اصطلاح جدیدی برای مردمی که خودعکس‌های (selfie) زیادی از خودشان می‌گیرند اختصاص داده شده است. اگرچه ممکن است خنده دار به نظر برسد، ولی نگرانی‌های جدی‌ای درمورد این روند وسواسی وجود دارد.
اگر گمان می‌کنید افرادی که دائماً خودعکس‌های خودشان را در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند افراد خودبین و خودشیفته‌ای هستند، ممکن است حق با شما باشد؛ و ممکن است نظر برخی از متخصصین نیز پشتیبان نظر شما باشد.
سلفیتیس (selfitis) اصطلاحی ابداعی است برای توصیف عادت فرهنگی گرفتن عکس از یک نفر به صورت افراطی و پست کردن آن‌ها بر اینستاگرام، اسنپ چت و سایر رسانه‌های اجتماعی.
امروزه، مردم از دیدن این که افراد مشهور که با پست کردن تصاویری از زندگی خود، عشقشان و حال زیبایشان، عکس‌هایشان را تا رسیدن به هواکره (stratosphere) اضافه می‌کنند تعجب نمی‌کنند!
کیم کارداشیان، به قدری در این زمینه حرفه‌ای شد که کتاب «Selfish» را منتشر کرد! این کتاب یک کتاب پرفروش بود که با پرتره‌های خودش پر شده‌بود!
با این وجود، همه‌ی افراد مبتلا به «selfitis»، بر روی عکس‌های پرزرق و برق تمرکز نمی‌کنند.
Helen Van Winkle در حدود ۹۰ سالگی، پاهای خود را به محکمی روی زمین گذاشته و با استفاده از خودعکس با همه‌چیز شوخی می‌کند. اگر از «baddiewinkle» بر روی اینستاگرام دیدن کنید، «sassy senior» را درحال انجام بازی beer pong خواهید دید (beer pong: نوعی بازی که در آن به جای راکت تنیس روی میز، از شیشه‌های آبجو استفاده می‌شود.) که تیشرت ماریجوانایی خود را پوشیده و عینک براق چشم-گربه‌ای خود را بر چشمانش زده یا از لباس‌های چسبان رکابی قرمز و چکمه‌های پاشنه بلند خود برای یک خودنمایی کثیف استفاده می‌کند.
چه می‌شود اگر شما فرد مشهوری نیستید؟
مردم روزمره و به خصوص نوجوانان ۱۳ تا ۱۹ ساله و نسل هزاره، از self-promotion فراهم شده از طریق رسانه‌های اجتماعی در امان نیستند.
با وجود نرم‌افزار‌های دارای امکان ویرایش در داخل برنامه و با ارتباط پلتفرم‌های متعدد اشتراک گذاری، برش، ویرایش رنگ و به اشتراک گذاری عکس ها بسیار سریع و آسان است.
Heather Olsen – راهنمای مشاورین در آکادمی Kootenai Bridge واقع در Idaho – گفت:
«ایام نوجوانی به صورت خاصی میتواند زمان اضطراب اجتماعی و افسردگی باشد؛ با تمامی فیلترهای موجود، این امکان وجود دارد که خودِ ایده‌آل‌تان را به تصویر بکشید. تصویری خوشایند میتواند موجب احساس بهتر شما شود و تعداد ”لایک “هایی که با خودش به ارمغان می‌آورد نیز میتواند بر این احساس خوشایند بیافزاید. این اتفاق موجب افزایش دوپامین شده و خیلی زود شما به این چرخه معتاد خواهید شد.»
اما زمانی که انتشار این گونه عکس‌ها برایتان شرطی شود و زمانی که این شرطی شدن برایتان به مشکل تبدل شود چطور؟
به تازگی، سخنانی به صورت آنلاین منتشر شده که از این حکایت دارد که انجمن روانپزشکی آمریکا (APA)، یک اختلال ذهنی جدید به نام «selfitis» را تصدیق کرده و بیان می‌شود که گرفتن عکس به صورت وسواسی و انتشار آن، راهی برای به دست آوردن توجه، جبران کمبود عزت نفس و کمبود صمیمیت است.
به همان میزان که ممکن است به نظر برسد، محتمل است که APA این موضوع را تشخیص نداده باشد و پست کردن اجباری خودعکس‌ها به عنوان اختلال ذهنی مطرح نشده‌اند.
با این حال، رفتارشناسان بسیاری معتقدند که پست کردن افراطی خودعکس‌ها، گرایشی نگران کننده است.
Elaine Ducharme – دکترای روان شناسی بالینی – گفت:
«انتشار خودعکس‌ها به خودی خود مشکلی ندارد، ولی همچون سایر رفتار ها مانند قمار کردن، مصرف مشروبات الکلی و حتی ارتباط جنسی که می‌توانند اعتیاد آور باشند، گرفتن بیش از اندازه‌ی خودعکس و انتشار آن‌ها نیز به همان میزان این پتانسیل را دارد.»
مطالعه‌ای در ماه نوامبر در مجله بین‌المللی بهداشت روان و اعتیاد (International Journal of Mental Health and Addiction ) منتشر شد که عادت گرفتن خودعکس در صدها فرد جوان در دانشگاهی در هند را بررسی کرده‌بود. به این دلیل هند انتخاب شده‌بود که بیشتر کاربران فیسبوک از این کشور هستند.
افرادی که خودعکس می‌گرفتند بیان کردند که آنان احساس می‌کردند فردیت ایجاد کرده و خودشان را در بهترین شکل ممکن عرضه می‌کنند. نویسندگان این مطالعه متذکر شدند که سِلفیتیس (selfitis) با خودپرستی و کمبود توجه به دیگر مردم در ارتباط است.
دکتر Ramani Durvasula – استاد روانشناسی در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در لس‌آنجلس – گفت:
«اعتیاد به خودعکس زمانی است که فرد به صورت وسواسی، چندین بار در روز اقدام به گرفتن خودعکس می‌کند و آن را بر روی هرچیز ممکن اعم از اسنپ‌چت، فیسبوک یا اینستاگرام منتشر می‌کند.»
او هشدار می‌دهد که درصورتی که بیش از نصف عکس‌های شما، خودعکس باشد و یا درصورتی که از فیلتر‌ها یا سایر راه‌ها برای بهبود کیفیت عکس خود استفاده می‌کنید تا خود را بهتر نشان دهید، پرچم‌های قرمز برایتان بالا خواهند رفت.
براساس مطالعه‌ای در بریتانیا، انتشار بهمن گونه‌ی عکس‌ها، علاوه‌بر اینکه نشانه‌ای از این است که شما به شکل غلطی به دنبال عشق هستید، میتواند عملاً موجب اذیت دوستانتان شود.
دکتر David Houghton – نویسنده‌ی اصلی این مطالعه – توضیح داد:
«این به این خاطر است که به‌غیر از دوستان بسیار نزدیک و بستگان، به نظر نمی‌رسد سایر مردم با افرادی که دائما عکس‌های خود را پست می‌کنند ارتباطی داشته باشند.»
بیشتر بخوانید:
برای کلوزآپ از خودتان آمادگی ندارید
به علاوه، مطاله‌ای که اخیراً در ژورنال JAMA Facial Plastic Surgery منتشر شده است، بیان می‌کند که جراحان پلاستیک، افزایش در تعداد افرادی که خواستار بازسازی صورت خود بودند را گزارش کرده‌اند؛ فقط به‌خاطر این که با طرز دیده شدنشان در خودعکس خوشحال نیستند.
اعضای آکادمی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت آمریکا بیان می‌دارند که ۵۵ درصد بیمارانشان فقط عمل بینی درخواست کرده‌اند، آن هم فقط به این خاطر که دماغشان در خودعکس‌ها بزرگ دیده می‌شود. فقط ۱۳ درصد از آنان که به سوالات مطالعه پاسخ دادند قبول کردند که عمل جراحی آنان با انگیزه‌ی خودعکس انجام می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
خودعکس‌ها در محدوده‌ای نزدیک به جسم گرفته می‌شوند و به همین خاطر، دوربین عملاً ویژگی‌های فرد را تحریف می‌کند؛ درنتیجه بزرگتر دیده‌شدن بینی یک اشتباه در نمایش است. هنوز، برخی از مردم به راحتی می‌پذیرند که این تحریف، واقیت است.
دکتر Boris Paskhover – از دانشگاه Rutgers و یکی از نویسندگان گزارش در JAMA – می‌گوید:
«جوانان دائماً خودعکس می‌گیرند تا در رسانه‌های اجتماعی منتشر کنند و فکر می‌کنند این عکس‌ها نمایانگر شکلی هستند که واقعا به‌نظر می‌رسند و این موضوع میتواند بر وضعیت روحی آنان اثرات زیادی بگذارد.»
او هشدار داد:
«از آنان میخواهم بدانند که زمانی که خودعکس می‌گیرند، در اصل دارند به آینه‌های سرگرمی قابل حمل نگاه می‌کنند!»
Ducharme گفت:
«پس سوال‌های واقعی که باید پرسیده شوند و درموردشان نگران بود این‌ها هستند: یک فرد چقدر زمان و چه میزان انرژی روانی برای انتشار خودعکس‌ها صرف می‌کند؟»
او پرسید:
«این برای یک شخص چه معنی‌ای دارد؟ آیا آنان این کار را به عنوان یک راه سالم اشتراک گذاری انجام می‌دهند یا برای این که تعداد ”لایک “ها را بشمارند و عزت نفس خود و حتی حالشان در رابطه با پاسخ دیگران به عکس‌ها را پایه‌ریزی کنند پی در پی عکس منتشر می‌کنند؟ آیا این تنها راه ارتباط با جهان خارجشان است؟ و آیا آنان از مکالمات و روابط واقعی دوری می‌کنند؟»
اگر شما خودتان را درحال غرق شدن در بین انتشار وسواسیِ خودعکس‌ها می‌بینید، ممکن است زمان یک تأمل درونی فرارسیده باشد.
از خودتان بپرسید: چرا این اتفاقات رخ می‌دهند؟ از آن چه چیزی به دست می‌آورید؟ آیا شما تلاش می‌کنید که برای خودتان دوست پیدا کنید یا یا ارتباطات قوی جعلی برقرار کنید؟ چگونه احساس خواهد شد که باید این رفتار متوقف شود؟
راه‌های دیگری برای بستن این حفرات بیابید. گوشی هوشمند خود را کنار گذاشته و شروع به مکالمه‌ی رو در رو با افراد کنید.
دوستانتان ممکن است حتی به خاطر این کار از شما ممنون باشند!
