احتمالا باهوش بودن ما انسانها مدیون تغییرات ژنی است که باعث میشود، سلولهای عصبی چسبندگی کمی داشته باشند.
کورتکس پوستهی نازک و چیندار، بیرونی مغز است. این لایه محل بیشتر تواناییهای پیچیده مغزی ماست. مانند: برنامهریزی، زبان و افکار پیچیده. با سه میلیمتر ضخامت، این لایه چینهایی بصورت گودال و دره دارد که به کورتکس اجازه میدهد، درعین جا گرفتن در فضایی کوچک، بزرگ باشد. بسیاری از پستانداران بزرگ، مانند پریماتها، دلفینها و اسبها دارای الگوهای مختلفی در قشر خود هستند. اما در حیوانات کوچکتر مانند موش، چینخوردگیها کمتر است.
مقالات مرتبط: جهان پنهان مغز؛ پیدایش و رشد
تاکنون ما فقط چند جهش ژنتیکی را شناسایی کردهایم که به تکامل مغز انسان کمک کرده است. از جمله آنهایی که باعث افزایش تعداد سلولهای قشر مغز میشود. یکی از نظریههایی که درباره چینهای مغز وجود دارد، دلیل آن را گسترش لایه سلول میداند.
Daniel del Toro, از موسسه نوروبیولوژی Max Planck مونیخ، و همکارانش علاقهمندند بدانند آیا برخی از تغییرات ژنتیکی در تکامل مغز ما، چیزی بیشتر از افزایش تعداد سلولها باشد. آنها ژنها را از نظر دو مولکول (FLRT3 و FLRT1) که سلولهای مغز را به هم میچسباند بررسی کردند.
اگر سلولهای مغزی ما چسبندگی کمتری داشته باشند، ممکن است ساختارهای پیچیده تری را در مغز تشکیل دهند.
سلولهای مغزی انسان برخلاف موش، مقدار کمی از این ترکیبات را تولید میکنند. تیم Del Toro، جنین موشهایی را تولید کردند که فاقد عملکرد ژنهای FLRT1 و FLRT3 بودند. این به آن معنی است که سلولهای قشر آنها مثل انسان، به سختی بهم متصل میشوند.
هنگامی که موشهایی با تغییر ژنتیکی متولد شدند و به بزرگسالی رسیدند، مغز آنها دارای چینهای بیشتری بود. این یافتهها ماه گذشته، در کنفرانس “رشد و تکامل” در کپنهاگ دانمارک، ارائه شد. اما هنوز معلوم نیست این موشها باهوشترند یا نه. این موضوعی است که تیم محققان در وهله بعدی مطالعه میکند.
چرا سلولهای مغزی با چسبندگی کمتر، چینهای مغزی بیشتری ایجاد میکند؟ وقتی یک جنین انسان تولید میشود، سلولهای مغزی جدید در وسط سر تولید میشوند. سپس به سمت خارج حرکت میکنند، تا به سطح برسند و به قشر تبدیل شوند. Del Toro گمان میکند، سلولهای چسبنده در موش جلوی ایجاد چینوچروک مغز را میگیرد. به گفته او:
افرادی را که در یک خط دست به دست میدوند تصور کنید، در نهایت همه آنها باهم به خط پایان میرسند. که اتصالات کمتر سلولهای مغزی انسانها، باعث میشود با سرعتهای متفاوتی حرکت کنند و چینهای مغزی بیشتری ایجاد شود.
Todd Preuss از مرکز تحقیقات علمی دانشگاه Emory:
اما برای نتیجهگیری اینکه این موضوع، کلید اصلی تغییرات در تکامل ما بوده، زود است. زیرا این مطالعه فقط انسانها و موشها را مقایسه میکند. مطالعه عملکرد این ژنها در دیگر پریماتها جالب خواهد بود.