تاریخچه ای کوتاه از تحقیقات مربوط به پاپیلوماویروس
پوست و زگیل های تناسلی بین مردم یونان و روم باستان به خوبی شناخته شده بودند. بخصوص آنها زگیل تناسلی را با بی بند و باری در امور جنسی مرتبط می دانستند و بنابراین زگیل تناسلی را به طور بالقوه عفونی می پنداشتند. در اواخر قرن ۱۹، Payne (مرگ : ۱۸۹۱) افزایش مسری زگیل های معمول را گزارش کرد. عفونی بودن زگیل های انسانی برای اولین بار به طور واضح در آزمایش های انتقال بدون سلول سیافو (cell-free transmission experiments of Ciuffo)در ایتالیا نشان داده شد. ویروسی بودن این عامل نیز همان موقع ثابت گردید. در دهه ۱۹۲۰ عفونی بودن زگیل های تناسلی و پاپیلوما های حنجره ای نیز به اثبات رسید. در سال ۱۹۴۹ نیز تصویر میکروسکوپ الکترونی ویروس ها تهیه شد.
اگرچه در دهه ۱۹۳۰ نیز یافته های مهمی به دست آمد. به طور مثال برای اولین بار پتانسیل سرطان زایی پاپیلوما ویروس خرگوش در پنبه های ناخن و خرگوش های اهلی نشان داده شد. در این سال ها علاقه پژوهشگران برای تحقیق روی پاپیلوماویروس انسانی کاهش یافته بود؛ بااین حال مطالعات مولکولی خاصی که روی پاپیلوماویروس های انسانی انجام گرفته بود، بعدا در آنالیز انواع hpv موثر واقع گردید.
تاریخچه کشف hpv
پاپیلوماویروس انسانی در سال ۱۹۵۶ توسط گروهی از دانشمندان در یک آزمایشگاه کشف شد . دلیل نام گذاریHPV (پاپیلوما ویروس انسانی) به این نام این است که بعضی از انواع hpv باعث ایجاد زگیل می شوند. اصطلاح papill در پزشکی به معنای برجستگی هایی است که شبیه نوک پستان هستند؛ مثل زگیل. در سال ۱۹۶۵ اولین گزارشاتی که ویژگی های DNA دورشته ای حلقوی پاپیلوماویروس انسانی را مشخص میکرد، منتشر شد.
پاپیلوماویروس های انسانی عامل محرز سرطان دهانه رحم هستند. اما این کشف از کجا آغاز شد و چگونه اثبات شد؟
جست و جوی علت عفونی سرطان دهانه رحم
ریگونی استرن (مرگ:۱۸۴۲) در مقاله ای که امروزه معروف است، به بررسی گواهی فوت زنان زنان شهر ورونا (در ایتالیا) در طول سالهای ۱۷۶۰ تا ۱۸۳۹ پرداخته بود. او متوجه شد که سرطان دهانه رحم در زنان متاهل، بیوه و زنان فاحشه بسیار بالا بوده است و بروز این سرطان در زنان باکره یا راهبه ها بسیار نادر بوده. او نتیجه گرفت که علت وقوع این نوع سرطان باید به رابطه جنسی مربوط باشد. گسترش سریع میکروب شناسی در نیمه دوم قرن نوزده باعث شد که تلاش ها برای یافتن ارتباط بین سرطانه رحم و عفونت های منتقل از راه جنسی بهتر و بیشتر انجام گیرد.
ارتباط احتمالی بین عفونت های ویروسی و سرطان دهانه رحم در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی توسط محققانی که به دنبال سرنخ هایی برای یافتن علت سرطان دهانه رحم بودند،مشخص شد. آنها سبک زندگی زنانی که مبتلا به سرطان دهانه رحم بودند و کسانی که این سرطان را نداشتند، با هم مقایسه کردند. براساس مشاهدات آن ها سرطان دهانه رحم در زنانی که رابطه جنسی را در سنین پایین تری آغاز کرده بودند یا زنانی که چند شریک جنسی داشتند، بیشتر دیده می شد. سرطان به خودی خود مسری نیست اما الگویی که این پژوهشگران مشاهده کردند، شبیه عفونت های منتقل از راه جنسی بود.
این موضوع توجه ویروس شناسی آلمانی به نام هارالد تسور هازون (Harold zur Hausen) را جلب کرد. این دانشمند روی ویروس سرطانزایی به نام EBV (ویروس اپشتین بار) کار می کرد.این ویروس اولین ویروس سرطانزای کشف شده در انسان ها است. Zur Hausen گزارش هایی از پزشکان خوانده بود که این پزشکان زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم را با هم مرتبط دانسته بودند. علاوه براین در دهه ۱۹۳۰محققی آمریکایی به نام Richard Shope ارتباط بین نوعی پاپیلوماویروس را با زگیل و سرطان در خرگوش ها نشان داده بود. درنتیجه وی متوجه شد که ممکن است ویروس مشابهی علت ایجاد سرطان در انسان باشد.
در سال ۱۹۷۲ Zur Hausen تحقیقاتش را برای جست و جوی ویروس در زگیل های انسانی شروع کرد. وی نوع جدیدی از پاپیلوماویروس ها به نام HPV-6 را کشف کرد( انواع ۱ تا ۵ قبلا کشف شده بودند). اما او و تیمش نتوانستند HPV-6 را در هیچ یک از نمونه های سرطان دهانه رحم پیدا کنند. بااین وجود آنها توانستند HPV-11 را پیدا کنند. در سال ۱۹۸۳ Zur Hausen شواهدی را منتشر کرد که نشان می دادند وی توانسته است در سه نمونه از ۲۴ نمونه سرطان دهانه رحم که آزمایش کرده بود، HPV-11 را مشاهده کند.
آن ها به تحقیقات خود ادامه دادند و HPV-16 را کشف کردند که در حدود نیمی از نمونه های سرطان دهانه رحم دیده می شد. HPV-18 را نیز کشف کردند که در حدود یک پنجم نمونه های سرطان دهانه رحم حضور داشت. پس ارتباط سرطان دهانه رحم و این دو نوع ویروس ثابت شد. این کشف جایزه نوبل سال ۲۰۰۸ را برای هارالد تسور هاوزن به ارمغان آورد.
در طول دهه بعدی، شواهد بیشتری برای اثبات ارتباط دهانه رحم و hpv جمع آوری شد. در سال ۱۹۹۵ مطالعه بین المللی بیولوژی سرطان دهانه رحم شروع شد. با استفاده از نمونه های ۲۲ کشور، مشاهده شد که HPV در بیش از ۹ مورد از هر ده نمونه وجود دارد (۹۳ درصد از نمونه ها).
اما این مطالعه نیز آمار واقعی را به درستی نشان نداد. در سال ۱۹۹۹، گروهی از دانشمندان به همراه محقق بریتانیایی سرطان، پروفسور جولیان پیتو ، با تلاش بسیار زیاد نمونه ها را دوباره آزمایش کردند و متوجه شدند که تقریبا در تمام نمونه ها (۹۹.۷ درصد) این ویروس وجود داشته است. آن ها نشان دادند که عفونت HPV عامل سرطان دهانه رحم است. و تا به امروز این مورد قوی ترین ارتباط بین یک عامل منفرد و یک سرطان خاص است.
تا کنون محققان بیش از ۱۲۰ نوع hpv را شناسایی کرده اند. حدود ۴۰ نوع از آن ها می توانند لایه اپی تلیوم دستگاه تناسلی و سایر قسمت های مخاطی بد انسان را آلوده کنند. تقسیم بندی این گونه های ویروس براساس مشارکت آنها در ایجاد زخم های خوش خیم یا بدخیم انجام می شود. hpv های کم خطر (low risk) سرطان زا نیستند و ضایعات خوش خیمی مثل زگیل تناسلی ایجاد می کنند. این ضایعه ها به طور عمده توسط HPV های نوع ۶ و ۱۱ ایجاد می شوند. hpv های پرخطر (high risk) به طور عمده توسط hpv های نوع ۱۶ و ۱۸ ایجاد می شوند. این ویروس ها با ضایعات پیش از بدخیمی و ضایعات بدخیم در دهانه رحم مرتبط هستند. اما خوشبختانه بیشتر زنانی که مبتلا به hpv های پر خطر هستند نیز، مبتلا به سرطان نمی شوند. سیستم ایمنی بسیاری از افراد این ویروس را به مرور زمان از بدن بیرون می راند. تخمین زده می شود حدود ۱۰-۲۰ دصد از افراد آلوده نمی توانند به طور موثر ویروس را از بدنشان از بین ببرند. DNA ویروس به طور مداوم در بدن این افراد باقی می ماند. این افراد ممکن است ناقل بدون علامت ویروس باشند و یا ممکن است مشکلاتی به وجود آید. در طول مدت حضور ویروس در دهانه رحم، hpv پروتئین هایی می سازد که سلول های اپی تلیوم دهانه رحم را مورد هدف قرار می دهند و درنتیجه این سلول ها باعث تکثیر ویروس خواهند شد. این موضوع می تواند باعث تکثیر بیش از حد اپی تلیوم دهانه رحم و ایجاد تدریجی نقص های ژنتیکی در این سلول ها شود که در نهایت منجر به سرطان خواهد شد.
