استیون هاوکینگ، فیزیکدان و نظریهپرداز مشهور، عقیده دارد دیری نمیپاید که انسان ناچار است به دنبال خانهای جدید برای سکونت باشد و زمین را ترک کند. وی سابقاً اظهار کرده است که تصور میکند بقای انسان به توانایی او برای تبدیل شدن به موجودی که قابلیت زیستن در چند سیاره را دارد، وابسته است. در مصاحبهی اخیر خود با وبسایت WIRED نیز تأکید کرده است که انسان به نقطهای بدون بازگشت در مسیر خود رسیده است.
هاوکینگ میگوید که ضروری است انسانها یک سیارهی جدید برای سکونت بیابند؛ چرا را که خطر افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی هوش مصنوعی (AI) غیر قابل چشمپوشی است. وی هشدار میدهد که AI به زودی بسیار هوشمندتر میشود، تا جایی که به رقابت با انسان پرداخته و توانایی جایگزینی او روی زمین را نیز کسب خواهد کرد. این نخستین باری نیست که هاوکینگ چنین هشدارهایی را بیان میکند؛ در مصاحبهای که در ماه مارس همین سال با The Times انجام داد، اظهار داشت که آخرالزمانِ هوش مصنوعی در حال رخ دادن است و اقداماتی دولتی باید برای کنترل این تکنولوژی انجام شود. بهعلاوه باید بسیار مراقب تأثیرات AI روی شغلهای ردهی متوسط داشت؛ وی حتی تقاضای یک منع قانونی برای رشد دادن مأمورهایی با AI برای استفادههای نظامی داشت.
مقالهی مرتبط: هوش مصنوعی؛ از ادعای نابودی انسانها تا شهروندی عربستان
در هر دو مورد، به نظر میرسد که هشدارهای وی به شدت نادیده گرفته شدهاند. با این حال، برخیها در جبههی مقابل قرار دارند و عقیده دارند که ماشینهایی با تکنولوژی هوش مصنوعی هماکنون در چندین کشور از جمله ایالت متحدهی آمریکا و روسیه، در بسیاری از شغلها نقشی اساسی ایفا میکنند. این کشورها به دنبال وارد کردن هوش مصنوعی در زمینههای نظامی خود هستند.
فرم جدیدی از زندگی
در سالهای اخیر، پیشرفتهای که در زمینهی هوش مصنوعی انجام شده است، موضوعی تفرقهانداز بوده است؛ برخی از متخصصان در این زمینه عقایدی مشابه از قبیل هاوکینگ دارند؛ از قبیل بنیانگذار شرکتهای SpaceX و Tesla، ایلان ماسک و بنیانگذار مایکروسافت، بیل گیتس. ماسک و گیتس پتانسیل موجود در پیشرفت هوش مصنوعی را میبینند و پیشبینی میکنند این پتانسیل شامل توانایی نابودی بشریت نیز میشود. از طرف دیگر، تعدادی دیگر از متخصصان چنین هشدارهایی را غیرضروری و بزدلانه میدادند که ناشی از ترسهای عامیانه از هوش مصنوعی میباشد.
مقالهی مرتبط: ایلان ماسک عقیده دارد شانس بشر برای ایمنسازیِ هوش مصنوعی تنها ۱۰ درصد است!
تا جایی که به هاوکینگ ارتباط دارد، این ترسها کاملاً منطقی تلقی میشوند. وی میگوید:
در صورتی که مردم توانایی طراحیِ ویروسهای کامپیوتری را دارند، افرادی قادر خواهند بود که هوشی مصنوعی با توانایی بهبود دادن خودبهخودی و تکثیر یافتن نیز طراحی کنند. این امر سبب نوع جدیدی از زندگی میشود که از انسانها پیشی خواهد گرفت.
به نظر میرسد که هاوکینگ به این امر اشاره دارد که هوش مصنوعی آنقدر پیشرفته است که تواناییِ تفکر را دارد؛ به شیوهای حتی بهتر از انسانها، پدیدهای که به شکل تئوری تکینگی فناوری (technological singularity) شناخته میشود.
باید توجه داشت که هاوکینگ به بازهی زمانی خاصی اشاره ندارد. به نظر میرسد که این اتفاق در زمانی نزدیک به صد سال آینده رخ خواهد داد که پایان کار انسان روی کرهی زمین خواهد بود.
عدهی دیگری، شامل بنیانگذار SoftBank، ماسایوشی سون و مهندس ارشد گوگل، رِی کورزویل، عقیده دارند که تکینگی فناوی در ۳۰ سال آینده نیز قابل انتظار است.
هنوز راه زیادی برای پیشرفت هوش مصنوعی در پیش است و نمیدانیم که فرضیهی یکپارچگی چه چیزی را در بر خواهد داشت. آیا پایان کار بشریت نزدیک است یا عصری جدید در راه است که انسانها به همزیستی با رباتها میپردازند؟ در هر دو مورد باید اشاره کرد که هوش مصنوعی دارای جنبههای مفید و خوب نیز میباشد. بنابراین لازم است که با دقت و مراقبت بیشتری مورد استفاده قرار گیرد.
پینوشت
۱. تکینگی فناوری فرضیهای است که پیشبینی میکند که شتاب در فناوری در نهایت باعث میشود که هوش مصنوعی از هوش بشر پیشی بگیرد و منجر به تغییرات شگرف یا حتی پایان تمدن بشری بشود چون تواناییهای چنین هوشی ممکن است قابل درک نباشند، اتفاقاتی که بعد از تکینگی فناوری میافتند ممکن است پیشبینی ناپذیر باشند.