طبق یافته های محققان دانشگاه British Columbia که پژوهش های سه دهه اخیر درعلوم اجتماعی را تجزیه و تحلیل کرده اند، تنها تحت شرایط خاص روانشناختی، اعتقاد به معبود افراد را به امیدوار بودن، صادق بودن و سخاوتمند بودن تشویق میکند.
روانشناسان اجتماعی Ara Norenzayan و Azim Shariff از دانشگاه British Columbia باور دارند که احتمال اینکه افراد مذهبی بیشتر از افراد غیر مذهبی در رفتارهای اجتماع پسند و مشروع که به نفع دیگران و با تبعات و هزینه های شخصی درگیرشوند، وجود دارد. این وضعیت زمانی بوجود می آید که افکار مذهبی در ذهن شخص بطور تازه فعال شده باشند.
مقاله آنها تحت عنوان” منشاء و تکامل مشروعیت مذهبی” درمجله Journal Science سوم اکتبر ۲۰۰۸ چاپ شد.
این مقاله دو قسمتی، ابتدا داده هایی مردم شناسی، جامعه شناسی، روانشناسی و اقتصاد را مورد بررسی قرار می دهد. سپس Norenzayan و Shariff به بررسی اینکه چگونه دین، از طریق تشویق به همکاری، به عاملی در بوجود آمدن جوامع وسیع و پایدار عاری از موارد مرتبط با ژنتیک تبدیل میشود، می پردازند.
Norenzayan میگوید که امروزه مناظره و بحث عمومی این است که همکاری و اعتماد تقویت شده توسط مذهب و دین عمدتا عقیده و حکایت بوده است یا نه. Norenzayan دانشیار بخش روانشناسی میگوید” ما می خواستیم نگاهی به شواهد واقعی علمی در این مورد داشته باشیم.” محققان به نتایج مکمل در بین رشته های علمی دست یافتند:
- اطلاعات تجربی در علم مردم شناسی پیشنهاد می کند که همکاری های بیشتری میان جواحع مذهبی در مقایسه با جوامع غیر مذهبی وجود دارد، بویژه هنگامیکه بقاء گروه تهدید شود.
- آزمایشات اقتصادی نشان میدهند که دینداری سطوح اعتماد در میان شرکت کنندگان را افزایش میدهد.
- آزمایشات روانشناسی نشان میدهند که افکار عالمانه وخداشناسی سطوح تقلب و رفتار خودخواهانه را کاهش میدهد
Shariff، دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی، میگوید ” به احتمال زیاد چنین رفتار پرفضیلت مذهبی، نقش اجتماعی حیاتی در طول تاریخ بازی کرده است.” Shariff اضافه میکند: ” یک دلیل که ما اکنون جوامع بزرگ با تشریک مساعی بالا داریم، ممکن است که نشانگر برخی از جنبه های دین- همانند برون سپاری حفظ نظم و آرامش به خدایان قدرتمند باشد که باعث شد جوامع گذشته دارای سطح همکاری گسترده تری بین افراد باشند، بود. درسراسر فرهنگ ها و همچنین در طی اعصار، نویسندگانی را می توان مشاهده کرد که دارای تفکر معبود بزرگ و قدرتمند همه جانبه بودند که باعث بوجود آمدن ” گروه های بزرگ”– جوامع باثبات وسیع شد که بطور موفقیت آمیز باورهای فرهنگی خود را به نسل های بعدی منتقل کردند.
همچنین این مطالعه اشاره میکند که در جهان امروز دین دارای هیچ انحصاری در رفتار مهربان و سخاوتمند نیست. در بسیاری از یافته ها، افراد غیرمومن همانند مومنان عمل کردند. چند صد سال گذشته شاهد ظهور مکانیسم های سازمانی غیر دینی بوده که در برگیرنده فراهم آوری نظم و انضباط موثر، محاکم تاثیر گذار و نظارت اجتماعی فعال بوده است.
” برخی از جوامع خیلی مدرن از نظر سطح همکاری و تعاون سکولارترین آنها می باشند. Norenzayan میگوید:” افراد راه های دیگری برای همکاری و تعاون بهتر– بدون ایمان به معبودی– یافته اند.”
