⇒ راهنمای بارداری: هفته‌های بیست و یکم و بیست و دوم
هفتۀ بیست و سوم
اکنون شما پنج ماهه باردار هستید و جنین به سرعت در حال رشد است.
علائم
- پاها و مچ‌های متورم؛ برخی از این پف کردگی‌ها کاملا طبیعیست. برای مقابله با آن، تا حد امکان پاهایتان را بالا نگه دارید، منظم پیاده‌روی کنید و آب فراوان بنوشید. اگر دچار تورم شدید و ناگهانی بشوید، پزشکتان را مطلع سازید، زیرا ممکن است نشانۀ عوارض حاملگی خطرناک به‌نام پره‌اکلامپسی باشد.
- انقباضات Braxton Hicks؛ احساس کاملا عجیبی است، زمانی‌که برای اولین بار متوجه تنگی شدید در شکم خود می‌شوید. آب فراوان بنوشید و مرتبا موقعیت خود را تغییر دهید تا راحت باشید.
- کمردرد؛ رشد جنین باعث خم شدن مهره‌ها و فشار به عضلات پشت می‌شود.
- لثه‌های متورم و دچار خونریزی؛ هورمون‌های بارداری باعث افزایش جریان خون شده و لثه‌ها متورم و پرخون می‌شوند. اگر دهانتان بیش از حد حساس شده باشد، از مسواک‌های نرم‌تری استفاده کنید. مرتب به دندان پزشک مراجعه کرده ولی از عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس اجتناب کنید.
تغییرات مادر
در بارداری ۲۳ هفتگی، اندازۀ شکم ۲۱ تا ۲۵ سانتی‌متر، از استخوان پوبیک تا بالای رحم، است و در مجموع حدود ۱۲ تا ۱۵ پوند افزایش وزن تا این هفته داشته‌اید. در صورت بارداری دوقلویی این مقدار حداقل ۲۳ پوند است. با بدست آوردن مقدار افزایش وزن توصیه شده برای بارداری دوقلویی، ریسک زایمان زودهنگام کاهش می‌یابد.
اکنون رحم بالای ناف قرار دارد و در معرض معده و مری است. با پایان بارداری ممکن است به اندازۀ پنج سانتی‌متر فضا در این ناحیه باز شود. سطح پروژسترون بسیار بالاست و این باعث می‌شود تخلیه محتویات معده به روده بسیار آرام انجام گیرد و بسته شدن دریچه‌ی بین مری و معده به تاخیر بیفتد، و این نیز خود باعث می‌شود اسید معده به مری برگردد. بعضی از داروهای ضد سوزش معده برایتان بی‌خطر است و اگر این‌ها هم باعث کنترل علائم نشدند، با پزشکتان مشورت کنید. از خوردن درست قبل خواب خودداری کنید، با دراز کشیدن علائم بدتر می‌شوند. در حوالی این زمان، متوجه خط تیره‌ای به‌نام linea nigra در وسط شکم می‌شوید. این خط همیشه وجود دارد ولی بارداری موجب هایپرپیگمنتاسیون می‌شود که آن را مشخص‌تر می‌کند. این خط بعد زایمان محو می‌شود.
حرکات جنین به‌طور کامل حس می‌شود. هنگامی که جنین در خواب است کم فعالیت می‌شود. با توجه به حرکات او می‌توانید زمان خواب و بیداریش را بدانید. بعضی از نوزادان بعد تولد نیز با همین روند پیش می‌روند.
مقالۀ مرتبط: چرا بعضی از زنان صاحب فرزندان دوقلو می‌شوند؟
تغییرات جنین
به صداها بیشتر حساس می‌شود. جنین ممکن است از هفتۀ پانزدهم قادر به شنیدن صدای مادر و ضربان قلبش باشد، اما اکنون این صداها برایش واضح‌ترند. همچنین می‌تواند صداهای دورتر را نیز بشنود. حتی ممکن است احساس کنید جنین در رحم به صداهای خاص پاسخ می‌دهد. بهترین زمان است که با او حرف بزنید و برایش موسیقی پخش کنید.
مغز استخوان شروع به تولید سلول‌های خونی می‌کند؛ تا این زمان این کار نقش کبد و طحال بود. قلب قوی‌تر می‌زند و با پمپاژ خون در سراسر بدن، پوست نازکش به رنگ قرمز درمی‌آید. عضلات فعالیت می‌کنند و با یکدیگر هماهنگ می‌شوند. در ریه‌ها مادۀ خاصی به‌نام سورفاکتانت برای آماده سازی ریه برای تنفس بعد زایمان شروع به تولید می‌کند. در زایمان‌های زودرس (قبل ۳۶ هفتگی) برای افزایش سطح سورفاکتانت به نوزاد استروئید تزریق می‌کنند.
اکنون جنین بین ۳۷۰ تا ۵۶۶ گرم وزن و تقریبا ۲۸ تا ۳۱ سانتی‌متر طول دارد.
مقالات مرتبط:
- خطر زایمان زودرس در مادرانی که مشکلات خواب دارند افزایش می‌یابد
- خطر زایمان زودرس با باکتری‌های واژن و دهانه رحم در ارتباط است
- اعضای داخلی بدن تغییر مکان می‌دهند.
- حرکات احساس می‌شوند.
- آماده سازی برای تنفس
- جنین صداها را می‌شنود.
سونوگرافی
هفتۀ بیست و چهارم
شما این هفته ممکن است تست تحمل گلوکز برای چک کردن دیابت حاملگی انجام دهید. بهترین راه برای جلوگیری از دیابت حاملگی، داشتن شیوه‌ی زندگی سالم است. ابتلا به دیابت بارداری با ورزش کردن، رژیم غذایی متعادل و سالم، نداشتن اضافه وزن و عدم کشیدن سیگار قبل بارداری تا ۸۳ درصد کاهش می‌یابد.
مقالۀ مرتبط: دیابت حاملگی
علائم
- پاها و مچ‌های متورم؛ اگر انگشتان پاهایتان پف کرده است، هنگام نشستن پاهایتان را جمع نگه دارید و آویزان نکنید. تورم جزئی طبیعی است، ولی تورم صورت، تورم شدید دست‌ها و تورم‌های ناگهانی می‌توانند نشانه‌ی پره‌اکلامپسی باشند. حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- گرفتگی عضلات پا؛ برای مقابله، آب فراوان بنوشید، اغلب پاهایتان را کشش دهید و زیاد پیاده‌روی کنید. گاهی اوقات گرفتگی عضلات می‌تواند نشانۀ کمبود تغذیه‌ای باشد، لذا باید توجه داشته باشید.
- کمردرد
- ایجاد خط Linea nigra
تغییرات مادر
در این هفته به‌خاطر کشش رحم و لیگامنت‌هایش ممکن است در پایین شکم خود اندکی احساس درد کنید. ممکن است دچار یبوست شوید و عامل آن هورمون پروژسترون است، زیرا سبب کند شدن حرکت مواد غذایی در دستگاه گوارش می‌شود. روزانه ۸ الی ۱۲ لیوان آب بنوشید. همچنین می‌توانید از آب میوه‌های تازه و سبزیجات استفاده کنید. یبوست را نادیده نگیرید، زیرا می‌تواند منجر به هموروئید (خونریزی) و شکاف مقعد شود. تا این هفته حدود ۱۴ تا ۱۶ پوند افزایش وزن خواهید داشت. (هر پوند ۰/۴۵۳ کیلوگرم است)
تغییرات جنین
الگوهای خواب و بیداری‌اش مشخص می‌شود. اکثر جنین‌ها ۹۵ درصد زمان خود را در رحم در خواب می‌گذرانند. مغز با سرعت درحال رشد است. عضلات صورتش را با ایجاد حالات صورت مختلف و بالا بردن ابروها تمرین می‌دهد. استخوان‌ها درحال رشد و سخت شدن هستند. اکنون جنین ۳۸۰ تا ۵۹۰ گرم وزن و حدود ۲۹ تا ۳۲ سانتی‌متر طول دارد.
- مغز توسعه می‌یابد.
- ریه‌ها درحال تکامل هستند.
- پاهایش دراز شده‌اند.
- رحم به اندازۀ توپ فوتبال شده است.
سونوگرافی
رژیم غذایی و مکمل‌های لازم
برای حفظ حجم خون، تجدید مایع آمنیوتیک و افزایش تولید شیر، آب فراوان بنوشید. آب میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید.
فعالیت‌های مفید و مضر
ورزش‌های متوسط مانند پیاده‌روی و شنا به شما کمک می‌کند انرژی بیش‌تری در طول دوران بارداری خود داشته باشید. همچنین می‌تواند برخی از دردهایتان را کاهش دهد و از افزایش وزن بیش از حد جلوگیری کند. ورزش منظم عضلات پا و لگن را قوی می‌کند که این برای زمان زایمان سودمند است. همچنین باعث افزایش گردش خون می‌شود.
از خوردن درست قبل خواب خودداری کنید. از کفش‌های راحت استفاده کنید. از سیگار کشیدن و مصرف الکل خودداری کنید.
راهنمای بارداری: هفته‌های بیست و پنجم و بیست و ششم ⇐
منابع:
