شفافیت قرنیه
قرنیه، قسمت شفاف چشم است اما برای دانشمندان، منشأ آن هرچیزی که باشد مشخص نبود! ولی محققان بالاخره معلوم کردند که چرا قرنیه، پوشش نازکی که به نور اجازهی عبور را میدهد، کاملاً همه چیز را تشخیص میدهد. این یافتهها به درمانهای بهتری برای بیماریهای چشم و حتی سرطان میتواند بیانجامد.
برخلاف تقریباً تمام بقیهی قسمتهای بدن، قرنیه رگی خونی ندارد و بنابراین رنگی هم ندارد. با این که خود این امر بدیهی است ولی دانشمندان برای سالها نمیدانستند که چگونه بدن از رشد رگهای خونی در آن جا جلوگیری میکند. لازم به ذکر است که اگر در این ناحیه رگ خونی رشد کند در بینایی اختلال به وجود میآید.
تحقیقاتی که برای پی بردن به این موضوع انجام شد محلهایی را در اطراف قرنیه شناسایی کرد. این مناطق پر از پروتئینی بودند که با اتصال به فاکتورهای رشد از به وجود آمدن رگهای جدید جلوگیری میکند. فاکتورهای رشد انواع مختلفی دارند و رشد اولیه ارگانها را القا میکنند. پروتئین مذکور دستهای از به اصطلاح قفلها را شکل میدهد که فاکتورهای رشد را مسدود میکنند؛ بنابراین هیچ رگ خونی شکل نمیگیرد و این ناحیه بیرنگ باقی میماند.
داروهایی که بتوانند سطح تولید این پروتئین را دستکاری کنند، توانایی التیام بیماریهایی که در آنها به دلیل آسیب شدید، رگهای خونیِ غیرمعمولی پدید میآیند، خواهند داشت. همچنین دربارهی رشد تومورها هم میتوان کاری مشابه انجام داد. اینها کارهایی هستند که رضا دانا، مسئول وقت پروژه در هاروارد وعدهی انجامشان را داده بود.
نقش قرنیه
چون قرنیه مانند شیشه صاف و تمیز و همچنین مستحکم و بادوام است به چشم از دو راه کمک میکند:
- از بقیهی محتوای چشم در مقابل میکروبها، گردوغبار و سایر مواد مضر محافظت میکند.
- مانند بیرونیترین لنز چشم عمل میکند. مانند پنجرهای برای چشم کل نور ورودی به آن را کنترل و متمرکز مینماید به طوری که ۶۵-۷۵ درصد کل قدرت تمرکز چشم مرهون وجود قرنیه است.
وقتی نور از عرض قرنیه عبور میکند، خم شده (به صورت همگرا) و روی عدسی میافتد و در نهایت به صورت وارونه به شبکیه، لایه حساس چشم، میرسد که آن را به بینایی تبدیل میکند. اگرچه کار اصلی بر عهدهی مغز است که آن را تفسیر خواهد کرد.
اگر قرنیه و عدسی در کار متمرکز کردن نور ورودی خوب عمل نکنند، تصویری که روی شبکیه تشکیل میشود خوب تفسیر نخواهد شد و بینایی با اختلال مواجه میشود.
کار دیگری که برعهدهی قرنیه است، فیلتر کردن برخی از پرتوهای مضر یووی میباشد. اگر این کار انجام نمیشد عدسی و شبکیه به طور جدی آسیب میدیدند.
قرنیه با آسیبدیدگیهای کوچک و خراشیدگیها خوب کنار میآید. اگر قسمتی از آن آسیب ببیند سلولهای سالمی که در حاشیهی زخم قرار دارند محل آن را قبل از نفوذ عفونتها پوشش میدهند که این کار بر بینایی تأثیر میگذارد. اگر بافت زخم عمیقتر شود پروسهی بهبود آن نیز طولانیتر خواهد شد و عواقب آن نیز بیشتر خواهد بود که در این موقع باید اقدامات اختصاصیتری انجام داد. ایجاد بافت زخم در محل آسیبدیدگی بینایی را به صورتی جدی تحت تأثیر قرار میدهد که در این کیسها عمل پیوند قرنیه تنها راه باقی مانده است.