بیماری هپاتیت A یک عفونت شدیدا مسری کبد است و توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود. این ویروس یکی از انواع متعدد ویروس هپاتیت بوده، همراه بروز عفونت، عملکرد کبد را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. این عفونت از طریق غذا و آب آلوده و تماس نزدیک با افراد مبتلا منتقل می‌شود. انواع خفیف هپاتیت A نیاز به درمان ندارد و اغلب مبتلایان بدون هیچ نوع آسیب دائمی کبد به طور کامل بهبود می‌یابند. رعایت بهداشت، هم‌چون شستن مکرر دست‌ها، بهترین راه برای مقابله با هپاتیت A است. واکسن این بیماری برای افراد در خطر در دسترس قرار دارد.
علائم
علائم هپاتیت A، چند هفته پس از آلودگی بروز می‌یابد. این علائم شامل:
- خستگی
- تهوع و استفراغ
- ناراحتی و درد شکمی؛ به خصوص در ناحیه کبد (سمت راست بدن زیر آخرین دنده)
- تحرک روده‌ای Clay-colored
- بی‌اشتهائی
- تب خفیف
- ادرار با رنگ تیره
- درد مفاصل
- زردی در پوست و چشم‌ها (یرقان)
اگر به هپاتیت A مبتلا بشوید، در حالت خفیف چند هفته و در حالت شدید چندین ماه به طول می‌انجامد. تمامی مبتلایان به این نوع هپاتیت، علائم و نشانه‌ها را بروز نخواهند داد.
زمان مراجعۀ به پزشک
در صورتی که علائم و نشانه‌های هپاتیت A را در خود مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. اگر در معرض هپاتیت A قرار گرفته باشید، دریافت واکسن یا ایمنوگلوبین در طول ۲ هفته پس از تماس، از بروز عفونت ممانعت خواهد کرد. در شرایط زیر از پزشک یا مرکز خدمات پزشکی درخواست واکسن هپاتیت A را بکنید:
- به تازگی به سفری بینالمللی، به خصوص به مکزیک یا آمریکای مرکزی یا جنوبی، یا مناطقی با سیستم فاضلاب ضعیف داشته‌اید.
- در رستورانی که به تازگی غذا خورده‌اید، گزارشی از هپاتیت A داشته است.
- در یکی از نزدیکان‌تان هپاتیت A تشخیص داده شده باشد.
- به تازگی با یکی از مبتلایان به هپاتیت A رابطه جنسی داشته‌اید.
دلایل
عامل عفونت یعنی ویروس هپاتیت A، در صورت تماس با مدفوع آلوده شیوع می‌یابد. ویروس هپاتیت A سلول‌های کبد را آلوده کرده و موجب بروز التهاب می‌شود. التهاب، عملکرد کبد را مختل می‌کند و موجب بروز سایر علائم و نشانه‌ها خواخد شد.
این ویروس با راه‌های مختلفی منتقل می‌شود؛ هم‌چون:
- تماس غذا با فرد آلوده
- نوشیدن آب آلوده
- خوردن حلزون صدف‌دار خام صید شده از آب‌های آلوده به فاضلاب
- تماس نزدیک با مبتلایان، حتی اگر علائم و نشانه‌ها را بروز نداده باشد.
- تماس جنسی با فرد حامل ویروس
عوامل خطر
در صورت انجام موارد زیر خطر بروز بیماری افزایش خواهد یافت:
- سفر یا کار کردن در مناطقی با شیوع بالای هپاتیت A
- مراقبت از کودکان یا کارکردن در مراکز مراقبت از کودکان
- مردی با مرد دیگر رابطه‌ی جنسی داشته باشد.
- HIV مثبت بودن
- ابتلا به اختلالات انعقادی هم‌چون؛ هموفیلی
- مصرف داروهای قاجاق تزریقی یا غیرتزریقی
- زندگی با فرد مبتلا به هپاتیت A
- داشتن رابطه‌ی دهانی-مقعدی با فرد مبتلا به هپاتیت A
مشکلات
برخلاف دیگر انواع هپاتیت ویروسی، هپاتیت A باعث صدمات طولانی مدت کبد نمی‌شود و مزمن نخواهد شد. در موارد نادری به خصوص در افراد مسن و مبتلایان به سایر بیماری‌های مزمن کبد، هپاتیت A موجب اختلال ناگهانی کبد می‌شود. نارسایی حاد کبد نیاز به بستری، بررسی و درمان دارد؛ و در مواردی، پیوند کبد نیز نیاز خواهد بود.
در صورتی که یکی از نزدیکان شما به هپاتیت A مبتلا شده باشد، از پزشک یا مرکز پزشکی در ارتباط با لزوم دریافت واکسن برای جلوگیری از بروز عفونت بپرسید. اگر علائم و نشانه‌های این بیماری را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید.
آزمایش‌ها و تشخیص
برای تشخیص وجود هپاتیت A آزمایش خون تجویز خواهد شد. از سیاهرگ بازو نمونه‌ی خون گرفته خواهد شد و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
دارو و درمان
هیچ درمان به خصوصی برای هپاتیت A در دسترس نیست. بدن خود ویروس را از میان خواهد برد. در اکثر موارد، هپاتیت A کبد در طول ۶ ماه، بدن هیچ نوع آسیبی بهبود خواهد یافت. درمان این بیماری بر اساس فرو نشاندن شانه‌ها خواهد بود:
- استراحت. بسیاری از مبتلایان به هپاتبت A احساس خستگی و بیماری می‌کنند.
- مقابله با تهوع. تهوع غذا خوردن را سخت می‌کند؛ سعی کنید به جای خوردن یک وعده‌ی کامل از میان‌وعده ها استفاده کنید. برای بدست آوردن انرژی کافی، غذاهای پرکالری مصرف کنید. به عنوان مثال؛ به جای آب، آبمیوه یا شیر بنوشید.
- به کبدتان استراحت دهید. با توجه به بیماری، کبد در تصفیه‌ی داروها و الکل مشکل خواهد داشت. داروهای مصرفی (به خصوص انواع بدون نسخه) خود را همراه پزشک بررسی کنید و در مدت ابتلا به هپاتیت الکل مصرف نکنید.
سبک زندگی و درمان خانگی
اقدامات زیر را برای کاهش خطر انتقال بیماری به دیگران انجام دهید:
- از داشتن رابطه جنسی پرهیز کنید. در صورت ابتلا به بیماری هپاتیت A هرکونه رابطه‌ی جنسی همراه شما در خطر ابتلا قرار میدهد. استفاده از احلیل پوش در محافظت از انتقال بیماری کافی نیست.
- پس از استفاده از سرویس بهداشتی، دستان خود را بشویید. به مدت حداقل ۲۰ ثانیه دستان خود را به خوبی بمالید و سپس آب بکشید و با حوله خشک کنید.
- به هنگام ابتلا به بیماری برای دیگران غذا آماده نکنید.
پیش‌گیری
واکسن هپاتیت A به کمک خود ویروس از بروز عفونت جلوگیری می‌کند. این واکسن معمولا در دو دوز تجویز می‌شود؛ دوز اولیه و پس از ۶ ماه دوز بوستر. مرکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری‌ها، دریافت واکسن را به افراد زیر توصیه می‌کند:
- تمام کودکان ۱ ساله؛ و بزرگنر که در ۱ سالگی واکسن هپاتیت A را دریافت نکرده‌اند.
- آنان که در آزمایشگاه مشغول هستند.
- هم‌جنس گرایان مرد
- آنان که قصد سفر به مناطقی با شیوع بالای بیماری را دارند.
- مصرف کنندگان داروهای تزریقی یا غیرتزریقی قاچاق
- دریافت‌کنندگان فاکتورهای انعقادی برای درمان
- مبتلایان به بیماری‌های مزمن کبد
