سلولها در بدن ما همیشه در حال مرگ هستند و الان ما میدانیم سرعت مرگ سلول چقدر است.
دانشمندان متوجه شدند مرگ سلول به صورت موجی مداوم با سرعت ۳۰ میکرومتر در دقیقه حرکت میکند. این یعنی مرگ سلول عصبی که ۱۰۰ میکرومتر طول دارد ۳دقیقه و ۲۰ ثانیه طول میکشد.
این ممکن است ترسناک به نظر برسد ولی برای سلامتی ما بسیار حیاتی است. آپوپتوز (Apoptosis) یا مرگ برنامهریزی شده سلول برای پاک کردن بدن ما از مواد غیرضروری یا سلولهای مضر الزامی است؛ مانند انهایی که به ویروس الوده شدهاند. مرگ سلولی همچنین به شکلگیری ارگانها در جنین کمک میکند. (روش دیگری برای مرگ سلولی وجود دارد که به آن نکروز (necrosis) میگویند که در پاسخ به استرس رخ میدهد.)
اگر مرگ سلولی به درستی رخ ندهد عواقب آن خطرناک خواهد بود. به طور مثال اگر سلول سرطانی از بین نرود باعث بخش شدن سرطان در بدن میشود. دکتر James Ferrell در این باره میگوید:
بعضی اوقات سلولها در هنگام بیماری عصبی-مغزی بدون آنکه ما واقعا بخواهیم از بین میروند یا گاهی اوقات در سرطانها سلولها نمیمیرند برخلاف خواسته ما. اگر ما میخواهیم در این پروسه مداخله کنیم باید نحوه عمل آپوپتوز را درک کنیم.
آپوپتوز
آپوپتوز گاهی به عنوان “خودکشی سلول” نیز شناخته میشود؛ به این علت که یک فرایند خود تخریبی است. این فرایند با سیگنالی از درون یا بیرون سلول که باعث فعال شد انزیم کاسپاز میشود آغاز میشود. ولی اینکه مرگ سلولی بعد از فعال شدن چگونه در سلول گسترش میابد هنوز مشخص نیست.
برای مشخص شدن این موضوع Ferrell و تیمش پروسه مرگ سلولی را در یکی از بزرگترین سلولهای موجود در طبیعت، یعنی تخم قورباغه پرهدار افریقایی مورد بررسی قرار دادند، آنها لولههای ازمایش را با محتوی تخم این قورباغهها پرکرده و فرایند آپوپتوز را در آنها فعال میکنند. محققان پروتئینهای دخیل در مرگ سلولی را با نور فلوئورسنت علامتگذاری کردند؛ بنابراین در هرکدام از لولهها که مرگ سلولی شروع میشد با نور فلوئورسنت مشخص میشد.
محققان متوجه شدند نورفلوئورسنت با سرعت ثابت بوسیله انتشارساده از محلی با تراکم بالا به محلی با تراکم پایین حرکت میکند و در اخر سرعت فرایند طبق مطالعات باید کاهش مییافت. از انجایی که این اتفاق رخ نداد محققان به این نتیجه رسیدند که فرایند مانند “رها کردن موج” است یا شبیه پخش شدن آتش در زمین است. مولکولهای کاسپاز اولیه بقیه کاسپازها را فعال کرده و این فرایند تا نابودی سلول ادامه دارد.
Ferrell میگوید:
سرعت این فرایند هیچگاه کاهش نمییابد؛ زیرا در هر مرحله نیروی ان با فعال کردن مولکولهای غیرفعال تامین میشود.