در عین حال که عده‌ای تمایل به ورزش‌های هیجان انگیز مانند راه‌رفتن روی طناب و چتربازی دارند، برخی دیگر حتی از اینکه از طبقه پنجم ساختمانی به پایین نگاه کنند واهمه دارند!
آکروفوبیا یک لغت یونانی است که ازکلمه acron به معنای ارتفاع مشتق شده‌است. هر فردی که دارای ترس مداوم و شدید و عصبی از ارتفاع باشد بیمار مبتلا به آکروفوبیا خوانده می‌شود. این بیماری با ترس بیش‌ازحد که هنگام رویارویی با ارتفاع زیاد به‌وجود می‌آید، شناخته می‌شود. این ترس هنگام بالا رفتن ساده از چند پله هم ممکن است رخ دهد!
آکروفوبیا ممکن است با انواع دیگر ترس‌ها هم همراه باشد از جمله:
۱- آئروفوبیا (Aerophobia)
آروفوبیا ترس شدید از پرواز یا معلق بودن را می‌گویند که ممکن‌است نتیجه ترس از ارتفاع هم باشد.
۲- ایلینگوفوبیا (Illyngophobia)
ترس از سرگیجه و تهوع هنگام نگاه کردن به پایین از یک ارتفاع زیاد را می‌گویند. این ترس تحت عنوان vertigo شناخته می‌شود. آکروفوبیا و vertigo اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، شاید شخص مستقیما از ارتفاع نترسد اما از سرگیجه ناشی از ارتفاع بترسد! گاهی هم هر دو با هم اتفاق می‌افتد.
۳- کلیماکوفوبیا (Climacophobia)
ترس شدید از بالا رفتن یا پایین آمدن از ارتفاع، مخصوصا پله و شیب است و می‌تواند در کنار ترس از بلندی باشد.
۴- باتموفوبیا (Bathmophobia)
ترس شدیدی که فقط با دیدن پله یا سراشیبی اتفاق می‌افتد!
آکروفوبیا چقدر شایع است؟
این بیماری یکی از شایع‌ترین انواع فوبیا در دنیا است. در واقع، ترس از ارتفاع بعد از ترس از عنکبوت رایج‌ترین فوبیا در انگلستان است. طبق تحقیقات، چهارده درصد از مردم انگلیس آکروفوبیا دارند و در زنان بیشتر از مردان است. این حالت یک ترس طبیعی در نظر گرفته می‌شود، همانطور که همه ما در هنگام مواجهه با ارتفاع زیاد هوشیاری متفاوتی از خود نشان می‌دهیم. این ترس فقط زمانی به فوبیا تبدیل می‌شود که خیلی شدید باشد.
علل آکروفوبیا
اصلی‌ترین فاکتور‌هایی که باعث توسعه این بیماری می‌شوند شامل موارد زیر است:
- یک تجربه تلخ
یک حادثه آسیب‌زا مانند سقوط از یک ارتفاع زیاد و حوادث مشابه می‌تواند آکروفوبیا را توسعه دهد. این حوادث باعث می‌شوند که ترس از ارتفاع طبیعی بزرگ شده و به فوبیا تبدیل شود. با دیدن آسیب یک شخص از یک حادثه دردناک مربوط به ارتفاع، بیماری می‌توند بدتر شود.
- فاکتور‌های تکاملی
همه ما با ترس از ارتفاع متولد می‌شویم. این ترس به مثابه یک مکانیسم دفاعی است که در پاسخ به ارتفاعات زیاد مانند صخره‌نوردی یا نگاه کردن از بالای یک تپه به پایین تشکیل شده است. طبق مطالعات، نوزادان و کودکان نوپا هنگامی که در ارتفاع قرار می‌گیرند، می‌ترسند. این یک رفتار تعلیمی در همه‌ی انسان‌ها از تمدن‌های اولیه تا کنون بوده‌است. وقتی که این رفتار تعلیمی تشدید شود آکروفوبیا بروز می‌کند.
علائم آکروفوبیا
●ترس شدید از قرار داشتن، بالا رفتن و پایین آمدن از ارتفاع
● مضطرب شدن با فکر کردن به یک ارتفاع زیاد
●عکس‌العمل متوسط مانند پایین آوردن بدن، زانو زدن، پایین آمدن سریع از ارتفاع و پیدا کردن چیزی برای گرفتن هنگام بودن در ارتفاع
● اجتناب کامل از بودن در ارتفاع ( شخص ممکن است از از ملاقات دوستش یا کار کردن به‌خاطر وجود ارتفاع خودداری کند)
● شخص کاملا می‌داند که ترسش نامربوط است!
● ممکن است با vertigo همراه باشد یا نباشد.
● حمله ناگهانی که همراه با علائم فیزیکی مانند تعریق، لرزیدن، غش و تهوع و استفراغ، مشکل تنفسی، درد سینه، افزایش ضربان قلب، بی‌حسی اطراف اندام‌ها، احساس سرما و فرار از واقعیت می‌باشد.
چه زمانی نیاز داریم که به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم گفته‌شده در بالا را برای مدت بیش از شش ماه دارید و زندگی روزانه‌تان مختل شده‌است نیاز دارید که با یک متخصص روان‌پزشکی ملاقات کنید. اگر شما ترس از ارتفاع شدید دارید و چرخه زندگی روزمره‌تان در یک مکان مرتفع می‌گذرد باید درمان را شروع کنید.
آکروفوبیا چگونه درمان می‌شود؟
روش‌های مختلفی برای درمان بیماران مبتلا به آکروفوبیا وجود دارد:
- حساسیت زدایی سیستم و درمان مواجهه‌ای
این یک درمان بسیار موثر برای آکروفوبیا است. متخصصان بیمار را در مواجهه با عامل ترس قرار می‌دهند و تلاش می‌کنند تا ترس را مرحله به مرحله کاهش دهند. در موارد آکروفوبیا، به بیماران تمرین‌هایی مانند بالارفتن از پله داده می‌شوند. متخصص باید بداند که فرد چرا و چگونه دچار ترس می‌شود. در طی جلسات منظم، پزشک باید به تدریج ارتفاع را افزایش و درجه ترس را کاهش دهد. یکی از تکنیک‌های موثر که در همه روش‌های درمان استفاده می‌شود روش ریلکس کردن است. درمان‌گر باید راه‌های مختلف ریلکس کردن بیمار مانند کنترل تنفس، استراحت عضلات و دادن دید ذهنی به بیمار برای کنار آمدن با ارتفاع را یاد بگیرد. هدف اصلی این است که عادت ریلکس بودن در مواجهه با ترس و حمله ناگهانی در بیمار تقویت شود.
- درمان رفتاری شناختی (CBT)
CBT درمانی است که روی شناخت تفکرات منفی مرتبط با ارتفاع تمرکز دارد. درمان‌گر جلسات مشاوره با بیمار خواهد داشت و سعی می‌کند که تصور منفی را با مثبت جایگزین کند. هدف عمده، اصلاح کردن ترس و تبدیل آن به یک رفتار مثبت با آموزش مهارت‌های مختلف سازش است.
- دارو درمانی
دارو درمانی بخش مهمی از مراحل درمان را شامل می‌شود. دارو‌های مورد‌استفاده عمدتا شامل دارو‌های ضداضطراب و ضدافسردگی برای کنترل علائم مرتبط با آکروفوبیا است.
سلام. ببینید من به طور معمول از ارتفاع نمی ترسم، ولی مثلأ نمیتونم روی لبه پشت بوم حتی یک ساختمون چهار طبقه وایسم و پایین رو نگاه کنم. یا حتی توی تلکابین احساس ترس دارم. بعضی وقتا از فکر بودن توی ارتفاع هم، یک لحظه حس ترس بهم دست میده.
اما هیجان زیادی رو تجربه میکنم و خیلی دوست دارم که توی موقعیتش باشم.و خیلی هم علاقه مند هستم که ترسم کمتر بشه و ورزش های مثل چتر بازی رو دنبال کنم.
به نظرتون چطور میتونم درمان کنم خودم رو؟
اگه برم برای سوار شدن پاراگلایدر، به نظرتون ممکنه تو ارتفاع مشکلی برام پیش بیاد؟
ممنون میشم اگه راهنمایی بفرمایید.