یائسگی دوره‌ی قابل توجهی برای زنان است؛ درک اینکه آیا زن یائسه حامله می شود در تصمیم‌گیری آن‌ها برای تولد فرزند و برنامه‌ریزی در خانواده تاثیرگذار است.
تعداد زنانی که در ۳۰ سالگی و ۴۰ سالگی بچه‌دار می‌شوند رو به افزایش است؛ با وجود این که بسیاری از زنان تصمیم دارند تا دیرتر از این سن صاحب فرزند شوند! بدین ترتیب فهمیدن عوامل و فاکتورهای موثر که بر باروری و شانس فرزندآوری تاثیر می‌گذارد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. همچنین مهم است که زنان از تغییراتی که در بدنشان در طی یائسگی رخ می‌دهد آگاه باشند.
مقاله‌ی مرتبط: هر آن‌چه که باید راجع به یائسگی بدانید
این فرض که دیگر آن‌ها در طول یائسگی قادر نخواهند بود تا باردار شوند، ممکن است آن‌ها را گمراه کند و منجر به حاملگی‌های ناخواسته و بدون برنامه شود.
محتوای این مقاله:
- آیا زن یائسه حامله می شود
- چگونگی حاملگی در طول دوره‌ی حوالی یائسگی
- پس از یائسگی
- چه درمان‌هایی در دسترس است؟
- خطرات بارداری در سنین بالا چیست؟
- راهکارها
حقایقی در رابطه با یائسگی و بارداری
- هر زن با تعداد محدودی تخمک متولد میشود.
- وقتی زنی ۱ سال را بدون قاعدگی سپری کند، در واقع او به یائسگی رسیده است.
- خطرات و عوارض حاملگی با افزایش سن زن، افزایش می‌یابد.
- امکان بارداری تا مرحله ی پست منوپوز ( پس از یائسگی) نیز وجود دارد.
آیا زن یائسه حامله می شود
تا زمانی که زنان به مرحله‌ی بعد از یائسگی نرسیده‌اند، می‌توانند باردار شوند. بسیاری از زنان بر این باورند که هنگام داشتن اولین نشانه‌های یائسگی، وارد این مرحله می‌شوند اما با این دوره، دو مرحله‌ی متمایز به نام‌های پری منوپوز و پست منوپوز وجود دارد.
Perimenopause (پری منوپوز یا حوالی یائسگی) که همچنین به عنوان انتقال به دوره‌ی یائسگی نیز از آن نام برده میشود، مدت زمانی پیش از یائسگی می‌باشد که در آن زمان، تغییراتی در بدن زن ایجاد میشود تا وی را برای ورود به این مرحله آماده کند.
Postmenopause (پست منوپوز یا پس از شروع یائسگی) زمانی اتفاق می‌افتد که زن ۱۲ ماه قاعدگی نداشته باشد.
چگونگی یائسگی و بارداری در حوالی یائسگی امکان‌پذیر است (پیش از یائسگی)
با گذشت زمان، تعداد تخمک‌های یک زن رو به کاهش می‌رود. در تخمک‌های قدیمی،تر احتمال ایجاد ناهنجاری‌های کروموزومی افزایش پیدا می‌کند؛ این بدان معناست که قدرت باروری زنان با گذر زمان دچار کاهش میشود.
علیرغم گرگرفتگی و داشتن دوره‌های قاعدگی نامنظم، تخمک گذاری در دوره‌ی پری منوپوز می‌تواند انجام شود و معجزه بارداری در یائسگی اتفاق بیافتد؛ در واقع اگر یک تخمک که دارای قابلیت بارور شدن می‌باشد آزاد شود، حاملگی ممکن صورت گیرد. تا زمانی که تخمک‌گذاری به طور دائم متوقف نشده است، یک زن می‌تواند به طور طبیعی باردار شود.
توجه کردن به علائم و نشانه‌های تخمک‌گذاری، همچون حساس شدن پستان‌ها، ترشحات سفید رنگ واژن یا استفاده از تست نواری تخمک‌گذاری می‌تواند به زنان در پیش‌بینی زمان تخمک‌گذاریشان کمک کند. در مرحله‌ی بعدی فرد می‌تواند بسته به آن چیزی که می‌خواهد یا مانع روند تخمک‌گذاری شود یا اینکه این فرآیند را برای باردار شدن سپری کند.
دلایل بسیاری وجود دارد که باعث میشود تا زنان، زمان بارداریشان را به دوره‌ای نزدیک یائسگی (پری منوپوز) موکول کنند؛ داشتن دیدگاه و تصور منفی نسبت به فرزندآوری، فاکتورهای موثر در سبک زندگی همچون مشغله‌ها و داشتن امور کاری، فقدان اعتماد به نفس و همچنین آماده نبودن برای نگهداری از یک کودک از جمله‌ی این موارد است.
Post-Menopause (پس از یائسگی)
زمان یائسه شدن زنان با یکدیگر متفاوت است، اما با این حال این یائسه شدن عموما مابین سنین ۴۰ تا ۵۵ سالگی اتفاق می‌افتد. هنگامی که یائسگی اتفاق می‌افتد، تعادل هورمونی زن به طور دائم تغییر می‌کند. در این مرحله، دیگر تخمک‌گذاری اتفاق نخواهد افتاد و زن به طور طبیعی قادر نخواهد بود تا حامله شود.
افزایش احتمال بارداری در دوران پری‌منوپوز و پست‌منوپوز
زنانی که قصد باردار شدن در دوران پری منوپوز را دارند، باید با دکتر خود در مورد اقداماتی که باید انجام دهند مشورت کنند.
با اینکه در این دوره احتمال باروری کاهش می‌یابد، اما با این حال یک زن هنوز هم می‌تواند شانس باروری خود را افزایش دهد. نمونه اقداماتی که او می‌تواند در این راستا انجام دهد عبارتنداز:
توجه به تخمک‌گذاری: توجه به نشانه‌ها و علائم تخمک‌گذاری مانند حساسیت پستان و ترشحات سفید واژن می‌تواند به زن در دانستن زمان تخمک‌گذاری و بهترین زمان برای باردار شدن کمک کند.
فاکتورهای موثر در شیوه‌ی زندگی همچون رژیم غذایی و ورزش: داشتن یک رژیم غذایی متعادل در کنار انجام ورزش‌های منظم، مادر را در سلامت کامل نگه داشته و به او در افزایش قدرت باروری‌اش کمک می‌کند.
لقاح آزمایشگاهی (IVF)
زنانی که تحت درمان IVF در دوران یائسگی یا بعد از آن قرار می‌گیرند، قادر به باردار شدن می‌باشند. هر تخمکی که بعد از یائسگی در تخمدان باقی می‌ماند، دیگر قادر به باروری نیست با این حال، اگر یک زن تصمیم به بعد از یائسگی داشته باشد می‌تواند تخمک‌های خود را چند سال زودتر فریز کرده یا از تخمک‌های اهدایی و فریز شده‌ی دیگر استفاده کند.
مقالات مرتبط:
چه درمان‌هایی در دسترس است؟
حتی در دوران یائسگی نیز ممکن است گزینه‌های مناسبی برای زنانی که قصد فرزندآوری دارند وجود داشته باشد.
معکوس شدن فرآیند یائسگی
برخی از تحقیقات در زمینه‌ی معکوس کردن یائسگی انجام شده‌است. این تحقیقات هنوز به عنوان درمان برای زنان یائسه توصیه نمی‌شود اما نتایج اولیه، موفقیت‌های زیادی را در این زمینه نشان داده‌است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن تخمدان‌های خاموش شده به منظور باروری دوباره تحریک شوند. تحقیقات و شواهد موجود درحال حاضر هنوز محدود هستند اما آزمایشات بالینی در این زمینه آغاز شده است.
خطرات بارداری در سنین بالا چیست؟
مادران بارداری که بالای ۳۵ سال سن دارند احتمال بیشتری دارد که با عوامل زیر مواجه شوند:
- سقط جنین یا تولد جنین مرده
- حاملگی خارج رحمی که تخمک در خارج از رحم قرار می‌گیرد.
- فشار خون بالا که منجر به پره‌اکلامپسی میشود و می‌تواند آسیب مغزی، اختلال در عملکرد کلیه و کبد، لخته شدن خون، وجود مایع در ریه، تشنج و همچنین مرگ مادر و نوزاد را سبب شود.
- اختلالاتی در جفت که منجر به مشکلات رشد جنین، زایمان زودرس یا تولد جنین مرده میشود.
- placenta previa یا همان جفت سر راهی (حالتی می‌باشد که جفت به طور غیرمعمول در پایین رحم قرار می‌گیرد و می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی به هنگام زایمان شود.)
- وزن کم کودک به هنگام تولد
- تولد زودرس
- زایمان سزارین
- داشتن حاملگی‌های متعدد، به ویژه اگر فرد تحت درمان IVF قرار گرفته باشد.
زنانی که به مرحله‌ی پری منوپوز وارد می‌شوند عموما بالای ۳۵ سال سن دارند، بنابراین خطراتی که در بالا ذکر شد، می‌تواند حاملگی این افراد را دشوارتر کند.
زایمان این افراد نیز ممکن است با مشکلاتی همراه باشد؛ مثلا احتمال سقط جنین، حاملگی خارج از رحم یا تولد جنین مرده در این افراد بیشتر میشود.
ناهنجاری‌های کروموزومی
اختلالات کروموزومی بیشتر در کودکانی که مادر مسن دارند دیده میشود. خطر تولد نوزاد مبتلا به سندرم داون در سن ۲۵ سالگی در حدود ۱ در ۱۵۰۰ تولد می‌باشد، این میزان در سن ۴۰ سالگی به ۱ مورد در هر ۱۰۰ تولد و ۱ در هر ۵۰ تولد در مادران ۴۵ ساله افزایش می‌یابد.
به زنانی که در شرف ورود به دوره‌ی پری منوپوز قرار دارند توصیه میشود قبل از اقدام به باروری، تحت آزمایش‌های ژنتیکی قرار بگیرند تا از احتمال ایجاد خطرات ناهنجاری‌های کروموزومی فرزند آینده‌ی خود مطلع شوند. بسیاری از زنانی که در مرحله‌ی یائسگی قرار دارند از تخمک‌های اهدایی برای بالا بردن شانس خود در تولد کودک سالم استفاده می‌کنند.
IVF به افزایش فاکتورهای خطر کمک می‌کند؛ به ویژه در زنان یائسه‌ای که در مرحله‌ی پست منوپوز قرار دارند. این زنان با مشکلات و عوارض عدیدِ حاملگی پس از IVF رو به رو خواهند شد.
راهکارها
در طول دوران پری منوپوز و پست منوپوز هنوز هم برای زنان، امکان باردار وجود دارد. در دوران پری منوپوز ( قبل از یائسگی)، تخمک‌گذاری می‌تواند رخ دهد؛ بدین معنی که یک زن می‌تواند به طور طبیعی حامله شود. در پست منوپوز (پس از یائسگی)، اگر زنی بخواهد باردار شود، ترکیب هورمون‌درمانی و درمان با IVF تنها گزینه‌ی ممکن می‌باشد.
در هر دو راهکار، خطر درگیر شدن با عوارض در طول دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند و قبل از تلاش برای باردار شدن توصیه میشود که از نظرات پزشک مشاوره نیز بهره گیرند.
