پلاستیک انواع مختلف با خصوصیات متنوع دارد؛ و همین مسئله آن را به یکی از پرکاربردترین و بادوامترین مواد در زندگی روزمره تبدیل نموده است. ولی دوام داشتن، هزینۀ خاص خود را میطلبد؛ و چنان که امروز در اطرافمان میبینیم، انبوهی از پلاستیکها در جنگل و سواحل رها شده و مدتها همانجا مانده، چرا که تجزیه این مواد بسیار دشوار است.
این تنها یک نمونه از چشماندازهای تکاندهنده آلودگی با پلاستیک میباشد.
گاهی اوقات میتوان این پلاستیک را بازیافت نمود و دوباره از آن استفاده کرد. ولی فرآیند بازیافت پلاستیک بسیار هزینهبر بوده و از همین رو با استقبال گستردهای روبهرو نشده است. اخیراً گروهی از پژوهشگران به شکل کاملاً تصادفی مؤفق به استخراج نوعی آنزیم تجزیه کننده پلاستیک شدهاند. این آنزیمِ تصادفی میتواند پلیاتیلن ترفتالات (PET) را تجزیه کند. PET همان پلاستیکی است که در ساخت انواع بطری نوشابه به کار میرود.
مقاله مرتبط: ممنوعیت استفاده از پلاستیک راه حل مناسبی برای رسیدن به آینده سبز نیست!
پلی اتیلن ترفتالات از جمله اشکال غالب پلاستیک در دنیا به شمار میرود. بنابراین، توسعهی روشی برای تجزیهی آن خواهد توانست اقیانوسها را از غرق شدن در انبوه پلاستیکهای رها شده نجات دهد. محققان به منظور حل این مشکل، از چند سال قبل توجه خود را به نوعی باکتری معطوف کرده بودند. این باکتری که برای اولین بار در حوزههای دفن زباله در ژاپن مشاهده شده بود، میتواند پلاستیک را تجزیه نماید.
این باکتری نیز مانند هر موجود زنده دیگر از یک آنزیم به خصوص برای این منظور بهره میگیرد. محققان پس از انجام تعدادی مطالعه روی باکتری و ساختار آنزیم، دریافتند که آنزیم تجزیه کننده پلاستیک شباهت بسیار زیادی به آنزیم هضمکننده کوتین دارد. کوتین (Cutin) نوعی ماده پلاستیکمانند است که توسط گیاهان ترشح شده و در سطوح خارجی برگ و ساقهها نوعی پوشش محافظتکننده ایجاد میکند. پژوهشگران احتمال دادند که آنزیم تجزیه کننده پلاستیک امروزی از یکی از همین آنزیمهای تجزیهکننده کوتین تکامل یافته باشد. آنها هنگامی که مشغول آزمایش فرضیه خود بودند، به شکل تصادفی شکل جدیدی از این آنزیم را ساختند که از نوع طبیعی آن کارآمدتر است و PET را ۲۰ درصد سریعتر از آنزیم باکتریایی اصلی تجزیه میکند.
مقاله مرتبط: نانوذرات پلاستیکی؛ ذراتی کوچک با آسیب بزرگ!
پژوهشگران طی چند سال آتی قادر خواهند بود این آنزیم را بهینهتر کنند، تا حدی که بتوان در صنایع نیز از آن استفاده نمود (همانطور که میدانید شرط استفاده در صنایع، بهینه بودن عملکرد میباشد). رسیدن به این هدف چند سالی زمان خواهد برد، ولی بالأخره خواهیم توانست از شر این بطریها خلاص شویم.
ما نیاز به یک مجموعه قدرتمند برای تجزیه و بازیافت پلاستیک های صنعتی داریم