برای مقابله با HIVداروهای هم افزا میتوانند راه حل مناسبی باشند به شرطی که همه ی شرایط فراهم باشد .
تعریفی برای اصطلاح هم افزایی در رشته داروسازی
اصطلاح هم افزایی شهرتی را تحت عنوان یک کلمه ی مدشده بدست آورده است اما در رشته داروسازی تعریف مشخصی دارد.دو دارو زمانی هم افزا در نظر گرفته میشود که اثربخشی آنها وقتی که باهم مورد استفاده قرار میگیرند بیشتر از مجموع اثربخشی انهاست زمانی که به تنهایی مورد استفاده قرار میگیرند.پس دارویی که با داروی دیگری هم افزاست به تنهایی عملکرد مفیدی را انجام نمیدهد اما عملکرد داروی دوم را بهبود می بخشد.
یافته های محققان در دانشگاه توماس جفرسون
محققان در دانشگاه توماس جفرسون در بررسی ترکیبی از داروها در برابر HIVکشف کرده اند که چرا بعضی از داروها گاهی اوقات به صورت هم افزا عمل میکنند وگاهی اوقات نمیکنند .آنان مقاله پژوهشی خود را در شماره ۶ اکتبر نشریه شیمی بیولوژیکی منتشر خواهند کرد.
آیا همواره داروهای هم افزا هماهنگ با هم عمل میکنند؟
خط دوم داروهای HIVکه پس از درمان اولیه استفاده شدند ،ناکارآمد بودند وگام های مختلفی را در فرآیند وارد شدن ویروس به سلول های T،هدف قرار میدهد.به دلیل گام های خاص و پروتئین هایی که مورد هدف قرار میگیرند انتظار میرود دو نوع از این داروها یعنی مکمل های گیرنده مشترک و مهارکننده های گذار بایکدیگر هم افزا باشند.اما مطالعات متعدد پیشین نتایج متناقصی را بدست داده است:گاهی اوقات این نوع داروها در واقع بسیار با یکدیگر هم افزاست و گاهی اوقات اصلا هیچ گونه ارتباطی با هم ندارند.
اتصال دو داروی هم افزا maravirocو enfuvirtide به گیرنده هایشان
مکمل های گیرنده مشترک مثلmaraviroc(که با نام تجاری Selzentryبه بازار عرضه میشود)به گیرنده هایی روی سلول های میزبان که به عنوان گیرنده های مشترک شناخته شده اند،متصل میشوند.مهارکننده های گذار مثل enfuvirtide(که با نام Fuzeonعرضه میشود)زمانی که در یک مرحله گذار خاص است با پروتئین های ویروسی کهgp41نام دارد ،متصل میگردد.
تحقیقاتAhnو Root
برای درک اینکه چرا این داروها همانگونه که انتظار میرود همیشه به صورت هم افزا عمل نمیکنندو هم چنین برای رسیدن به درک بهتری از مراحل عفونت HIV،پروفسور بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی Michael Root و دانشجوی فارغ التحصیل او Koree Ahn دوزهای مختلفی ازmaraviroc وenfuvirtideرا به سلول ها و ویروس ها با توالی های ژنتیکی مختلف اعمال کردند.
Ahn میگوید :”مافهمیدیم که عوامل مختلف زیادی برای تعیین این که آیا هم افزایی متقابل بین دو نوع از این داروها وجود دارد یا خیر ،اهمیت دارد.”
مقاله مرتبط:رویکرد جدید برای ردیابی عفونت HIV
اولین عامل برای تعیین هم افزایی داروها:قدرت اتصال
اولین عامل قدرت اتصال بین enfuvirtideوپروتئین gp41بود که میتوانست بسته به جهش موجود در ژن ویروسی کهgp41را رمزگذاری میکند ،متفاوت باشد.اگر توالی پروتئین gp41به گونه ای بود کهenfuvirtide محکم به آن متصل میشد در آن صورتenfuvirtide و maraviroc به صورت هم افزا عمل میکردند ولی اگر اتصال ضعیف تر باشد ،هم افزایی بین دو دارو نیز ضعیف خواهد بود .
نتیجه این یافته این است که زمانی که پروتئین های ویروسی برای اجتناب از اتصال به داروها تکامل می یابند نه تنها به تاثیر داروی مورد نظر بلکه به افزایش میزان تاثیراتش به وسیله داروهای دیگر نیز تاثیر می گذارد .این خبر بدی برای بیماران است چرا که تصور میشد افزایش داروهای هم افزا به رژیم غذایی درمان ،راهی برای مقابله با فقدان تاثیرات دارویی باشد.
دومین عامل موثر بر هم افزایی:غلظت گیرنده مشترک
دومین عامل موثر بر هم افزایی غلظت گیرنده مشترک در بین سلول های میزبان است که میتواند به طور قابل توجهی بین بیماران متفاوت باشد .Root میگوید:”بعضی از بیماران ممکن است سطح بالایی از گیرنده های مشترک را روی لنفوسیت های Tداشته باشند و این بیماران هم افزایی قدرتمندی را بین دو نوع از این داروها تجربه میکنند. در حالیکه گروه دیگری از افراد ممکن است سطح پایینی از گیرنده های مشترک را روی سلول داشته باشند و بنابراین هم افزایی بین داروها یا قوی نخواهد بود یا اصلا وجود نخواهد داشت.”
و در پایان
این نتایج با هم نشان میدهد که هنگام پیش بینی اثربخشی داروهای ترکیب مثل گیرنده های مکمل و مهارکننده های گذار تنوع بین ویروس ها و انسان ها باید در نظر گرفته شود .مقاله Ahn و Rootمدل های ریاضی را برای انجام این کار ارائه میدهد.
Root میگوید :”شما باید با دقت از این داروها استفاده کنید ،مقاومت در برابر دارو میتواند با یکی از این دلایل به وجود آید و زمانی که این مقاومت به وجود آمد ،شما فایده های دیگر هم افزایی را از دست میدهید.”
