آیا گرم شدن بیش از حد پاهایتان در شب خواب را از شما گرفته است؟ در این مقاله دکتر مجازی علل و درمان‌های مختلفی را برای احساس سوزش و گرما در پاها توضیح می‌دهد.
احساس سوزش ممکن است ناشی از آسیب عصبی پاها باشد، که نوروپاتی (Neuropathy) نامیده می‌شود. اگر چه بسیاری از بیماری‌های پزشکی می‌تواند باعث حس گرما در پاها شود، اما دیابت علت شایع‌تری است. بسیاری از درمان‌ها بر روی جلوگیری از آسیب عصبی بیشتر و کاهش درد تمرکز می‌کنند.
علت
اغلب، نوروپاتی علت احساس گرما در پاها است. الیاف آسیب‌دیده عصبی احتمال دارد که بیش از حد فعال و به اشتباه وارد عمل شوند. اعصاب آسیب دیده، حتی اگر هیچ زخمی وجود نداشته باشد، سیگنال‌های درد را به مغز می‌فرستد.
در اغلب افراد مبتلا به نوروپاتی، اعصاب پا ابتدا آسیب می‌بینند. این افراد اغلب احساس سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در پاها را نیز دارند. بسیاری از مردم شکایت می‌کنند که پاهایشان به لمس (هیپرتانسیزه) بسیار حساس هستند و می‌توانند درجات مختلف درد سوزشی داشته باشند که می‌تواند از خفیف تا غیرفعال باشد.
دیابت و سوء مصرف الکل اغلب شایع‌ترین علل نوروپاتی در پاها هستند. برخی از شرایط دیگر که باعث ایجاد نوروپاتی یا احساس سوزش در پا می‌شود عبارتند از:
- بیماری مزمن کلیه (اوره)
- نوروپاتی فیبر کوچک
- کمبود ویتامین (ویتامین B12، فولات و گاهی اوقات ویتامین B6)
- سوء مصرف الکل
- سطح هورمون تیروئید پایین (کم کاری تیروئید)
- بیماری لایم (Lime)
- ایدز
- آمیلوئید (Polyneuropathy)
- عوارض جانبی دارو، از جمله داروهای شیمی‌درمانی، مصرف بیش از حد ویتامین B6، داروهای HIV، آمیودارون، ایزونیزید، متفورمین و سایر موارد
- اریتروملاژیا (erythromelalgia)
- مسمومیت با فلزات سنگین (سرب، جیوه، آرسنیک)
- واسکولیت (التهاب رگ‌های خونی)
- سارکوئیدوز
- سندرم Guillain-Barre) GBS)
- التهابی مزمن (Polyneuropathy demyelinating (CIDP
علاوه بر نوروپاتی، عفونت و التهاب پا نیز می‌تواند موجب سوزش شود. شایع‌ترین آنها در پای ورزشکاران وجود دارد، عفونت پوست ناشی از قارچ است.
مقاله‌ی مرتبط: بیماری قارچی پای ورزشکار
بیماری شریان محیطی (PAD) معمولا باعث احساس گرمی پاها می‌شود. گردش خون ضعیف به پاها ممکن است غالباً باعث درد، سوزن سوزن شدن و احساس گرما در پاها بخصوص در هنگام راه رفتن شود.
چند هفته یا چند ماه بعد از عمل جراحی بای‌پس معده، بعضی از افراد احساس سوزش پاها را تجربه می‌کنند. جذب ضعیف ویتامین‌های B بعد از بای‌پس معده باعث ایجاد نوروپاتی در پاها و احساس سوزش و گرما در آنها می‌شود.
تشخیص
اکثر افرادی که سوزش پا را تجربه می‌کنند علت احتمالی (مانند دیابت) دارند که می‌تواند شناسایی شود. برای این افراد، تشخیص سوزش پاها ناشی از نوروپاتی ساده است و آزمایش اضافی مورد نیاز نیست.
در برخی از افراد که احساس سوزش ناگهانی، به سرعت در حال بدتر شدن است یا علت قابل توضیح ندارد، ممکن است نیاز به آزمایش بیشتری برای تشخیص صحیح باشد. این تست‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• الکترومیوگرافی (EMG). تست عملکرد عضلات با استفاده از ضبط فعالیت الکتریکی داخل عضلات. یک پروب بر روی پوست گذاشته می‌شود و یا یک سوزن برای آزمایش EMG وارد عضله شود.
• مطالعه هدایت عصبی. در مطالعه‌ی هدایت عصبی توانایی اعصاب برای انتقال امواج را بررسی می‌شود. عصب تحریک شده و پاسخ در عضله‌ی کنترل‌شده توسط آن عصب اندازه‌گیری می‌شود.
• تست‌های آزمایشگاهی. گاهی اوقات ممکن است آزمایش‌های خون، ادرار یا مایع مغزی-نخاعی برای تشخیص علت سوزش پاها پیشنهاد شود. سطح ویتامین را می‌توان با یک آزمایش ساده خون بررسی کرد.
• بیوپسی عصبی. به ندرت، یک پزشک ممکن است پیشنهاد کند برش یک قطعه بافت عصبی و بررسی آن را در زیر میکروسکوپ انجام شود.
درمان
مهم‌ترین درمان برای احساس سوزش و گرما در پاها به علت نوروپاتی این است که تمام آسیب‌های عصبی مداوم، متوقف شود. در برخی موارد درمان بیماری زمینه‌ای نوروپاتی و علائم را بهبود می‌بخشد. در سایر شرایط، مانند نوروپاتی فیبر کوچک، که هیچ علتی را نمی‌توان شناخت، پزشک بر روی درمان علائم فرد تمرکز خواهد کرد.
برای افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی، درمان به معنای حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی است و معمولا نیاز به تغییرات غذایی، داروهای خوراکی و اغلب تزریق انسولین دارد.
برای افراد مبتلا به دیگر عوارض نوروپاتی که موجب احساس سوزش پاها می‌شوند، جلوگیری از آسیب عصبی بیشتر به همان اندازه اهمیت دارد. شرایط خاص و درمان آنها عبارتند از:
• کمبود ویتامین. مصرف ویتامین B12 به صورت خوراکی یا تزریقی می‌تواند میزان کم این مواد مغذی را جایگزین کند.
• مشروبات الکلی. توقف نوشیدن بیش از حد جلوگیری از آسیب عصبی مداوم و اجازه می‌دهد تا اعصاب به درمان شوند.
• بیماری مزمن کلیوی. دیالیز ممکن است برای از بین بردن سموم باعث ایجاد نوروپاتی و سوختگی علائم پا شود.
• کم کاری تیروئید. مصرف هورمون تیروئید خوراکی، سطح تیروئید کم را افزایش می‌دهد، اغلب نوروپاتی را عوض می‌کند و علائم سوزش پاها را نیزاز بین می‌برد.
• GBS و CIDP. درمان بسیار تخصصی است و شامل تبادل پلاسما (پلاسمافروز) یا درمان با ایمونوگلوبولین (IVIG) می‌باشد.
درمان پاهای گرم شامل درمان درد و احساسات غیر طبیعی ناشی از نوروپاتی است. بعضی از داروهای رایج تجویز شده برای سوزش و گرما در پاها عبارتند از:
• آمیتریپتیلین (الآوییل)
• کاربامازپین (Tegretol)
• desipramine (نورپرمین)
• duloxetine)Cymbalta)
• گاباپنتین (Neurontin)
• pregabalin) Lyrica)
• توپیرامات (Topamax)
• ونلافاکسین (Effexor XR)
سایر داروهای ضددرد ممکن است برای کاهش ناراحتی شدید بعضی از افراد لازم باشد. داروهای بدون نسخه مانندAdvil ، Aleve ،Motrin IB و Tylenol باعث کنترل درد در بسیاری از افراد مبتلا به سوزش در پاها می‌شوند. داروهای ضددرد مانند ترامادول (Ultram) یا داروهای کم‌مصرف (مواد مخدر) برای درد شدید ضروری هستند
برای سوزش و گرما در پای ورزشکاران، داروهای ضدقارچی می‌توانند عفونت قارچی را درمان کرده و علائم سوزش پاها را از بین ببرند. ابتدا باید از داروهای بدون نسخه مانند مایکونازول (میکاتین) یا تربینافین (Lamisil AT) استفاده شود. ضدقارچ‌های تجویزی مانند فلوکونازول (Diflucan)، ایتتراکونازول (Sporanox) و نفتفین (Naftin) نیز در دسترس هستند.
