اریک اریکسون (Erik Erikson) روان شناس مشهور قرن بیستم بود. او تجربه‌های انسانی را بررسی کرده و آن‌ها را به ۸ مرحله مختلف تکاملی تقسیم کرد. هر مرحله یک تضاد منحصر به فرد و یک نتیجه مخصوص را به همراه دارد.
صمیمیت در مقابل انزوا بیان گر تلاشی است که بزرگسالان جوان برای برقراری صمیمیت و روابط عاطفی انجام می‌دهند. به بیان اریکسون این مرحله، ششمین مرحله تکاملی انسان است.
اریکسون معتقد بود که انسان‌ها با گذر از این مراحل مهارت‌هایی را کسب می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تا مراحل بعدی را با موفقیت پشت سر بگذارند. اما اگر در دست یابی به این مهارت‌ها دچار مشکل شوند، در همان مرحله متوقف خواهند شد.
به گفته اریکسون در مرحله صمیمیت در مقابل انزوا، موفقیت به معنای داشتن روابطی سالم و رضایت بخش است. شکست نیز به معنای تجربه حس تنهایی و انزواست.
صمیمیت در مقابل انزوا به چه معناست؟
اگرچه واژه صمیمیت ممکن است افکار مربوط به رابطه جنسی را در فرد برانگیزد، اما تعریف اریکسون از صمیمت این گونه نیست. این روان شناس صمیمیت را داشتن روابط احساسی از هر نوعی تعریف می‌کند.
صمیمت ایجاب می‌کند تا فرد خود را با دیگری به اشتراک بگذارد. این کار به شما کمک می‌کند تا ارتباطات شخصی عمیقی با دیگران برقرار کنید.
بله، در برخی موارد، این ممکن است یک رابطه عاشقانه را شامل شود. اریکسون معتقد بود مرحله صمیمیت در مقابل انزوا و رشد بین سنین ۱۹ تا ۴۰ سالگی اتفاق می‌افتد؛ به طور دقیق‌تر زمانی که بیشتر افراد ممکن است به دنبال شریک زندگی مادام العمر عاشقانه باشند.
با این حال، او فکر نمی‌کرد که عشق تنها تلاش لازم برای ایجاد صمیمیت باشد. بلکه این دوره زمانی است که افراد می‌توانند با اشخاصی غیر از خانواده خود، روابط پایداری و رضایت بخشی برقرار کنند.
کسانی که در دبیرستان بهترین دوستان شما بودند ممکن است به عناصر محبوب حلقه صمیمیت شما تبدیل شوند. همچین ممکن است جایگاه خود را از دست بدهند و به مرتبه‌ی یک آشنا‌ی قدیمی تنزل یابند. این دوره زمانی است که طی آن تمایزهایی از این قبیل انجام می‌شود.
از سوی دیگر انزوا به معنای تلاش یک فرد برای اجتناب از برقراری صمیمت است. دلیل انزوا ممکن است ترس از تعهد یا آزاردهنده بودن بیان خود به دیگری به شیوه‌ای صمیمی باشد. انزوا ممکن است مانع شما در برقراری یک رابطه سالم باشد.
همچنین ممکن است نتیجه روابطی باشد که از هم پاشیده شده‌اند و یک سیکل معیوب خود تخریبی را در فرد به وجود آورد.
اگر فرد در یک رابطه صمیمانه آسیب دیده باشد، در آینده ترس از صمیمیت را همراه خود خواهد داشت. این خود می‌تواند مانع او در بیان خودش به دیگران شده و منجر به تنهایی و حتی نهایتاً انزوای اجتماعی و افسردگی شود.
چه عواملی منجر به صمیمت یا انزوا می‌شوند؟
صمیمیت انتخابی است تا بتوانید به بیان خود برای دیگران بپردازید و آن کسی که واقعا هستید و تجربیات خودتان را به اشتراک بگذارید تا بتوانید پیوندهای ماندگار و محکمی ایجاد کنید. وقتی خود را به آن نقطه برسانید و اعتماد متقابل را دریافت کنید، صمیمیت ایجاد می‌شود.
اگر این تلاش‌ها نتیجه‌ای به همراه نداشت، یا شما به طریقی رد شوید، ممکن است عقب نشینی کنید. ترس از رها شدن، طرد شدن و آزار دیدن ممکن است باعث شود تا خود را از دیگران جدا کنید.
درنهایت، این می‌تواند به عزت نفس پایین منجر شود، که ممکن است باعث شود شما حتی برای ساختن روابط یا دوستی‌های جدید نیز هیچ تلاشی نکنید.
چگونه می‌توان از انزوا به سمت صمیمیت حرکت کرد؟
اریکسون معتقد بود برای این که یک شخص بتواند به عنوان فردی سالم در حال تکامل و رشد باشد، باید هر یک از مراحل تکاملی با موفقیت طی شوند. در غیر این صورت، در یک مرحله باقی مانده و ممکن است نتواند مراحل آینده را نیز کامل پشت سر بگذارد.
برای این مرحله از تکامل، یعنی صمیمیت در مقابل انزوا، این کار به این معناست که یاد بگیریم چگونه روابطی سالم را ایجاد کرده و آن‌ها را ادامه دهیم. در غیر این صورت، دو مرحله دیگر باقی مانده از تکامل فردی در خطر خواهند بود.
انزوا اغلب نتیجه ترس از طرد شدن یا رها شدن است. اگر از طرد شدن یا دوری از یک دوست یا شریک زندگی بترسید، ممکن است به طور کامل از برقراری تعامل خودداری کنید. این نهایتاً موجب خواهد شد تا در آینده نیز از هرگونه تلاش برای برقراری روابط عاطفی اجتناب کنید.
حرکت از انزوا به صمیمیت، شما را ملزم می‌کند که در مقابل تمایل به دوری از دیگران و دامن زدن به سوالات دشوار مربوط به رابطه اجتناب کنید. در واقع نیاز است که با خود و دیگران صریح و صادق باشید. این کار اغلب برای افرادی که طالب انزوا هستند دشوار است.
کمک خواستن از یک درمانگر در این مرحله می‌تواند کمک کننده باشد. آن‌ها می‌توانند رفتارهایی را که برای اجتناب از صمیمیت انجام می‌شوند را درک کرده و به شما در اتخاذ راهکارهایی برای گذر از انزوا به سوی روابط صمیمی و رضایت بخش کمک کنند.
اگر این مرحله تکاملی را به درستی مدیریت نکنید چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اریکسون معتقد بود که عدم تحقق رضایت در هر یک از مراحل مشکلاتی را در آینده برای فرد به وجود خواهد آورد. اگر نتوانید به خوبی حس خودشناسی را در خود تقویت کنید (مرحله پنجم)، ممکن است در ایجاد روابط سالم دچار سختی شوید.
مشکل در این مرحله تکاملی ممکن است مانع شما در پرورش افراد یا پروژه‌هایی که نشانی از شما برای نسل‌های آینده به جا می‌گذارد، شود.
علاوه بر این، انزوا طولانی مدت می‌تواند سلامتی روحی شما را به خطر بیندازد. منبع معتبر تحقیقاتی اظهار دارند که تنهایی و انزوای اجتماعی می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی عروقی در فرد شود.
برخی افراد قادر به برقراری روابط با دیگران بدون ایجاد پل‌های ارتباطی قوی هستند. اما این کار در دراز مدت ثمربخش نخواهد بود.
به گفته یک منبع معتبر تحقیقاتی، زنانی که در رشد مهارت‌های ارتباطات قوی صمیمیت مشکل دارند، بیشتر احتمال دارد که در دوره میان سالی طلاق بگیرند.
سخن پایانی
روابط سالم، موفق نتیجه عوامل تکاملی مختلفی ازجمله داشتن حس خودشناسی هستند. همچنین برقرای روابط صمیمانه در گروی این است که نحوه ارتباط برقرار کردن به طور صادقانه و شفاف را بدانید. به اصول اریکسون اعتقاد داشته باشید یا نه، روابط سالم و صمیمانه مزایای بسیاری را برای فرد به همراه دارد.
اگر در برقراری یا حفظ یک رابطه دچار مشکل شده‌اید، یک درمان گر می‌تواند به شما در این زمینه یاری رساند. یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده می‌تواند به شما در مورد احساس تمایل به انزوای خودتان کمک کند. آن‌ها همچنین به شما در تهیه المان‌های مناسب برای ایجاد روابط خوب و طولانی مدت کمک می‌کنند.
