در فرد مبتلا به دیابت، بدن تولید انسولین را متوقف می‌کند یا دیگر نمی تواند به طور مداوم آن را تولید کند و یا نمی‌تواند استفاده از آن را به طور موثر انجام دهد. در نتیجه، سطح قند خون افزایش می یابد و منجر به علائم و عوارض مختلف می شود. انسولین برای استفاده از گلوکز ضروری است و آن را قادر می‌سازد تا وارد سلول‌های بدن شده و انرژی بدن را فراهم کند.
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ انسولین را تولید نمی‌کنند، زیرا سیستم ایمنی آنها به سلول‌های پانکراس که انسولین تولید می‌کنند حمله کرده و آنها را تخریب می‌کند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کنند و یا بدن آنها نمی‌تواند به طور موثر از آن استفاده کند. تشخیص و درمان علائم ابتلا به دیابت می‌تواند به فرد کمک کند که سطح قند خون را کنترل کند. جلوگیری از گلوکز بالا می‌تواند از عوارض در قندخون بالا جلوگیری کند.
علائم شایع
علائم دیابت نوع ۱ اغلب به سرعت در طی چند هفته ظاهر میشود. نوع ۱ اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی شروع میشود، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. نوع ۲ معمولا طی چندین سال ایجاد میشود و معمولاً بعد از سن ۴۵ سالگی شروع میشود، هرچند که پیش از این نیز ممکن است علائم ظاهر شود. هرکدام از این دیابت‌ها شرایط مختلفی دارند، اما هر دو آنها مشکلی با انسولین دارند که منجر به عدم توانایی استفاده از قند خون میشود. در نتیجه گلوکز، بیش از حد در خون تجمع یافته و انرژی کمی در سلول‌های بدن وجود دارد.
علائم دیابت شامل:
- تاری دید
- خستگی
- افزایش گرسنگی و تشنگی
- تکرر ادرار
- بی‌خوابی یا سوزش در دست و پا
- زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
بسیاری از این علائم ناشی از تلاش بدن برای تولید انرژی با وجود کاهش یا عدم استفاده از قند خون است. به عنوان مثال، فرد ممکن است خستگی و گرسنگی را تجربه کند، زیرا نمی‌تواند انرژی کافی را از غذاهایی که می خورد، جذب کند. آنها ممکن است دچار تکرر ادرار و احساس تشنگی مکرر شود، زیرا گلوکز بیش از حد می‌تواند باعث دفع مایع زیادی شود. برخی افراد مبتلا به نوع ۲ و دیابت بارداری ممکن است علائم را نشان ندهند. پزشک ممکن است سطح قند خون بالا را با انجام آزمایش گلوکز خون یا آزمایش A1C هموگلوبین مشخص کنند.
با این حال، اگر سطح قند خون شدید افزایش یابد، علائم ظاهر میشود. علاوه بر این، قند خون خیلی بالا می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. هر شخصی که گمان می‌کند ممکن است مبتلا به دیابت باشد باید با پزشک مشورت کند. یک فرد می‌تواند سطح قندخون خود را در خانه با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری کننده‌ی قندخون، گلوکز خون خود را بررسی کند. این دستگاه برای خرید آنلاین در دسترس هست.
عوارض
داشتن قندخون بالا که هایپرگلیسمی نامیده میشود، می‌تواند برای بدن سمی باشد. داشتن قندخون بالا می‌تواند منجربه عوارض زیر شود:
بیماری‌های قلبی: طبق گفته‌ی مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، بیماری قلبی علت اصلی مرگ در افراد مبتلا به دیابت است. دیابت می‌تواند به عروق خونی آسیب برساند و منجر به حمله قلبی و سکته مغزی شود.
نوروپاتی: سطح قند خون بالا می‌تواند به نوروپاتی‌دیابتی، که نام دیگر آن آسیب عصبی است، منجر شود. انواع مختلف نوروپاتی وجود دارد و می‌توانند بر روی هر قسمت از بدن تأثیر بگذارند. نوروپاتی محیطی در افراد مبتلا به دیابت رایج است. نوروپاتی می‌تواند پا و دست را نیز تحت تاثیر قرار دهد. نوروپاتی همراه با گردش خون ضعیف منجربه کاهش سرعت در بهبود زخم میشود. عفونت‌ها و زخم‌ها می‌تواند رشد کند. بدون درمان سریع، مرگ بافتی می‌تواند رخ دهد و قطع عضو ممکن است ضروری باشد.
فلج معده: آسیب به عصب واگ، که سیگنال‌ها را به دستگاه گوارش می‌فرستد، می‌تواند توانایی معده را برای خالی شدن را تحت تأثیر قرار دهد و می تواند سبب ایجاد حالت تهوع، سوزش سر دل، کاهش وزن، التهاب و از دست دادن اشتها شود.
بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندانی: دیابت توانایی دهان و دندان‌ها برای بهبودی و مبارزه با عفونت کاهش می‌دهد. یکی از عارضه‌های داروهای کنترل کننده‌ی دیابت خشکی دهان می‌باشد. این عوامل خطر پوسیدگی دندان و عفونت دهان را افزایش می‌دهد.
بیماری کلیه: طبق آمار مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، حدود ۳۳ درصد افراد مبتلا به دیابت دارای بیماری مزمن کلیه هستند. دیابت همچنین باعث آسیب به عروق کلیه شده و منجربه باعث کاهش عملکرد کلیه میشود. کلیه‌ها نقش مهمی در تعادل سطح مایعات و از بین بردن مواد زائد از بدن بازی می‌کنند. بنابراین سلامت کلیه برای حفظ سلامت کلی ضروری است.
عفونت: افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض عفونت هستند. این عفونت ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا فرد بهبود یابد. علائم در افراد دیابتی نسبت به بقیه‌ی افراد شدیدتر و سریعتر ایجاد میشود. عفونت درمان نشده می‌تواند منجر به سپسیس یا مشکلات دیگر شود. مردم باید مراقب باشند تا از هر گونه عفونت اجتناب کنند.
مشکلات بینایی: سطح بالای قند خون می‌تواند به چشم آسیب برساند و باعث از دست دادن بینایی شود. رتینوپاتی عروق خونی در شبکیه-پشت چشم- را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سایر مشکلات شامل ادم ماکولا دیابتی (DME)، آب مروارید و گلوکوم هستند. فشار خون بالا و کلسترول بالا که اغلب با دیابت همراه است، می‌تواند این وضعیت را بدتر کند. طبق آمار CDC درمان در مراحل اولیه می‌تواند باعث کاهش یا جلوگیری از خطر نابینایی در حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت شود.
افسردگی: محققان ارتباط قوی بین دیابت و افسردگی را شناسایی کرده‌اند. در حالیکه این ممکن است نتیجه مدیریت زندگی با یک بیماری مزمن باشد. آنها همچنین معتقدند ممکن است مکانیزم این دو در بدن مشابه باشد. دیابت و افسردگی زمانیکه همزمان با یکدیگر اتفاق می‌افتد منجربه بدتر شدن یکدیگر می‌شوند.
کتواسیدوز دیابتی: میزان بالای گلوکز خون که مدت زمان زیادی در این شرایط باقی مانده‌است، منجربه کتواسیدوز دیابتی میشود. در کتواسیدوز دیابتی خون به شدت اسیدی میشود و این وضعیت اگر درمان نشود، تهدید کننده‌ی حیات می‌باشد. خشکی دهان، تنفس‌های کوتاه و تنفس بدبو می‌تواند از علائم دیابت کتواسیدوز باشد. کمای دیابتی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد.
افت قندخون(هیپوگلیسمی): کاهش قندخون در افرادی اتفاق می‌افتد که فرد انسولین مصرف می‌کند. برای مثال اگر این فرد مقدار بیشتری انسولین مصرف کند منجربه این وضعیت میشود. فرد می‌تواند این وضعیت را با خوردن چیزی شیرین حل کند. اگر این وضعیت درمان نشود منجربه کمای دیابتی میشود که می‌تواند تهدید کننده‌ی زندگی شخص باشد.
هرکدام از مواد بالا می‌تواند اوژانس‌های دیابت بوده و نیازمند مداخلات درمانی هستند. همه افراد مبتلا به دیابت این عوارض را تجربه نمی‌کنند. با این حال، این عوارض بیشتر احتمال دارد در کسانی رخ دهد که دستورات پزشک را دنبال نمی‌کنند و سطح قندخون خود را کنترل نمی‌کنند.
دیابت بارداری
این نوع دیابت در طول دوران بارداری ایجاد میشود و بعد از تولد نوزاد برطرف میشود اما این نوع دیابت خطر ابتلا به دیابت نوع دو را در آینده افزایش می‌دهد. با این حال، علیرغم مدت زمان محدود دیابت حاملگی، ممکن است باعث ایجاد عوارض در مادر و کودک شود. زنان مبتلا به دیابت حاملگی با افزایش خطر ابتلا به پره‌اکلامپسی، یک نوع فشار خون بالا که می‌تواند منجربه مشکلات شدید در دوران بارداری، از جمله زایمان زودرس و تشنج شود.
نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت بارداری معمولا بزرگ‌تر هستند و خطر ابتلا به آسیب‌های حین تولد و ناهنجاری‌های مادرزادی را افزایش می‌دهند. اگر در فکر بارداری هستید یا باردار هستید، با پزشک درباره دیابت بارداری و راه‌های آن صحبت کنید.
پیشگیری
امکان جلوگیری از دیابت نوع ۱ وجود ندارد. رژیم سالم، ورزش منظم، اجتناب از سیگار کشیدن و غربالگری منظم می‌تواند به جلوگیری از نوع ۲ کمک کند. با این حال، حتی پس از تشخیص دیابت، فرد می‌تواند اقداماتی را برای جلوگیری از تسریع پیشرفت بیماری و جلوگیری از عوارض آن انجام دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیاز به کنترل قندخون خود از طریق انسولین دارند، اما بطور کلی باید کارهایی را انجام دهند تا بتوانند زندگی سالمی داشته‌باشند.
اگر فرد پره‌دیابت باشد یا مبتلا به دیابت نوع۲ باشد و شیوه‌ی زندگی سالمی داشته‌باشد، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. خوردن غذای حاوی مقدار زیادی فیبر و مواد مغذی مفید، به جای نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای فرآوری شده – که کالری را تامین می‌کنند اما هیچ ارزش تغذیه‌ای ندارند – یک روش موثر برای کاهش قندخون است. رژیم غذایی حاوی قند کم و رژیم غذایی مفید برای قلب، مانند رژیم غذایی DASH، می‌تواند کمک کننده باشد.
ورزش یک روش اطمینان بخش می‌باشد که نشان می‌دهد بدن از گلوکز موجود در خون استفاده کرده و گلوکزهای موجود در خون برداشته شده‌اند. ورزش همچنین باعث تقویت عضله‌ی قلبی و عروق میشود و از عوارض دیگر دیابت جلوگیری می‌کند.
اجتناب از مصرف دخانیات، سوء مصرف مواد مخدر و محدود کردن مصرف الکل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت و عوارض آن کمک کند. همه‌ی این مواد باعث ایجاد فشار برروی کلیه‌ها، کبد و قلب میشود و احتمال ایجاد عوارض را افزایش می‌دهد.
کنترل وزن برای افراد با توده‌ی بدنی بالا کمک کننده می‌باشد. این مورد را یک پزشک توصیه می‌گند.
غربالگری منظم و به موقع برای تشخیص و درمان به موقع کمک کننده هستند. طبق گفته‌ی CDC غربالگری افراد باید از سن ۴۵سالگی و اگر فرد عوامل خطر ابتلا به دیابت مانند سابقه‌ی فامیلی و چاقی را دارد باید زودتر از این سن شروع شود.
به طور خلاصه
دیابت نوع ۱ همیشه باعث ایجاد علائم میشود اما دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری ممکن است علائم ایجاد نکنند. کنترل موثر سطح قندخون می تواند به کاهش علائم کمک کند.
علائم ایجاد شده شامل خستگی، حالت تهوع، ادرار مکرر، گرسنگی، تشنگی، بی حسی در اندام ها و تاری دید می‌باشد.
اگر دیابت درمان نشود عوارض آن بیشتر و شدیدتر میشود که می‌تواند تهدید کننده‌ی حیات باشند. هر شخصی که احتمال می‌دهد علائم دیابت و یا عوامل خطرساز را دارد حتماً بايد با پزشك مشورت كند.
