پیودرما گانگرنوزوم نوعی وضعیت نادر است که در آن زخم‌های بزرگ و دردناکی روی پوست خصوصا پوست پا ایجاد می‌شود.
علت دقیق ایجاد پیودرما گانگرنوزوم هنوز مشخص نیست اما بنظر می‌رسد که یک اختلال در سیستم ایمنی بدن است. افرادی که مبتلا به بیماری‌های خاص مهمی مانند بیماری‌های التهابی روده و یا آرتریت هستند، در معرض ریسک ابتلای بیشتری به پیودرما گانگرنوزوزم هستند.
زخم‌های ناشی از پیودرما گانگرنوزوم به سرعت پیشرفت می‌کنند. این زخم‌ها با درمان از بین می‌روند اما ممکن است از خود اسکار برجای بگذارند و دوباره عود کنند.
علائم پیودرما گانگرنوزوم
پیودرما گانگرنوزوم اغلب با یک برآمدگی کوچک و قرمز روی پوست شروع می‌شود که شبیه جای گزش عنکبوت است. در طی چند روز این برآمدگی کوچک میتواند به یک زخم بزرگ و دردناک و سر باز تبدیل شود.
اغلب این زخم‌ها در پا ایجاد می‌شوند، اگرچه ممکن است در هر قسمت دیگر بدن ایجاد شوند. بعضی اوقات این زخم در اطراف جاهایی که عمل شده‌اند ایجاد می‌شود. اگر شما چندین زخم دارید، ممکن است رشد کرده و باهم ادغام شوند و یک زخم بزرگ را بسازند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر شما یک زخم دردناک با رشد سریع دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.
علت پیودرما گانگرنوزوم
علت دقیق ایجاد این مشکل هنوز نامشخص است. این بیماری عفونی یا مسری نیست. و با بیماری‌های خود ایمنی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و آرتریت همراه است. و این وضعیت احتمالا یک بخش ژنتیکی نیز دارد.
ریسک فاکتورها
بعضی عوامل خاص ریسک ابتلا به پیودرما گانگرنوزوم را افزایش می‌دهند. مانند:
- سن و جنسیت. این وضعیت ممکن است در هر جنس و سنی رخ دهد؛ اگرچه بیشتر در سن ۲۰ تا ۵۰ سال شایع است.
- ابتلا به بیماری‌های التهابی روده. افرادی با بیماری‌های سیستم گوارشی مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون ریسک ابتا به پیودرما گانگرنوزوم بالایی دارند.
- ابتلا به آرتریت. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید نیز ریسک ابتلا به پیودرما گانگرنوزوم بالایی دارند.
- داشتن مشکل خونی. افراد مبتلا به لوسمی میلوژنی حاد، میلودیسپلازی و بیماری میلوپرولیفراتیو در ریسک بالایی برای ابتلا به پیودرما گانگرنوزوم هستند.
عوارض
عوارض احتمالی پیودرما گانگرنوزوم شامل عفونت، اسکار، درد زیاد، افسردگی و از دست دادن تحرک است.
پیشگیری از پیودرما گانگرنوزوم
به طور کلی نمی‌توان از پیودرما گانگرنوزوم پیشگیری کرد. اگر شما این وضعیت را دارید؛ سعی کنید از زخم شدن پوست جلوگیری کنید. زخم یا صدمه به پوست مانند زخم جای عمل میتواند باعث ایجاد یک زخم جدید شود.
تشخیص پیودرما گانگرنوزوم
پزشک از شما درباره سابقه پزشکی شما سوال خواهد کرد و شمارا معاینه فیزیکی میکند. هیچ آزمایشی نمیتواند تشخیص پیودرما گانگرنوزوم را قطعیت ببخشد. اما پزشک چندین آزمایش را برای رد کردن سایر دلایل احتمالی که علائم مشابهی دارند، تجویز خواهد کرد. همچنین ممکن است به پزشک متخصص پوست (درماتولوژیست) ارجاع داده شوید.
درمان پیودرما گانگرنوزوم
درمان پیودرما گانگرنوزوم با هدف کاهش التهاب، کنترل درد، تقویت بهبود زخم و کنترل سایر بیماری‌های مهم و زمینه ای انجام می‌گیرد. درمان شما به عوامل مختلفی از جمله شرایط سلامتی شما، سایز، تعداد، عمق و میزان رشد زخم پوستی شما بستگی دارد.
بعضی افراد پاسخ خوبی به درمان ترکیبی قرص، کرم و آمپول می‌دهند. افراد دیگر ممکن است به بستری شدن در بیمارستان یا مرکزدرمان سوختگی نیازداشته باشند. حتی بعد از درمان موفق هم ممکن است زخم جدیدی رشد کند.
داروها
- کورتیکواستروئیدها. رایج ترین درمان استفاده روزانه از کورتیکو استروئیدهاست. این داروها ممکن است به پوست مالیده شوند، به زخم تزریق شوند و یا از راه خوراکی مورد استفاده قرار گیرند (پردنیزون). استفاده از کورتیکو استروئیدها برای مدت زمان طولانی یا استفاده از دوز بالای این دارو ممکن است منجر به عوارض جانبی جدی شود. به همین علت چنانچه به درمان طولانی مدت نیاز باشد، پزشک داروهای steroid-sparing (غیر استروئیدی) تجویز میکند.
- داروهای غیراستروئیدی. یک داروی غیر استروئیدی موثر برای این وضعیت، سیکلوسپورین است. داروهای دیگر شامل مایکوفنولات(Cellcept)، ایمونوگلوبولین‌ها، داپسون،اینفلیکسی مب(Remicade) و تاکرولیموس (Protopic) که مهار کننده کلسی نورین است، هستند. داروها ممکن است به فرم تزریقی، خوراکی یا موضعی باشند.
- داروهای ضد درد. بسته به گستردگی زخم‌های ناشی از پیودرما گانگرنوزوم ، خصوصا هنگام تعویض پانسمان میتوان از داروهای ضد درد استفاده کرد.
مراقبت از زخم پیودرما گانگرنوزوم
علاوه بر استفاده از دارو به صورت مستقیم روی زخم، پزشک زخم را با یک پانسمان غیر چسبنده و مرطوب (نه خیس نه خشک) و به صورت یک پوشش منعطف می‌پوشاند.ممکن است از شما خواسته شود ناحیه آسیب دیده را بالا نگه دارید.
دستورالعمل پزشک خود را درباره مراقبت از زخم دنبال کنید. این امر به این علت اهمیت دارد که بسیاری از داروهای خوراکی تجویز شده برای وضعیت شما، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند و شما در خطر بالایی برای عفونت هستید.
جراحی پیودرما گانگرنوزوم
از آنجا که ممکن است بریدگی پوست، وضعیت پیودرما گانگرنوزوم را بدتر کند، معمولا جراحی برای برداشتن بافت مرده گزینه مناسب درمانی نیست. ضربه به پوست ممکن است زخم های موجود را بدتر کند یا باعث ایجاد زخم جدید شود. اگر زخم‌های پوست شما بزرگ است و برای بهبود به کمک نیاز دارید، پزشک ممکن است پیوند پوست را پیشنهاد کند. در این روش جراح تکه ای از پوست طبیعی یا پوست ساخته شده را بروی زخم‌های سر باز پیوند میزند. ان کار فقط پس از برطرف شدن التهاب زخم و شروع بهبودی زخم قابل انجام است.
مواجهه و حمایت
با پیگیری درمان به احتمال زیاد ، پیودرما گانگرنوزوم شما بهبود خواهد یافت. اگر این روند طولانی و دردناک باشد، ممکن است احساس افسردگی کنید یا بخاطر نگرانی درباره عود مجدد یا ظاهر پوست خود دچار استرس شوید. پی بهتر است با یک مشاور، پزشک مددکار اجتماعی و سایر افرادی که مبتلا به پیودرما گانگرنوزوم هستند صحبت کنید.
اگر میخواهید مشاوره یا پشتیبانی داشته باشید، از پزشک خود بخواهید شمارا به یک متخصص سلامت روان یا اطلاعات ارتباطی با گروه پشتیبانی در آن ناحیه ارجاع دهد.
آماده شدن برای قرار ملاقات
ممکن است شما درمان را با یک پزشک عمومی شروع کنید اما بعدا به پزشک متخصص پوست یا درماتولوژیست ارجاع داده شوید.
کارهایی که میتوانید انجام دهید.
قبل از قرار ملاقات ممکن است بخواهید سوالاتی که احتمالا از شما پرسیده خواهد شد را بنویسید. مانند:
- علائم شما چه زمانی شروع شد؟
- آیا علائم مشابهی در گذشته داشته‌اید؟ اگر چنین است چه درمانی جواب داد؟
- آیا درمانی را روی زخم خود امتحان کرده‌اید؟ ایا کمک کننده بوده اند؟
- چه داروها و مکمل‌هایی را به طور منظم استفاده می‌کنید؟
- آیا در ناحیه ای که زخم ایجاد شده، سوراخ شدگی، بریدگی یا آسیبی به پوست وارد شده است؟
- آیا بیماری دیگری دارید؟
