انتشار این مقاله


موش کور لخت قوانین زیست‌شناسی را به سخره گرفته است؛ او پیر نمی‌شود!

خطر مرگ برای این موجودات، با افزایش سن، بالا نمی‌رود.

در دنیای مدل‌های جانوری، موش کور لخت ابرمدل محسوب می‌شود. آن‌ها به سختی سرطان می‌گیرند، به برخی از انواع درد مقاوم اند، و می‌توانند تا ۱۸ دقیقه بدون اکسیژن زنده بمانند. با این حال احتمالاً عالی‌ترین ویژگی‌شان، همان طور که مقاله‌ای جدید پیشنهاد می‌کند، این است که پیر نمی‌شوند.

اولین تحقیقی که به آنالیز سابقه‌ی حیات هزاران موش کور لخت پرداخته به این نتیجه رسید که خطر مرگ برای این موجودات، با افزایش سن، بالا نمی‌رود. این در حالی است که هیچ گونه‌ای از پستانداران از این قضیه مستثنی نیست. با این که برخی از دانشمندان در این باره محتاطانه نظر می‌دهند، ولی بسیاری، این اطلاعات جدید را مهم و فوق‌العاده ارزیابی کرده‌اند.

آمار به طور واضح مرگ و میر پائینی را نشان می‌دهد. در سنین بالا، نرخ مرگ و میر موش‌های کور لخت در مقایسه با هر پستاندار دیگری که تا کنون مورد مطالعه قرار گرفته، پائین‌تر می‌ماند.

دانشمندان از مدت‌ها پیش به این نکته اشاره داشتند که موش‌های کور لخت (جوندگانی با پوست صورتی رنگ چروکیده و دندان‌های دراز جلوی دهان که در کلونی‌هایی زیر زمین زندگی می‌کنند) علائم کمی از پیری نشان می‌دهند و به طور مبرهنی از طول عمر مورد انتظار برای یک جونده به این اندازه فاصله گرفته‌اند.

ظرفیت طول عمر موش‌ها حداکثر چهار سال است. مطابق با چثه‌ای که موش‌های کور لخت دارند، نباید بیشتر از شش سال را از آن‌ها انتظار داشت. با این حال، عمر برخی از آن‌ها بیشتر از ۳۰ سال است و حتی در این سن، ماده‌ها باردار هم می‌شوند.


مقاله‌ی مرتبط: محققان ژن افزایش طول عمر مردان را کشف کرده‌اند


زیست‌شناس تطبیقی، Rochelle Buffenstein، سی سالی می‌شود که کار و زندگیش شده موش کور. او به آهستگی و تدریجاً اطلاعات مربوط به طول عمر این حیوانات را جمع‌آوری کرده است. او زمان تولد و مرگ جانوران را گرد آورده و همچنین این که بر اثر آزمایش مرده‌اند یا به محققان دیگر داده شده‌اند.

چیزی که او پیدا کرده، واقعاً شگفت‌انگیز است. به نظر می‌آید موش‌های کور لخت قانون گومپرتز را نقض کرده‌اند. این قانون نوعی معادله‌ی ریاضی است که در سال ۱۸۲۵ توسط ریاضیدان انگلیسی، بنجامین گومپرتز ارائه شد. بر اساس این قانون، خطر مرگ با بالا رفتن سن به طور نمایی افزایش می‌یابد. برای مثال در انسان، این خطر پس از سی سالگی هر هشت سال یک بار، دو برابر می‌شود. این قانون شامل همه‌ی پستانداران بالغ می‌گردد.

ولی بافنشتاین اثری از قانون گومپرتز در جانوران آزمایشگاهی‌اش ندیده است. با رسیدن موش‌های کور لخت به بلوغ جنسی در شش ماهگی، شانس مرگ هر یک از آن‌ها کمی بیشتر از یک در ۱۰,۰۰۰ بود. این آمار تا پایان عمر نه تنها افزایش نمی‌یابد، بلکه کمی هم کمتر می‌شود. این چیزی است که با همه‌ی دانش ما در مورد بیولوژی پستانداران در تضاد است.

مطالعات نشان داده است موش‌های کور لخت سیستم ترمیم DNA بسیار فعالی دارند. همچنین آن‌ها سطوح بالایی از چاپرون دارند؛ پروتئین‌هایی که به چین خوردن صحیح پروتئین‌های دیگر کمک می‌کنند. به نظر می‌آید موش‌های کور لخت خانه‌هایشان را خیلی تمیز نگه می‌دارند! همین آسیب‌هاست که با تخریب فیزیکی مشاهده شده در پیری ارتباط دارد.


مقاله‌ی مرتبط: پیاده‌روی تا محل کار یا جارو کشیدن طول عمر شما را زیاد می‌کند!


با این حال احتمال سوءتعبیر هم وجود دارد. بسیاری از موش کورهای بافنشتاین یا کشته شده و یا به محققین دیگر داده شده‌اند. کمتر از ۵۰ جانور در آزمایشگاه او بیشتر از ۱۵ سال عمر کرده‌اند (سن پیرترین موش کور لخت او ۳۵ سال است). برای تأیید نتایج به موش‌ کورهای بیشتر و مسن‌تری نیاز داریم. با این حال بافنشتاین عقیده دارد که همین اطلاعات هم کافی است. برای مشاهده‌ی قانون گومپرتز ۱۰۰ تا جانور هم کافیست. حال آن‌ که او ۳,۰۰۰ تا موش کور داشته و در هیچ کدام آن را مشاهده نکرده است.

همچنین این امکان وجود دارد که روند پیری با سرعتی بسیار کمتر نسبت به بقیه‌ی پستانداران اتفاق می‌افتد. هنوز برای گفتن این که موش‌های کور لخت مصون از پیر شدن هستند، زود است. در واقع اکنون راز بزرگ، اتفاقاتی است که پس از ۲۰ یا ۳۰ سالگی در بدن این جانوران رخ می‌دهد؛ شاید پس از سن پیری با سرعتی بیش از حد به پیش رود. البته جای خوشحالی دارد که برخی از قدیمی‌ترین کلونی‌های موش کور لخت در آزمایشگاه‌های سراسر جهان قابل دسترس اند.

علی تقی‌زاده


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید