داروی محبوب دیابت، متفورمین، ممکن است به زودی نه تنها برای تنظیم قند خون بلکه برای محافظت در برابر نوعی نابینایی معمول، به نام دژنراسیون ماکولا استفاده شود.
محققان پی بردند در افرادی که از متفورمین برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌کنند نسبت به کسانی که از این دارو استفاده نمی کنند، میزان دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) بسیار کمتر است.
آن‌چه در این مطالعه یافت شد.
دکتر Yu-Yen Chen، دکترای گروه چشم پزشکی در بیمارستان دولتی Taichung veterans تایوان و پژوهشگر ارشد مطالعه، و تیم او به این نتیجه رسیدند که تقریبا نیمی از بیماران مبتلا که متفورمین مصرف می‌کردند، بهAMD مبتلا می‌شدند- نسبت به کسانی که از دارو استفاده نمی‌کردند.
محققان موسسات بهداشتی در تایوان این یافته‌ها را در سال ۲۰۱۸ در کنفرانس آکادمی چشم پزشکان در شیکاگو ارائه کردند.
با استفاده از پایگاه داده تحقیقات بیمه و بهداشت ملی تایوان، Chen و تیمش اطلاعاتی را در مورد بیش از ۶۸۰۰۰ بیمار که اخیرا دیابت نوع ۲ در آن‌ها تشخیص داده شده بود، از ژانویه ۲۰۰۱ تا دسامبر ۲۰۱۳ جمع آوری کردند.
او این بیماران را به دو گروه تقسیم کرد. افرادی که متفورمین مصرف می‌کردند، ۴۵،۵۲۴ نفر، و کسانی که از این دارو استفاده نمی‌کردند، ۲۲،۶۸۱ نفر. پس از پیگیری گروه‌ها به مدت ۱۳ سال، دانشمندان کاهش شیوع دژنراسیون ماکولا را در استفاده کنندگان از متفورمین کشف کردند.
Chen در یک بیانیه منتشر شده توسط کالج آمریکایی چشم پزشکی بیان کرد:
مطالعه ما در زمینه اثرات محافظتی متفورمین در بروزAMD، اولین تحقیق انجام شده است.
نحوه عملکرد متفورمین در این فرایند چگونه است؟
اثرات التهاب و استرس اکسیداتیو در بروز دیابت و دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن مدت‌هاست که شناخته شده است. محققان بر این باورند که اثرات سرکوبگرانه متفورمین بر التهاب و استرس اکسیداتیو علت احتمالی مزیت این دارو می‌باشد.
دکتر Robert Courgi متخصص غدد در بیمارستان Southside در Bay Shore نیویورک، معتقد است:
ما در حال حاضر درباره مزایای کنترل دیابت بر عوارض میکروواسکولار آشنا هستیم. این مطالعه برای ما شواهد بیشتری فراهم می‌کند.
دژنراسیون ماکولا نتیجه مرگ سلولی گیرنده‌های نوری توسط شبکیه است و یکی از دلایل اصلی از دست دادن بینایی در ایالات متحده است.
طبق گفته‌های بنیاد BrightFocus، در حال حاضر در ایالات متحده ۱۱ میلیون نفر با نوعی دژنراسیون ماکولار مرتبط با سن درگیرند. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰، این تعداد به ۲۲ میلیون نفر نیز برسد.
کارشناسان پیش بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۴۰، تقریبا ۲۸۸ میلیون نفر در سراسر جهان به این عارضه مبتلا خواهند شد.
قبل از شروع مطالعه، در گروهی که افراد با متفورمین درمان می‌شدند، شیوع بیشتری از اختلالات سیستمیک همراه، شامل فشار خون بالا، هیپرلیپیدمی و بیماری عروق کرونر مشاهده می‌شد. با این حال، پس از تنظیم جنسیت، سن و همچنین این اختلالات همراه، این مطالعه نشان داد که میزان خطر بروز AMD در افرادی که از متفورمین استفاده می‌کنند، کمتر است.
دکتر Matthew Gorski، چشم پزشک Northwell Health در Great Neck، نیویورک، بیان کرد:
با این که نتایج این مطالعه مطمئنا جالباست، اما اولین تحقیقی است که این نوع از ارتباط را نشان می‌دهد.
متفورمین چیست؟
متفورمین به طور گسترده‌ای برای درمان دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار می‌گیرد. با بیش از ۱۲۰ میلیون نسخه در سراسر جهان، این دارو احتمالا بیشترین داروی تجویز شده و مقرون به صرفه‌ترین درمان برای دیابت است.
این دارو با کاهش میزان قندی که توسط بدن آزاد میشود و بهبود چگونگی پاسخ بدن به قند اثر خود را می‌گذارد. همچنین باعث بهبودی مشکلات بستر عروق خونی، استرس اکسیداتیو، کنترل چربی و حتی توزیع چربی میشود. متفورمین مزایای اضافی خود را فراتر از اثر دارو بر گلوکز خون، با کاهش اثرات نامطلوب قلب و عروق نیز می‌گذارد.
به گفته انجمن دیابت آمریکا، در سال ۲۰۱۵، ۳۰.۳ میلیون آمریکایی یا ۹.۴% از جمعیت مبتلا به دیابت بودند. هر سال در بیش از ۱.۵ میلیون آمریکایی دیابت تشخیص داده میشود. دیابت همچنان هفتمین علت مرگ و میر در ایالات متحده است.
Courigi معتقد است:
مطالعاتی از این قبیل باعث میشود که من حتی با بیمارانی که احتمال ابتلا به دیابت در آن‌ها بیشتر است نیز سخت‌گیرانه‌تر برخورد کنم و درمان با متفورمین را پیش از ابتلا به دیابت آغاز کنم. همچنین درمان زودتر با متفورمین در پیش‌گیری از بیماری‌های مربوط به چشم نیز موثر است.
اگر چه این مطالعه به یک دارو شناخته‌شده و مقاوم برای درمان دیابت استناد کرده است، اما Gorski معتقد است که او هنوز برای جلوگیری از دژنراسیون ماکولا از آن استفاده نخواهد کرد.
او معتقد است:
مطالعات بیشتری نیاز است تا به صورت آینده نگرانه روی این موضوع تحقیق شود و ارتباط متفورمین و دژنراسیون ماکولا ثابت شود تا من برای درمان دژنراسیون ماکولا از آن استفاده کنم.
Gorski هشدار می‌دهد که اگر فرد تغییراتی در دید، تاری و یا اختلال بینایی تجربه کند، این نکته مهم است که سریعا به چشم پزشک خود مراحعه کند.
علیرغم شیوع دیابت و کنترل خوب آن با داروها، هنوز تحقیقاتی درباره مزایای بیشتر داروهای دیابت انجام میشود. اخیرا محققان در Mount Sinai ارتباط بالقوه‌ای بین استفاده از داروهای دیابت و کاهش شدت بیماری آلزایمر کشف کرده‌اند.
در حالی که مطالعه انجام شده در تایوان تا حدودی قطعیت اثرات گفنه شده را نشان می‌دهد، اما به طور کامل دلیل اثرات متفورمین را بیان نمیکند. Chen معتقد است:
در حالی که مطالعات بیشتری برای تعیین چگونگی اثرات حفاظتی متفورمین در مقابل پیشرفت AMD لازم است، اما این پیشرفت قابل توجهی برای بیماران در معرض خطر است.
سخن آخر
یک مطالعه جدید نشان داد افرادی که دیابت نوع ۲ دارند و از داروی متفورمین استفاده می‌کنند، خطر کمتری برای ابتلا به دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن دارند.
محققان بر این باورند که اثرات سرکوبگرانه متفورمین بر التهاب و استرس اکسیداتیو علت احتمالی این مزیت است. اما قبل از اینکه پزشکان تجویز متفورمین به افرادی غیر دیابتی را آغاز کنند، لازم است تا مطالعه بیشتر انجام گیرد.
