کنند، بعداً قادر خواهند بود میادین ورزشی برتری رقابتی پیدا کنند. علت آن هم طبیعت این درمان می‌باشد. در کل، بهبود عملکرد فراتر از حد نرمال است؛ البته شاید شما در جواب بگوئید که اثبات آن سخت است.
در مواردی که این آژانس درمانی را ممنوع اعلام کند، ورزشکاران قادر خواهند بود در صورت استفاده از ویرایش ژنی برای مقاصد درمانی درخواست معافیت کنند.
مشکل در تشخیص
با همه‌ی گفته‌ها، WADA چگونه می‌تواند تشخیص دهد فردی برای مزایای رقابتی از ویرایش ژنی استفاده کرده است؟
آژانس جوابی به این سؤال نداده است ولی قطعاً کار راحتی نخواهد بود. تلاش‌های این سازمان برای تشخیص دوپینگ ویرایش ژنی از یک دهه قبل شروع شده است ولی تست آن سال پیش آن هم فقط برای یک نوع ویرایش ژنی انجام شد.
هم اکنون نمونه‌های خونی ورزشکاران در المپیک ۲۰۱۶ ریو، به منظور تست رونوشت ژنی که EPO را کد می‌کند در حال انجام است. EPO یا هورمون اریتروپویتین سطوح گلبول‌های قرمز را در بدن بالا می‌برد. هنوز تست مثبتی پیدا نشده است.
مسأله خیلی دشوارتر از این‌هاست. ویرایش ژنی برای ایجاد تغییرات ظریف در ژنوم گسترش داده شده است. علاوه بر این اصلاً بعضی تغییرات مختص بافت‌های ویژه‌ای مثل بافت عضلانی می‌باشد.
روی کاغذ، “پاسپورت بیولوژیکی” که در سال ۲۰۰۹ توسط این سازمان معرفی شد، بایستی هر تغییر غیرمنتظره‌ای را در بدن یک ورزشکار نشان دهد؛ حتی اگر خود دوپینگ ژنی به تنهایی قادر به شناسایی نباشد. با این حال کسی که به فکر تقلب ژنتیکی افتاده، قطعاً هوش کافی برای دور زدن این قوانین را نیز دارد!
