در آسم کودکان، زمانی که ریه‌ها و مجاری هوایی در معرض عوامل ویژه‌ای چون استنشاق گرده گیاهان یا سرماخوردگی یا عفونت‌های ریوی قرار می‌گیرد، به آسانی ملتهب می‌شود. آسم کودکان می‌تواند با بروز علائمی آزار دهنده در هنگام بازی کودک، ورزش، مدرسه یا خواب او اختلال ایجاد کند. در برخی بچه‌ها، آسم کنترل نشده، می‌تواند سبب بروز حمله‌های آسمی خطرناک شود.
آسم کودکان، با بیماری آسم بزرگسالان تفاوتی ندارد، اما کودکان با چالش‌های منحصر به فردی مواجه هستند. این اختلال، علت عمده مراجعه به بخش اورژانس، بستری شدن و از دست دادن کلاس‌های مدرسه است.
متاسفانه، آسم کودکان قابل معالجه نیست و علائم آن می‌تواند تا دوره بزرگسالی ادامه پیدا کند. اما با درمان صحیح، می‌توان به کمک والدین علائم آن را تحت کنترل درآورد و از آسیب رسیدن به ریه‌های در حال رشد، جلوگیری کرد.
علائم آسم کودکان و نشانه‌های آن
علائم و نشانه‌های معمول آسم کودکان شامل موارد زیر است:
- سرفه مداومی که با عفونت‌های ویروسی رو به وخامت می‌گذارد و در هنگام خواب یا زمان ورزش یا هوای سرد رخ می‌دهد.
- صدای سوت یا خس خس در هنگام بازدم هوا
- کوتاه شدن تنفس
- گرفتگی یا فشار سینه
به علاوه، آسم کودکان ممکن است باعث موارد زیر شود:
- دشواری در خواب به علت کوتاه شدن تنفس، سرفه یا خس خس سینه
- سرفه یا خس خس که با سرماخوردگی یا آنفلوآنزا بدتر می‌شود
- بهبود با تاخیر یا ایجاد برونشیت بعد از یک عفونت تنفسی
- تنفس سخت که مانع بازی یا ورزش می‌شود
- خستگی که می‌تواند به علت خواب ناکافی باشد
علائم و نشانه‌های آسم در میان کودکان متفاوت است و ممکن است در طی زمان بدتر یا بهتر شوند. کودک شما ممکن است تنها یک علامت مانند سرفه مدت‌دار یا تنگی سینه داشته باشد.
تعیین اینکه این علائم کودک شما ناشی از آسم است، می‌تواند کار مشکلی باشد. خس خس دورهای یا طولانی مدت و دیگر علائم مشابه آسم می‌تواند به خاطر برونشیت عفونی یا دیگر مشکلات تنفسی نیز بروز کند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید کودکتان ممکن است آسم داشته باشد، او را پیش یک پزشک ببرید. درمان زودهنگام به کنترل علائم و جلوگیری از حملات آسمی احتمالی کمک خواهد کرد.
اگر متوجه موارد زیر در کودک شدید، قرار ملاقاتی با پزشک کودک خود ترتیب دهید:
- سرفه‌ای که پایدار، تناوبی یا مرتبط با فعالیت فیزیکی باشد.
- صدای خس خس یا سوت در هنگام بازدم
- تنفس کوتاه یا سریع
- شکایت از تنگی یا فشار سینه
- موارد مکرر از برونشیت یا پنومونی
در صورتی که کودک شما آسم داشته باشد، ممکن است حرف‌هایی از قبیل “سینه‌ام یه جوریه” یا “همیشه سرفه می‌کنم” را از او بشنوید. به سرفه‌هایی که در خواب بدون بیدار شدن می‌کند، گوش دهید. گریه کردن، خندیدن، فریاد زدن و واکنش‌های احساسی شدید نیز ممکن است سبب آغاز شدن سرفه یا خس خس شود.
اگر پزشک برای فرزند شما تشخیص آسم دهد، برنامه‌ریزی برای آن می‌تواند به شما و دیگر مراقبان در رصد کردن علائم و دانستن اینکه چگونه باید در هنگام بروز حمله آسمی عمل کرد، کمک کند.
چه زمانی باید به دنبال درمان اورژانسی بود؟
در موارد شدید، ممکن است قفسه سینه و پهلوهای کودک به سمت داخل کشیده شود و تنفس او را با زحمت روبرو کند. کودک شما ممکن است افزایش ضربان قلب، تعریق و درد قفسه سینه داشته باشد. اگر کودک شما با مشکلات زیر مواجه شود، سریعا به دنبال درمان او باشید:
- در هنگام صحبت کردن، مجبور به قطع تنفس و دم دوباره می‌شود
- از عضلات شکمی برای تنفس استفاده می‌کند
- پره‌های بینی خود را به هنگام دم باز می‌کند
- چنان با سختی نفس می‌کشد که هنگام دم شکم او به زیر دنده‌ها مکیده می‌شود
حتی اگر بیماری فرزند شما، آسم تشخیص داده نشود، در صورتی که به سختی نفس می‌کشد، فورا به دنبال مراقبت پزشکی باشید. هرچند دوره‌های آسم کودکان با شدت متفاوت ظاهر می‌شود، حمله‌های آسمی می‌تواند با سرفه شروع شود که خس خس و تنفس مشکل منتهی می‌شود.
علت آسم کودکان
دلایل آسم کودکان به طور کامل کشف نشده است. برخی عواملی که تصور می‌شود دخیل باشند، به قرار زیر هستند:
- استعداد ژنتیکی برای ابتلا به حساسیت‌ها
- والدین مبتلا به آسم
- برخی انواع عفونت‌های مجاری هوایی در سنین خیلی کم
- در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار یا دیگر آلودگی‌های هوایی قرار گرفتن
بالا رفتن حساسیت سیستم ایمنی باعث تورم و تولید موکوز در شرایط ویژه می‌شود. پاسخ به عوامل محرک می‌تواند با تاخیر صورت گیرد و تشخیص آن عامل را دشوار سازد. این عوامل محرک از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
- عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی عادی
- تماس با آلاینده‌های هوایی مثل دود توتون و تنباکو
- حساسیت به غبار، تار موی حیوانات خانگی، گرده گل یا کپک قارچی
- فعالیت بدنی
- تغییرات هوایی یا هوای سرد
برخی اوقات، علائم آسم کودکان بدون هیچ محرکی شروع می‌شوند.
عوامل خطرزا
عواملی که ممکن است باعث افزایش احتمال ابتلا به آسم کودک شما شوند، به قرار زیر است:
- دود سیگار یا تنباکو هرچند قبل از تولد باشد
- واکنش‌های آلرژیک قبلی مثل واکنش‌های پوستی، آلرژی‌های غذایی یا تب یونجه (hay fever)
- سابقه خانوادگی آسم یا حساسیت
- زندگی در محلی که آلودگی هوایی زیادی دارد
- چاقی
- اختلالات تنفسی مثل آب ریزش مزمن یا ورم بینی (رینیت)، سینوس‌های ملتهب (سینوزیت) یا پنومونی
- سوزش سر دل (بیماری رفلاکس معده‌ای مروی یا GERD)
- جنسیت مذکر
- سیاه پوست یا پورتوریکویی بودن
عوارض
آسم می‌تواند عوارضی از جمله موارد زیر به همراه داشته باشد:
- حملات آسمی شدید که به درمان فوری یا مراقبت بیمارستانی نیاز دارند
- نقص دائمی در عملکرد ریوی
- از دست دادن مدرسه یا عقب افتادن در فعالیت‌های آن
- خواب نامناسب و خستگی
- علائمی که مانع بازی، ورزش یا دیگر فعالیت‌ها می‌شوند
پیشگیری از آسم کودکان
برنامه ریزی دقیق و دوری از عوامل محرک آسم بهترین راهکارها برای جلوگیری از حمله‌های آسمی هستند.
- تماس محدود با محرک‌های آغازگر آسم. به کودک خود کمک کنید تا از آلرژن‌ها و دیگر محرک‌ها که موجب شروع علائم آسم می‌شوند، دوری کند.
- اجازه ندهید کودکتان در معرض دود سیگار قرار گیرد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار و توتون در دوره کودکی، به مانند دیگر عوامل ایجاد کننده آسم، عامل خطرزای عمده برای آسم کودکان است.
- به فرزند خود انگیزه دهید که بیشتر فعالیت کند. تا زمانی که آسم کودک شما به خوبی کنترل شود، فعالیت بدنی منظم می‌تواند باعث عملکرد بهینه‌تر ریه‌ها شود.
- به هنگام ضرورت، با پزشک خود دیدار کنید. به طور منظم علائم را تحت نظر داشته باشید. علائمی مثل نیاز مکرر به استفاده از اسپری رفع فوری آسم، که ممکن است آسم کودک شما از کنترل خارج شود، نادیده نگیرید.
آسم در گذر زمان تغییر می‌کند. مشاوره با پزشک می‌تواند به اتخاذ درمان‌های مورد نیاز برای کنترل علائم آسم کمک کند.
- به کودک خود کمک کنید تا وزن متناسبی داشته باشد. داشتن اضافه وزن می‌تواند علائم آسم را وخیم‌تر کند و کودک شما در معرض خطر سایر مشکلات سلامتی نیز قرار دهد.
- سوزش معده را تحت کنترل داشته باشید. رفلاکس اسید یا سوزش معده شدید ( GERD) ممکن است باعث بدتر شدن علائم آسم شود. ممکن است فرزندتان به داروهای بدون نیاز به تجویز یا داروهای تجویزی نیاز داشته باشد.
تشخیص
تشخیص آسم ممکن است دشوار باشد. پزشک کودک شما علائم و تکرر آنها و سابقه پزشکی او را مورد بررسی قرار خواهد داد. کودک شما ممکن است برای رد کردن سایر اختلال‌ها و تایید اینکه علت اصلی علائم چیست، به چندین آزمایش نیاز داشته باشد.
تعدادی از بیماری‌های دیگر کودکی می‌تواند همان علائم مشابه آسم را به دنبال داشته باشد. برای پیچیده‌تر کردن مسئله، باید گفت که این بیماری‌ها معمولا به همراه آسم دیده می‌شوند. پس پزشک باید تعیین کند که آیا علائم کودک شما ناشی از آسم است یا دیگر بیماری‌ها و یا هر دو آنها.
بیماری‌هایی که باعث بروز علائم شبیه به آسم می‌شوند:
- رینیت (التهاب مخاط بینی آلرژیک)
- سینوزیت
- رفلاکس اسید یا بیماری برگشت معده‌ای مروی (GERD)
- مشکلات مجاری هوایی
- نقص عملکرد تنفسی
- عفونت‌های شاخه تنفسی مثل برونشیت و ویروس سنشیال تنفسی (RSV)
موارد زیر آزمایش‌هایی است که برای کودک شما انجام شود.
- آزمایش‌های عملکرد ریوی (اسپیرومتری). پزشکان آسم کودکان را به همان شیوه‌ای که برای بزرگسالان انجام می‌شود، تشخیص می‌دهند. اسپیرومتری میزان هوایی را که کودک شما می‌تواند با عمل دم خود به ریه‌های خود وارد کند و سرعت آن را اندازه گیری می‌کند. کودک شما ممکن است آزمایش‌های عملکرد ریوی را در حالت استراحت، بعد از ورزش و بعد از مصرف داروی آسم انجام دهد.
آزمایش عملکرد ریوی دیگر، تحریک نایژه است. با استفاده از اسپیرومتری، این آزمایش چگونگی پاسخ ریه‌ها به تحریکات خاص مثل ورزش یا تماس با هوای سرد را ثبت می‌کند.
- آزمایش نیتریک اکسید بازدمی. اگر بعد از انجام آزمایش‌های عملکرد ریوی، هنوز تشخیص آسم قطعی نباشد، پزشک شما ممکن است اندازه گیری سطح نیتریک اکسید در نمونه بازدمی تنفس کودک را، پیشنهاد کند. آزمایش نیتریک اکسید، همچنین به تعیین اینکه آیا داروهای استروئیدی برای بهبود آسم کودک شما مفید هستند، کمک می‌کند.
با این حال، آزمایش‌های آسم مورد استفاده، قبل از سن ۵ سالگی دقت خوبی ندارند. برای خردسالان، پزشک شما به اطلاعاتی که شما و کودکتان در اختیار او قرار می‌دهید، تکیه خواهد کرد. بعضی مواقع، یک تشخیص تا مدت‌ها قابل انجام نیست و ممکن است چندین ماه یا حتی چندین سال برای مشاهده علائم و تشخیص گذاری نیاز باشد.
آزمایش‌های آلرژی برای آسم آلرژیک
اگر به نظر می‌رسد که آسم کودک شما توسط آلرژی‌ها ایجاد شده است، پزشک ممکن است درخواست آزمایش آلرژی پوست دهد. در طول آزمایش پوست، پوست با عصاره مواد حساسیت‌زای معمولی مثل کرک و موی حیوانات، کپک یا غبار تحریک می‌شود و علائم واکنش آلرژیک برای آن مشاده می‌شود.
درمان
درمان اولیه به شدت آسم کودک بستگی دارد. هدف درمانی آسم، کنترل علائم آن است، به این معنی که کودک شما:
- کمترین نشانه‌های بیماری را داشته باشد یا اصلا هیچ نشانه‌ای نداشته باشد.
- میزان عود بیماری کم شود یا قطع شود
- محدودیتی برای فعالیت‌های بدنی یا ورزش نباشد
- استفاده کمتری از داروهای استنشاقی رفع آنی آسم مثل آلبوترول (ProAir AFA، Ventolin HFA، و دیگر داروها)
- عوارش جانبی کم یا بدون عارضه از داروها داشته باشد
درمان آسم هم شامل پیشگیری از علائم است و هم درمان حملات آسمی در موارد شدید است. داروی مناسب برای فرزند شما به عواملی از قبیل سن، نشانه‌ها، عوامل محرک آسم و آن چیزی که به نظر می‌رسد بهترین عملکرد را در کنترل بیماری دارد، بستگی دارد.
برای کودکان زیر ۳ سال که علائم خفیفی از آسم را دارند، پزشک ممکن است از رویه منتظر بمانیم-ببینیم (wait-and-see) استفاده کند. دلیل این کار عدم آگاهی کامل از عوارض بلندمدت داروهای ضد آسم برای کودکان در سنین بسیار پایین است.
با این وجود، اگر یک بچه خردسال یا کودک نوپا، دورهای خس خس مداوم داشته باشد، ممکن است دارویی برای بهبود نشانه‌های آن تجویز شود.
داروهای کنترل کننده طولانی مدت
داروهای کنترل کننده بلند مدت و پیشگیری کننده، التهاب راه‌های هوایی کودک شما را که منجر به بروز علائم آسم می‌شود، کاهش می‌دهد. در بسیاری از موارد، نیاز است که این داروها به طور روزانه مصرف شود.
انواع داروهای کنترل کننده بلند مدت به قرار زیر است:
- کورتیکواستروئیدهای استنشاقی. این داروها شامل فلوتیکازون (Flovent Diskus، Flovent HFA)، بودسونید (Pulmicort Flexhaler)، مومتازون (Asmanex HFA)، سیکلسونید (Alvesco)، بکلومتازون (Qvar Redihaler) و دیگر داروها هستند. کودک شما ممکن است برای چندین روز تا چندین هفته برای اثردهی کامل آنها، نیاز به مصرف آنها داشته باشد.
استفاده دراز مدت از این داروها با کاهش رشد خفیف کودکان مرتبط است، اما این اثر بسیار ناچیز است. در بسیاری از موارد، فایده‌های کنترل خوب بیماری آسم، از خطرات احتمالی عوارض جانبی آن مهم‌تر است.
- تعدیل کننده‌های لوکوترین. این داروهای خوراکی شامل مونت لوکاست (Singulair)، زافیرلوکاست (Accolate) و زیلوتون (Zyflo) هستند. اینها برای از بین بردن علائم آسم به مدت ۲۴ ساعت کاربرد دارند.
- داروهای استنشاقی ترکیبی. این داروها شامل یک کورتیکواستروئید استنشاقی به همراه یک بتا آگونیست طولانی اثر (LABA) است. اینها شامل فلوتیکازون و سالمترول (Advair Diskus، Advair HFA)، بودزونید و فرموترول (Symbicort)، فلوتیکازون و ویلانترول (Breo Ellipta)، و مومتازون و فرموترول (Dulera) هستند.
در برخی شرایط، بتا آگونیست‌های طولانی اثر، به حمله‌های شدید آسمی مرتبط می‌شوند. به این خاطر، داروهای LABA همیشه باید به همراه یک داروی استنشاقی که حاوی کورتیکواستروئید است، به کودک داده شود. این داروهای استنشاقی ترکیبی تنها باید برای آسمی که با دیگر داروها به خوبی کنترل نمی‌شوند، مورد استفاده قرار گیرند.
- تئوفیلین. این قرص روزانه به باز ماندن مجاری هوایی کمک می‌کند. تئوفیلین (Theo-24) عضلات اطراف راه‌های هوایی را از حالت انقباض خارج می‌کند تا تنفس آسان‌تر شود. این دارو اغلب به همراه استروئید‌های استنشاقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر این دارو برایتان تجویز شود، باید خونتان به طور منظم بررسی شود.
- عامل‌های تطبیق سیستم ایمنی. مپولیزوماب (Nucala)، دوپیلوماب (Dupixent) و بنرالیزوماب (Fasenra) ممکن است برای کودکانی که بالای ۱۲ سال سن دارند و آسم ائوزینوفیلی شدید نشان می‌دهند، مناسب باشد. اومالیزوماب (Xolair) می‌تواند برای کودکان بالای ۶ سال که دارای آسم آلرژیک متوسط یا شدید هستند، به کار گرفته شود.
داروهای تسکین آنی
داروهای تسکین آنی به سرعت راه‌های هوایی متورم را باز می‌کنند. با نام دیگر داروهای رهایی دهنده، داروهای تسکین آنی برای رفع سریع نشانه‌ها در طول حمله آسمی به کار می‌روند. همچنین در صورت توصیه پزشک قبل از ورزش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع داروهای تسکین سریع به قرار زیر هستند:
- آگونیست‌های بتای کوتاه اثر. این داروهای استنشاقی گشاد کننده نایژه‌ها می‌توانند سریعا علائم را در طی یک حمله آسمی فرو بنشانند. اینها شامل آلبوترول (ProAir HFA، Ventolin HFA و دیگر داروها) و لوال بوترول (Xopenex HFA) هستند. این داروها در عرض چند دقیقه اثر خود را نشان می‌دهند و اثرات خود را چندین ساعت حفظ می‌کنند.
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی و داخل وریدی. این داروها التهاب راه‌های هوایی را که بواسطه آسم شدید ایجاد شده‌اند، کاهش می‌دهند. مثال برای این داروها، پردنیزون و متیل پردنیزولون هستند. این داروها در صورتی که برای مدت زمان طولانی استفاده شوند، عوارض جانبی جدی بر جای می‌گذارند. بنابراین تنها برای درمان علائم آسم شدید در یک دوره زمانی کوتاه به کار می‌روند.
درمان برای آسم ایجاد شده توسط آلرژی
اگر آسم کودک شما توسط آلرژی‌ها ایجاد می‌شود یا توسط آنها تشدید می‌شود، ممکن است درمان آلرژی برای او مفید واقع شود، مثل:
- اومالیزوماب (Xolair). این دارو برای افرادی که حساسیت و آسم شدید دارند، به کار می‌رود. این دارو واکنش سیستم ایمنی بدن را به مواد ایجاد کننده آلرژی مثل گرده گل، غبار و کرک و موی حیوانات، کمتر می‌کند. Xolair با تزریق در هر دوهفته یا چهارهفته یک بار مصرف می‌شود.
- داروهای آلرژی. این داروها شامل آنتی هیستامین‌ها و ضداحتقان‌هایی است که به شکل خوراکی و یا از طریق بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به همان گونه که اسپری‌های بینی کورتیکواستروئید، کرومولین و ایپراتروپیوم به کار می‌روند.
- تزریق واکسن آلرژی (ایمنی درمانی). تزریقات ایمونوتراپی عموما به مدت چند ماه و یک بار درهفته انجام می‌شوند. سپس یک بار در ماه برای دورهای سه تا پنج ساله مورد استفاده قرار می‌گیرد. با گذشت زمان، اینها سبب کاهش واکنش ایمنی کودک نسبت به آلرژن‌های خاص می‌شوند.
روی داروهای تسکین آنی تکیه نکنید
داروهای آسم بلند مدتی مثل کورتیکواستروئیدهای استنشاقی، اساس درمانی آسم هستند. این داروها به کنترل آسم کمک می‌کنند و احتمال حمله آسمی کودک شما را پایین می‌آورند.
اگر فرزند شما التهاب آسمی داشته باشد، داروهای استنشاقی تسکین سریع می‌توانند سبب رفع علائم آن شوند. اما اگر داروهای کنترل بلند مدتی عملکرد درستی داشته باشند، کودک شما نیازمند استفاده همیشگی از این داروها نخواهد بود.
تعداد استفاده کودک شما از پاف‌ها (puffs) در یک هفته را ثبت کنید. اگر کودکتان نیاز مکرر به استفاده از داروهای استنشاقی تسکین سریع داشته باشد، او را نزد یک پزشک ببرید. احتمالا نیاز به استفاده از داروی کنترل بلند مدتی خواهید داشت.
تجهیزات دارویی استنشاقی
داروهای کنترلی استنشاقی کوتاه و طولانی مدتی، با استنشاق دوز مشخصی از دارو مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- بچه‌های بزرگتر و نوجوانان می‌توانند از یک وسیله دستی اسفتاده کنند که اسپری استشاقی تحت فشار با دوز قابل اندازه گیری و یا اسپری استنشاقی که پودر نرم آزاد می‌کند، نامیده می‌شود.
- کودکان کم‌سن و نوپا باید از یک ماسک صورت که به یک اسپری استنشاقی با دوز قابل اندازه گیری متصل است یا یک نبولایزر برای برای استنشاق مقادیر مناسب دارو استفاده کنند.
- نوزادان نیاز به استفاده از وسیله‌ای دارند که داروی مایع را به قطرات کوچک (نبولایزر) تبدیل می‌کند. کودک شما با بهره‌گیری از یک ماسک صورت و تنفس خود از دوز مناسب دارو مصرف می‌کند.
برنامه عملی برای آسم
با پزشک خود برای طراحی یک برنامه مناسب برای بیماری آسم کودکتان کار کنید. این مسئله بخش مهمی از درمان است، بخصوص اگر کودک شما آسم شدید داشته باشد. برنامه عملی آسم به شما و کودکتان کمک می‌کند تا:
- زمان مناسب برای اقدام به دریافت داروهای کنترلی طولانی مدتی را بدانید.
- تعیین کنید که درمان موثر است یا نه.
- علائم حمله آسمی را مشخص کنید و بدانید که زمان وقوع آن چه باید کردد
- بدانید که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید یا به دنبال کمک اورژانسی باشید.
بچه‌هایی که درک و فهم کافی داشته باشند می‌توانند از یک وسیله دستی برای سنجش بهترین نقطه بهبود تنفسی(peak flow meter)، استفاده کنند. یک برنامه مکتوب می‌تواند به کودکتان کمک کند تا در هنگام رسیدن قله جریان سنج به سطوح ویژه، اقدام مناسب را انجام دهند.
این برنامه می‌تواند از اندازه گیری نقاط قله و از علائم بیماری استفاده کرده و آسم کودک شما را در داخل چندین ناحیه دسته بندی کند مثل ناحیه سبز، ناحیه زرد و ناحیه قرمز. این ناحیه‌ها با با علائم کاملا کنترل شده، تا حدودی کنترل شده و به سختی کنترل شده مرتبط هستند. این کار پیگیری وضعیت آسم کودکتان را آسان‌تر می‌کند.
به احتمال زیاد، علائم و عوامل محرک آسم کودک شما در طول زمان تغییر پیدا می‌کنند. شما باید به این علائم توجه کنید و پزشک خود را برای تجویز داروهای مناسب شرایط فعلی کودک، در جریان بگذارید.
اگر علائم آسم کودکتان برای مدتی به طور کامل تحت کنترل دربیاید، ممکن است پزشک تصمیم بر کاهش دوز یا قطع مصرف دارو بگیرد (step-down treatment). اگر آسم کودکتان به خوبی کنترل نشود، در این صورت پزشک او ممکن است بخواهد دوز داروها را افزایش دهد یا آنها تغییر دهد و یا داروهای دیگری به آنها اضافه کند (step-up treatment).
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
اتخاذ تدابیری برای مواجهه کمتر کودک با عوامل تحریک کننده آسم، امکان بروز حملات آسمی را کاهش خواهد داد. این گام‌ها با توجه به نوع عوامل ایجاد کننده آسم کودک، تغییر می‌کند. اینجا تعدادی از این گام‌های کمک کننده آورده شده‌اند:
- حفظ رطوبت خانه در مقادیر پایین. اگر در یک جای با آب‌وهوای مرطوب زندگی می‌کنید، با پزشک خود در مورد وسیله‌ای برای از بین بردن رطوبت صحبت کنید (dehumidifier).
- هوای خانه خود را تمیز نگه دارید. سالانه به طور مرتب از یک متخصص فنی گرمایش و تهویه هوا برای بررسی سیستم تهویه هوا کمک بگیرید. فیلترهای وسیله گرمایشی و تهویه هوای خود را بر طبق دستورالعمل‌های سازنده آن تعویض کنید. همچنین برای سیستم تهویه خود، نصب فیلتر small-particle در نظر داشته باشید.
- تماس با کرک و موی حیوانات خانگی را کاهش دهید. اگر کودک شما به کرک و موی حیوانات، حساسیت دارد، بهتر است از نگه داری حیوانات خانگی که خز و پشم دارند، اجتناب کنید. اگر حیوان خانگی دارید، حمام کردن و تمیز کردن مرتب آن، میزان کرک و مو را کاهش می‌دهد. از ورود حیوانات به اتاق کودک جلوگیری کنید.
- از یک تهویه هوای مناسب استفاده کنید. تهویه هوا به کاهش گرده‌های گیاهان معلق در هوا داخل خانه کمک می‌کند. تهویه هوا همچنین رطوبت خانه را کاهش می‌دهد و مواجهه کودک با گرد و غبار نیز پایین می‌آورد. اگر تهویه هوا ندارید، در فصل گرده افشانی گیاهان سعی کنید پیجره خانه را بسته نگه دارید.
- گرد و غبار را در کمترین حالت نگه بدارید. با جایگزینی برخی اشیای اتاق خواب‌تان، گرد و غباری که می‌تواند باعث شدیدتر شدن علائم آسم شبانه شود، کاهش دهید. برای مثال، بالش‌ها و تشک‌ها را روکش دار کنید و روی فنرهای مارپیچ تخت نیز پوشش قرار دهید. می‌توانید فرش خانه را با موکت تعویض کنید، مخصوصا این کار برای اتاق کودک خود انجام دهید. از پرده‌های قابل شستشو استفاده کنید.
- خانه را به طور منظم تر و تمیز کنید. خانه را حداقل یک بار درهفته برای کاهش گردها و مواد حساسیت‌زا پاک‌سازی کنید.
- مواجهه کودک خود با هوای سرد را کاهش دهید. اگر آسم کودکتان با هوای سرد و خشک بدتر می‌شود، استفاده از یک ماسک صورت در بیرون منزل کمک‌کننده است.
پزشکی یا درمان جایگزین
هرچند که برخی درمان‌های جایگزین خانگی برای آسم مورد استفاده قرار می‌گیرند، در بیشتر موارد برای بررسی بهتر و تعیین عوارض جانبی آن باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد. درمان‌های جایگزین برای آسم شامل موارد زیر هستند:
- تکنیک‌های تنفسی. اینها شامل برنامه‌های مدون مرتبط با تنفس هستند مثل روش تنفس بوتیکو (Buteyko)، روش پاپ ورث (Papworth) و تمرینات تنفسی یوگا (pranayama).
- تکنیک‌های آرام سازی. این تکنیک‌ها که شامل مدیتیشن، بیوفیدبک، هیپنوتیز و شل کردن عضلات هستند، با کاهش فشار و استرس به بهبود بیماری آسم کمک می‌کنند.
- درمان‌های گیاهی و مکمل‌ها. چندین داروی گیاهی برای آسم به کار گرفته شده‌اند، مانند سیاه دانه، روغن ماهی و منیزیم. با این حال مطالعات بیشتری برای ارزیابی فایده و مضرات آن مورد نیاز است.
داروهای گیاهی و مکمل‌ها ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشند و داروهای دیگر که کودک شما دریافت می‌کند، تداخل ایجاد کنند. مصرف هرگونه داروی گیاهی یا مکمل را با پزشک کودک خود، در میان بگذارید.
سازگاری و حمایت
مدیریت بیماری آسم می‌تواند با استرس همراه باشد. این نکات را برای زندگی بهتر، در ذهن داشته باشید:
- درمان منظم را بخشی از زندگی خود قرار دهید. در صورتی که کودکتان نیاز به مصرف روزانه دارو دارد، آن را به مشکل بزرگی تبدیل نکنید. این مسئله باید به اندازه خوردن وعده صبحانه یا مسواک زدن عادی باشد.
- از یک برنامه مکتوب برای اعمال مربوط به آسم استفاده کنید. با پزشک کودکتان برای تدوین یک برنامه عملی همکاری کنید و یک نسخه از آن را به تمام مراقبین کودک از جمله مراقب کودک، معلم‌ها، مربی‌ها و والدین دوستان کودک خود بدهید.
پیروی از یک برنامه از پیش نوشته شده به شما و کودکتان کمک می‌کند تا سریعا نشانه‌های بیماری را شناسایی کنید، اطلاعات مهم مورد نیاز در روند درمانی او را بدانید و نسبت به نحوه عمل در هنگام بروز حمله آسمی آگاه باشید.
- مشوق باشید. روی مواردی که کودک شما قابلیت انجام آنها را دارد، تمرکز کنید نه روی محدودیت‌ها. معلمان، پرستاران مدرسه، مربی‌ها و خویشان و دوستان خود را در کمک به کنترل آسم کودک خود درگیر کنید.
کودک خود را به بازی و فعالیت عادی خود تشویق کنید. فعالیت‌های کودکتان را به خاطر ترس از حمله آسمی محدود نکنید. با پزشک خود در مورد کنترل نشانه‌های آسم که در حین ورزش بوجود می‌آیند، صحبت کنید.
- آرامش خود را حفظ کنید و همه چیز را تحت کنترل بگیرید. در صورتی که علائم بیماری آسم شدیدتر شد، دست و پای خود را گم نکنید. با تمرکز بر روی برنامه عملکردی کودکتان و درگیر کردن او، او را از اتفاقات پیش‌آمده در هر مرحله از بیماری آگاه کنید.
- با والدین دیگری که کودک‌شان مشکل مشابهی دارد، حرف بزنید. با تبادل نظر و ارسال پیام از طریق شبکه‌های پیام‌رسانی یا استفاده از گروه‌های حامی محلی می‌توانید با والدین دیگری که با چالش‌های مشابه مواجه هستند، ارتباط برقرار کنید.
- به کودک خود کمک کنید تا با دوستان دیگری که آسم دارند، ارتباط پیدا کند. کودک خود را به کمپ آسم بفرستید یا فعالیت‌های دیگر سازمان‌یافته که برای کودکان مبتلا به آسم شکل گرفته‌اند، پیدا کنید. این کار به کودک شما کمک می‌کند تا کمتر احساس انزوا کند و به فهم بیشتری از آسم و درمان آن برسد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
بهتر است ابتدا کودک خود را پیش پزشک خانواده خود یا متخصص کودکان ببرید. با این وجود، ممکن است به پزشک متخصص آلرژی، متخصص ریه یا دیگر متخصصان ارجاع داده شوید. اینجا برخی اطلاعاتی که به شما در آمادگی برای دیدار با پزشک کمک می‌کنند، آورده شده اند:
چه کارهایی باید انجام دهید
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم بیماری کودکتان، شدت این علائم و زمان وقوع آنها. علائمی که بیشتر از همه کودک شما را آزار می‌دهد، یادداشت کنید، مثلا اگر علائم در اوقات مشخصی از شبانه روز تشدید می‌شوند؛ در فصول خاصی شدت پیدا می‌کنند؛ زمانیکه کودک شما در معرض تماس با هوای سرد، گرده گیاهان یا دیگر عوامل محرک قرار می‌گیرد؛ یا هنگامی که کودکتان با فعالیت شدید بازی می‌کند یا در زمان انجام یک ورزش.
- اطلاعات کلیدی شخصی که شامل استرس‌های عمده یا تغییراتی که کودکتان اخیرا در سبک زندگی خود داشته است.
- تمامی داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که کودکتان مصرف می‌کند و همچنین دوز آنها.
- سوالاتی را برای پرسش از پزشک یادداشت کنید.
برای آسم یا نشانه‌های مشابه آسم، سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید به قرار زیر هستند:
- آیا آسم علت اصلی مشکلات تنفسی فرزند من است؟
- چه مشکلات دیگری می‌تواند عامل بوجود آمدن این نشانه‌ها باشد؟
- چه آزمایش‌هایی برای کودک من نیاز است؟
- آیا بیماری کودک من از نوع موقتی است یا مزمن؟
- شما چه درمانی را پیشنهاد می‌کنید؟
- کودک من این مشکلات دیگر سلامتی را نیز دارد. چگونه می‌توانیم به بهترین وجه این بیماری‌ها را در کنار هم مدیریت کنیم؟
- فرزند من چه محدودیت‌هایی را باید رعایت کند؟
- آیا نیاز است که کودک خود را پیش یک پزشک متخصص ببرم؟
- آیا بروشور یا متن چاپ شده دیگری هست که با خود به همراه داشته باشم؟ چه وبسایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
بدون ملاحظه سوالات دیگر خود را مطرح کنید.
سوالاتی که باید به آنها پاسخ دهید
به احتمال زیاد سوالاتی از جانب پزشکتان از شما پرسیده خواهد شد که شامل موارد زیر هستند:
- چه زمانی متوجه نشانه‌های کودک خود شدید؟
- آیا مشکل تنفسی کودک شما دائمی است یا تنها در زمان‌ها یا موقعیت‌های خاص آغاز می‌شود؟
- آیا کودکتان حساسیت خاصی مثل تب یونجه دارد؟
- چه چیزهایی، در صورت وجود، علائم بیماری فرزندتان را شدیدتر می‌کنند؟
- چه چیزهایی، در صورت وجود، این علائم را بهبود می‌بخشند؟
- آیا مورد آلرژی یا آسم در خانواده شما وجود دارد؟
