هرچه قدر که عمر کرده باشید حتما فکت‌های اشتباهی درباره مغز به گوشتان خورده است. مغز انسان به پیچیدگی مشهور است و علیرغم پیشرفت‌های علوم مدرن، بسیاری از ارگان‌های آن هنوز مرموزند. شاید به همین دلیل است، فکت‌هایی که درباره مغزند، صرف نظر از درست یا غلط بودن، سریع گسترش میابند.
در اینجا ده مورد از بزرگترین و غالب‌ترین باورهای غلط درباره مغز ذکر شده است.
۱. افراد “چپ مغز” یا “راست مغز” اند!
بر اساس فرهنگ مشهور و تست‌های فیس‌بوک، افراد منطقی و تحلیلی، چپ مغز و افراد هنری و خلاق با سمت راست مغزشان فکر می‌کنند. اما این موضوع واقعیت ندارد. هیچ تحقیق علمی واقعا قادر به اثبات دو مدل حوزه مغز انسان نیست.
درواقع، در تحقیق سال ۲۰۱۳، محققان دانشگاه Utah مغز بیش از ۱۰۰۰ نفر را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند تفاوت آشکاری بین حوزه مغزی افراد وجود ندارد. اساسا با نگاهی به اسکن مغناطیسی فعالیت مغز، هر دو طرف مغز در شبکه‌های عصبی و اتصالاتشان کم‌وبیش برابرند.
اسطوره “مغز راست یا چپ” ممکن است تاثیر کار Roger Sperry برنده جایزه نوبل برای تحقیق در رابطه با بیماران صرعی باشد. آن‌ها با برداشتن جسم پینه‌ای مغزشان (بخشی که دو نیمکره را بهم متصل می‌کند) مداوا شدند.
۲. ما تنها ده درصد از مغزمان را استفاده می‌کنیم!
از لحاظ تکاملی، ایده‌ی استفاده از زمان و انرژی زیاد برای رشد مغز بزرگی که بیشتر آن استفاده نمی‌شود، ایده وحشتناکی است. در حقیقت ما تقریبا از همه آن استفاده می‌کنیم. مطالعات نشان داده‌اند چگونه مغز ما حتی در کوچکترین وظایف درگیرند.
شواهدی وجود دارد که ما ذخایر مغزی داریم. به عنوان مثال: مردم می‌توانند بخش قابل توجهی از مغز خود را از دست بدهند و همچنان عملکرد نسبتا معمولی داشته باشند.
۳. هر کدام ما یک سبک یادگیری داریم
بسیاری از مردم تصور می‌کنند شیوه یادگیری خاصی در مدرسه دارند، اینکه برخی افراد اطلاعات را بصورت صوتی برخی بصری و برخی با بیان زبانی متوجه می‌شوند.
درواقع شواهد علمی اندکی برای سبک‌های یادگیری وجود دارد. مطالعه اخیری در دانشگاه پزشکی Indiana ، مثل ناخنی در تابوت این نظریه بوده و آن را رد کرده است.
محققان Polly Husmann و Valerie O’Loughlin متوجه شدند، دانش آموزانی که “سبک‌های یادگیری” خود را در ارزیابی آخر سال تغییر دادند ، نتیجه بهتری به دست نیاوردند.
۴. زمانیکه چهل ساله شوید، رو به انحطاط می‌گذارید
برخی مهارت‌های شناختی با افزایش سن کاهش میابد. به عنوان مثال، کودکان جوان در یادگیری زبان جدید بهترین‌اند، زیرا مغز آن‌ها هنوز در حال توسعه است و اساسا برای جذب اطلاعات ساخته شده است.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد، افراد مسن بیشتر پدیده “نوک زبانم مانده” را تجربه می‌کنند که کلمه مورد نظر را می‌دانند اما مغزشان به آن دسترسی ندارد.
اما مسن‌تر شدن فوایدی هم برای مغز دارد. به عنوان مثال افراد مسن دایره لغات بهتری دارند و تفاوت‌های ظریف زبان را بهتر تشخیص می‌دهند. شخصیت‌ها را بهتر قضاوت می‌کنند، بهتر می‌دانند چگونه با تضادها روبرو شوند و به راحتی احساسات خود را کنترل می‌کنند. همه این‌ها به عنوان “حکمت” تعبیر می‌شوند.
مقالات مرتبط:
تأثیر رنگ‌ها بر عملکرد مغز چیست؟
داستان‌های ناگفته: پیشگام تحریک عمقی مغز؛ هیولا یا نابغه؟
مغز انسان قادر است ساختارهایی تا ۱۱ بُعد را بسازد
۵. مردان و زنان یادگیری متفاوتی دارند!
Angela Saini، روزنامه نگار علمی، در آخرین کتابش: “چگونه علوم باعث اشتباه زنان می‌شوند” به بررسی ایده‌هایی درباره مغز زنان و مردان پرداخته است.
او در این کتاب می‌گوید، بسیاری از فرضیه‌ها درباره اینکه چگونه مردان و زنان یاد می‌گیرند، بر اساس مشاهدات نادرست است. به عنوان مثال: مردان مغز بزرگتری دارند، اما این متناسب به بدنشان است، که هنوز هم عده‌ای آن را مزیت تکاملی می‌دانند.
در نهایت، ما هنوز به اندازه کافی دررابطه با مغز نمی‌دانیم تا نتیجه‌گیری معقولانه‌ای درباره یادگیری مردان و زنان داشته باشیم. هیچ تحقیقی در مورد تفاوت‌های جنسیتی خاص در نحوه ارتباط و عملکرد نورون‌های مغزی مرد و زن وجود ندارد.
۶. تنها پنج حس وجود دارد
در سال‌های ابتدایی مدرسه به ما می‌گویند تنها پنج حس داریم: بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی. اما در واقعیت پیچیده‌تر از آن است. برخی دانشمندان علوم عصبی تا ۲۱حس را لیست کرده‌اند.
برای مثال: لمس درواقع ترکیبی از چند حس است. ما درکی از فشار، گرما و درد که به طور کلی تشخیص نامیده می‌شوند داریم.
حس تشخیص موقعیت، احساسی است که می‌گوید بدن ما کجاست و موقعیتمان چگونه است.
همچنین برخی حواس interoceptive وجود دارد که تعادل گرسنگی را برقرار می‌کند.
۷. نوشیدن الکل سلول‌های مغزی شما را می‌کشد
الکل بیش از حد می‌تواند ما را از بین ببرد، بنابراین پیش بینی غیر معمولی نیست که باعث آسیب به سلول‌های مغزی ما میشود.
با این حال، مقدار الکلی که نیاز است تا سلول‌های مغزی را بکشد در واقع فرد را مسموم می‌کند، بنابراین نوشیدن متوسط آن آسیب رسان نخواهد بود.
الکل بیش از حد موجب آسیب مغزی میشود، اما دلیل آن نابودی انتهای نورونی است که دندریتیس نامیده میشود، که ارسال پیام را برای آن سختتر می‌کند.
۸. آسیب مغزی دائمی است
مغز کنترل کننده تمام بدن شماست، جایی که آگاهی شما قرار دارد، بنابراین آسیب به آن یه معامله بزرگ است. اگر یک آسیب مغزی دریافت کنید، غرامت آن از دست دادن چیزهای زیادی است.
محققان معتقدند تعداد سلول‌های مغزی ما محدود است و هیچ وقت رشد نمی‌کند. اما اکنون می‌دانیم مغز حالت پلاستیکی دارد و می‌تواند سلول جدید ایجاد کند. درواقع می‌تواند خود را تعمیر کند یا از سایر قسمت‌های مغز برای بهبود استفاده کند.
۹. ما می‌دانیم چه چیزی باعث خوشحالی یا ناراحتیمان میشود
همه ما احتمالا ایده‌های زیادی درباره آنچه که از آن لذت می‌بریم یا برعکس داریم. اما زمانیکه به آن می‌رسیم، کنترلی بر اینکه کدام سناریوها و تجربیات ما را خوشحال یا ناراحت می‌کنند نداریم.
تحقیقات نشان می‌دهد ما در فعالیت‌های اجتماعی و اوقات فراغت خوب غلو می‌کنیم. حتی در اتفاقات بد مثل حس صبح فردای روز تعطیل هم اغراق می‌کنیم. اگر فرد نزدیکی بمیرد، نمی‌توانیم غم و ناامیدی که احساس می‌کنیم پیش بینی کنیم یا حتی این حس آنقدر که اطرافیان انتظار دارد طول نخواهد کشید. همانطور که معلوم است، مغزمان انعطاف پذیری بیشتری نسبت به ما دارد.
۱۰. گوش دادن به آهنگ موزارت شما را باهوش می‌کند
نحقیقات دهه ۱۹۵۰ نشان می‌دهد، اگر دانشجویان دانشگاه کالیفرنیا در ایروین قبل از تست IQ ده دقیقه به آهنگ موزارت گوش دهند، امتیازاتشان تا ۸ نمره افزایش میابد، که این موضوع به اثر موزارت معروف است.
اما از آن زمان، مطالعات بحث برانگیز انجام گرفته است. محققان معتقدند، دانش آموزان باهوش‌تر نشده‌اند بلکه تنها در انجام کار خاصی پیشرفت کرده‌اند. همچنین دانشمند دیگری قادر به تکرار این نتایج نشده است.
