براساس پژوهشی گسترده در دانشگاه فینلند شرقی، هورمون‌درمانی مبتنی بر استروژن پس از یائسگی به مدت بیش از ده سال با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر همراه است.
دکتر Bushra Imtiaz که نتایج این پژوهش را در پایان‌نامه دکتری خود ارائه کرده است، بیان می‌کند:
اثر حفاظتی هورمون‌درمانی به زمان انجام آن بستگی دارد. درصورت شروع هورمون‌درمانی در زمان یائسگی که نورون‌ها هنوز سالم و پاسخگو هستند، هورمون‌درمانی می‌تواند اثرات شناختی داشته باشد.
در این پژوهش ارتباط میان هورمون‌درمانی پس از یائسگی، بیماری آلزایمر و زوال عقل طی دو مطالعه مورد-شاهدی در سراسر کشور و دو مطالعه همگروهی بررسی شد. بزرگترین مطالعه حدود ۲۳۰۰۰۰ زن فنلاندی را شامل بوده و زمان پیگیری مطالعات نیز تا ۲۰ سال بود.
خطر بالای زوال عقل (دمانس) در زنان با یائسگی ارتباط دارد
بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل بوده و دوسوم موارد آلزایمر مربوط به زنان است. یک توضیح احتمالی برای خطر بالاتر دمانس در زنان، کاهش هورمونهای جنسی استروئیدی استروژن و پروژسترون پس از یائسگی است.
گیرنده‌های استروزن در سراسر بدن از جمله مغز وجود داشته که در بیماری آلزایمر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. در مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی، اثرات حفاظت نورونی برای استروژن مشاهده شده است. گرچه مطالعات انجام شده روی انسان نتایج متناقضی در مورد ارتباط هورمون‌درمانی استروژنی و خطر دمانس نشان داده است.
شروع هورمون‌درمانی در زمان آغاز یائسگی یادگیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد
بر اساس مطالعه حاضر، استفاده طولانی مدت از هورمون‌درمانی با عملکرد بهتر حوزه‌های یادگیری خاص ( یادگیری و شناخت جهانی و حافظه اپیزودیک یا شخصی) و کاهش خطر بیماری آلزایمر در ارتباط می‌باشد. استفاده کوتاه‌مدت با خطر دمانس چندان ارتباط ندارد؛ اما در یکی از مطالعات همگروهی، خطر دمانس در مصرف‌کنندگان کوتاه مدت که در زمان دیرتری نسبت به یائسگی هورمون‌درمانی را شروع کرده بودند، بالاتر بود. این نتایج برای شیوه‌های زندگی مختلف و متغیر‌های اجتماعی اقتصادی و جمعیت‌شناختی متفاوت تنظیم شده بود.
دکتر Imtiaz چنین نتیجه‌گیری می‌کند:
در پرتو این یافته‌ها، در صورتی که هورمون‌درمانی تقریبا در زمان شروع یائسگی آغاز شود، تاثیر مثبتی بر یادگیری خواهد داشت. اثر حفاظتی هورمون‌درمانی به وضعیت سلامت سلول‌های عصبی در ابتدا بستگی دارد و درصورتی که درمان چند سال پس از یائسگی آغاز شود، این اثرات وجود نخواهد داشت.
مطالعه نشان داد که حذف تخمدان‌ها، رحم یا هردو پس از یائسگی با خطر آلزایمر ارتباط قابل توجهی ندارد.
داده‌های این پژوهش از MEDALZ (مرکز بیماری و دارویی آلزایمر)، OSTPRE (مطالعه پیشگیری و عوامل خطر پوکی استخوان) و CAIDE (عوامل خطر قلبیعروقی، پیری و دمانس) می‌باشد.
نتایج جدید در این رابطه در مجله نورولوژی و نتایج قبلی در مجله آلزایمر منتشر شده است.
