به نظر میرسد گوش دادن به صدای بم و ملایم با تولید امواج مغزی پرسرعت، پلاکهای پروتئینی مرتبط با آلزایمر را در مغز تخریب میکند. نتایج فرضیه در موش امیدوارکننده بوده و اکنون، در حال آزمایش بر روی انسانهای مبتلا است. امواج مغزی در نتیجهی تحریک ریتمیک و هماهنگ شبکههای بزرگ سلولهای مغزی ایجاد میشوند. عملکرد این امواج چندان شناخته شده نیست؛ اما اندازهگیری آنها از طریق الکترودهای تعبیه شده بر پوست سر بیانگر آن است فرکانس این امواج میزان خودآگاهی و هوشیاری ما را نشان میدهد.
امواج مغزی حین خواب عمیق در آهستهترین حالت خود میباشند؛ به هنگام بیداری توأم با استراحت سرعت بیشتری مییابند و پرسرعتترین آنها با چرخهی تقریبی ۴۰ بار در ثانیه یا ۴۰ هرتز در زمان تمرکز، تصمیمگیری و استفاده از حافظه، امواج گاما نامیده میشوند.
مقالهی مرتبط: آیا واقعاً درمانی برای آلزایمر وجود دارد؟
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر امواج گاما را به میزان کمتری تولید میکنند؛ این یافته محققان را به اجرای آزمایشهایی مبتنی بر روشهای ایجاد این نوع فعالیت مغزی واداشته است. سال گذشته گروه Li-Huei Tsai از مؤسسهی تکنولوژی ماساچوست نشان داد مواجههی موش با نور چشمکزنی به فرکانس ۴۰ هرتز، تولید امواج گاما در قشر بینایی مغز _بخش مسئول پردازش اطلاعات بینایی_ را به دنبال دارد. با تداوم نوردرمانی به مدت روزانه یک ساعت در موشی که با هدف بروز علائم شبه آلزایمر از لحاظ ژنتیکی تغییر داده شده بود، کاهش تجمعات آملوئید و پروتئینهای تاو (tau) مشاهده شد. این پروتئینها ویژگی کلیدی بیماری آلزایمر محسوب میشوند.
به نظر میرسید نور چشمکزن فعالیت سلولهای ایمنی مغز را افزایش میدهد؛ این امر به نوبهی خود پروتئینهایی همچون آملوئید را تخریب میکند. اما این اثر به ظاهر منحصر به قشر بینایی مغز بوده و بر نواحی دخیل در حافظه بیتأثیر بوده است. از جمله این نواحی، ناحیهای تحت عنوان هیپوکامپ جزو اولین بخشهای مغزی است که با پلاکهای آملوئید درگیر میشود.
درمان با صدا امیدوارکنندهتر به نظر میرسد. تیم Tsai روزانه به مدت یک ساعت صدایی با فرکانس ۴۰ هرتز، مشابه صدای پایینترین نت E در پیانو، برای موش پخش کردند. نتایج بررسی برشهای مغز زیر میکروسکوپ، کاهش حدود ۵۰ درصدی در پلاکهای آملوئید هر دو قشر شنوایی _محل پردازش صدا_ و هیپوکامپ را در مقایسه با موشهای کنترل نشان داد. گویا فرکانسهای ۴۰ هرتز با منشأ صوتی، آسانتر بر هیپوکامپ تأثیر میگذارند. احتمالاً نزدیکی بیشتر قشر شنوایی با این ناحیه نسبت به قشر بینایی، عامل این امر بوده است.
در مقابل، به گفتهی Anthony Martorell که نوامبر گذاشته پروژهی مذکور را در کنفرانس علوم عصبی Washington DC ارائه داد، مسیرهای ارتباط دهندهی قشر شنوایی با هیپوکامپ مستقیمتر بوده و سیناپس کمتری دارند. به عقیدهی David Reynolds از مرکز تحقیقات آلزایمر انگلستان، این یافتهها امیدوارکننده است؛ اما نمیتوان به یقین پاسخ بیماران آلزایمر را به ۴۰ هرتز در روش مشابه اظهار داشت.
مقالهی مرتبط: درمان با اکسیژن پرفشار: درمانی جدید برای بیماری آلزایمر؟
آزمایش مستقیم بر روی انسان
از آن جا که درمان با امواج گاما نسبتاً ایمن میباشد، میتوان بدون نیاز به سالها مطالعات حیوانی که اغلب در مورد داروهای مربوطه انجام میگیرد، مستقیماً بر روی انسانها آزمایش کرد. در این راستا، شرکت تجاری Tsai به نام Cognito Therapeutics، تست نوعی از درمان با امواج گاما را بر روی بیماران آلزایمر آغاز کرده است. روشی که آنها اجرا میکنند، ترکیبی از نور، صدا و ارتعاش همگی در فرکانس ۴۰ هرتز است. نور چشمکزن، صدای آرام و پد ارتعاشی بر روی دستان، بر روی ۱۲ نفر با آلزایمر خفیف یا متوسط در یکی از مراکز سالمندان بوستون در حال آزمایش است. هیچ گروه شاهدی وجود ندارد؛ اما این مرکز در حال سازماندهی آزمایشی گستردهتر به همراه گروه کنترل است.
با ارائهی گزارش نتایج در سال گذشته، لامپهای چشمکزن ۴۰ هرتز تحت عنوان ابزار درمانی آلزایمر به فروش تجاری رسیده و وبسایتهای متنوعی صدای ۴۰ هرتز پخش میکنند. با این حال به عقیدهی Reynolds افراد نباید زیاد امیدوار باشند؛ چرا که آلزایمر در موش با انسان متفاوت است. آزمایشها باید کارآیی این روش را در انسان ثابت کنند.
گوش دادن به یک صدا، نوعی درمان کاملاً قابل اجرا در همهی افراد است.