یبوست بیشتر افرادی که بیماری خاصی ندارند به خاطر دریافت ناکافی فیبر و آب در وعده‌های غذایی است. علاوه بر این، یبوست می‌تواند در نتیجه تحرک بسیار کم یا به شکل عارضه جانبی تعدادی از داروها خود را نشان دهد. هر کدام از ما در دوره‌ای این عارضه را تجربه کرده‌ایم اما خبر خوب این است که درمان یبوست در قریب به اتفاق موارد تهاجمی که نبوده، بلکه راهکارهایی ساده برای درمان سریع یبوست در منزل نیز وجود دارد. با اعمال بعضی اصلاحات کوچک در زندگی روتین روزمره می‌توانید به صورت ارزان و در فضای شخصی منزلتان به درمان یبوست بپردازید. درمان‌های طبیعی و اعمال تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به درمان سریع یبوست در خانه و جلوگیری از عود آن کمک نماید. البته مثل همیشه گفتنی است که اگر با یبوست راجعه دست و پنجه نرم می‌کنید و یا هیچ یک از موارد زیر به شما کمکی نمی‌کند به یک متخصص گوارش مراجعه کنید.
حتماً بخوانید: ۸ عامل عجیب ابتلا به یبوست
۱. آب بیشتری بنوشید
مدفوع سفت و خشک یکی از دلایل رایج بروز یبوست است؛ بنابراین هر چه بیشتر آب بنوشید عبور مدفوع آسان‌تر خواهد بود. همچنین زمانی که محتوای فیبر در وعده‌های غذاییتان افزایش پیدا می‌کند، باید آب بیشتری بنوشید. پس اولین راهکار درمان یبوست در خانه به سادگی آب خوردن است!
- هر مرد باید روزانه حداقل ۳ لیتر مایعات مصرف کند و زنان نیز باید تلاش کنند این مقدار را حداقل در سطح ۲.۲ لیتر در روز نگه دارند.
- زمانی که یبوست دارید از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار و الکلی بپرهیزید. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و نوشابه و همچنین الکل، دیورتیک یا مدرّ هستند. دیورتیک‌ها با افزایش میزان ادرار و دفع مایعات، بدن شما را دهیدارته کرده و احتمالاً وضعیت یبوست را بدتر می‌کند. پس برای درمان سریع یبوست در منزل باید این دو نوع نوشیدنی را به حداقل برسانید.
- سایر انواع مایعات نظیر آبمیوه‌ها و جوشانده‌های گیاهی از منابع خوب مایعات محسوب می‌شوند. از جوشانده‌های کافئین‌دار اجتناب کنید. آب سیب و گلابی از ملین‌های طبیعی خوب و درمان یبوست هستند.
۲. فیبر بیشتری برای درمان یبوست بخورید
فیبر یک ملین طبیعی است و محتوای آبکی مدفوع را افزایش می‌دهد و کمک می‌کند حرکات روده‌ای شما در طول روده سریع‌تر و منعطف‌تر شود. تغییر ناگهانی در مصرف فیبر به منظور درمان سریع یبوست در خانه، ممکن است باعث ایجاد گاز و نفخ شود؛ بنابراین میزان مصرف فیبر موجود در غذایتان را به صورت تدریجی در طول چندین وعده افزایش دهید. متخصصان پیشنهاد می‌دهند که برای درمان یبوست روزانه حداقل ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر در وعده‌های غذاییتان وجود داشته باشد.
مصرف فیبر می‌تواند جذب داروهای خوراکی را کاهش دهد؛ به همین دلیل، داروهایتان را حداقل یک ساعت قبل از خوردن فیبر یا دو ساعت بعد از آن مصرف کنید.
گزینه‌های پیشنهادی خوب و لذیذی برای افزایش میزان فیبر در غذا وجود دارد:
- انواع توت و سایر میوه‌ها، به خصوص آن‌هایی که پوست خوراکی دارند؛ مانند سیب و انگور
- سبزیجات برگ‌دار و تیره رنگ مانند کولارد، خردل و چغندر سبز مانند چارد سوئیسی
- سایر سبزیجات از جمله بروکلی، اسفناج، هویج‌ها، کلم گل، جوانه برکسل، کنگر و لوبیا سبز
- لوبیاها و سایر حبوبات مانند لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، نخود، لوبیا چیتی، باقالا و لوبیا سفید و عدس
- هر نوع غلات کامل و فرآوری نشده؛ یکی از قوانین نانوشته‌ی غلات این است که اگر رنگ روشن یا سفید دارد احتمالاً فرآوری شده است و به درد درمان سریع یبوست در منزل نمی‌خورد. از جمله‌ی غلات می‌توان برنج قهوه‌ای، ذرت، جو دوسر و جو را نام برد. اگر برای صبحانه سریال مصرف می‌کنید، برچسب روی آن را بخوانید تا مطمئن شوید که انتخابتان فیبر بالایی دارد. به دنبال نان‌هایی باشید که از نظر غلات کامل و نیز آرد غنی شده غنی باشند
- دانه‌ها و مغزهایی مانند کدو حلوایی، کنجد، آفتاب گردان یا کتان و همچنین بادام و گردو
۳. آلو سیاه بخورید
آلو سیاه فیبر بالایی دارد و همچنین حاوی مقدار زیادی سوربیتول است. سوربیتل قندی است که از طریق مدفوع دفع می‌شود و به صورت طبیعی به درمان یبوست کمک می‌کند. سوربیتول محرک ضعیف روده است که با کاهش زمان گذر مدفوع در طول روده خطر بروز یبوست را کاهش می‌دهد.
- اگر از مزه آلو خشک یا تازه خوشتان نمی‌آید می‌توانید از آب آن استفاده کنید. با این حال، آب آلو سیاه نسبت به خود میوه مقدار کمتری فیبر دارد.
- ۱۰۰ گرم آلو، ۱۴.۷ گرم سوربیتول دارد در حالی که ۱۰۰ گرم آب آلو تنها ۶.۱ گرم سوربیتول دارد. پس شما ناچار خواهید بود تا به منظور درمان سریع یبوست در منزل مقدار بیشتری آب آلو مصرف کنید؛ البته در این صورت قند بیشتری هم مصرف خواهید کرد.
- در مصرف آلو زیاده‌روی نکنید. چند ساعت طول می‌کشد تا آلوها اثر خودشان را بگذارند. این نکته مهم است که قبل از تکرار مصرف آن اجازه بدهیم همان یکی که خورده‌ایم یا یک لیوان آب آلو از روده‌ها عبور کند، چرا که ممکن است اسهال شوید!
۴. پنیر و لبنیات نخورید
پنیر و محصولات لبنی معمولاً لاکتوز دارند که بسیاری از مردم توانایی تحمل گوارشی آن را ندارند. لاکتوز شکلی از قند است که باعث ایجاد گاز، نفخ و یبوست در بعضی از افراد می‌شود. در جهت درمان یبوست، پنیر، شیر و بسیاری دیگر از محصولات لبنی را تا وقتی که حالتان بهتر شود از وعده‌های غذایی حذف کنید.
استثنای این گروه غذایی ماست است؛ مخصوصاً ماست‌هایی که حاوی پروبیوتیک‌های زنده هستند. از نظر علمی ثابت شده که ماست حاوی پروبیوتیک‌هایی مانند بیفیدوباکتریوم لانگوم یا بیفیدوباکتریوم انیمالیا بر سرعت و فرکانش حرکات روده‌ای افزوده و درمان سریع یبوست در خانه محسوب می‌شوند.
۵. از عوامل حجم‌دهنده استفاده کنید
چندین گیاه دارویی وجود دارد که اثر ملینی و نرم‌کنندگی مدفوع دارند که شامل اسفرزه، بذر کتان و شنبلیله می‌شود. در بعضی از داروخانه‌ها و فروشگاه‌های عرضه‌کننده غذای سالم این مکمل‌ها را ممکن است در قالب کپسول، قرص و یا پودر پیدا کنید. همچنین ممکن است بعضی از این مواد به صورت چای نیز موجود باشند. برای درمان سریع یبوست در منزل این عوامل حجم دهنده را مقدار فراوانی آب مصرف کنید.
- اسفرزه یا پسیلیوم در شکلهای مختلف از جمله پودر و کپسول عرضه می‌شود. این گیاه همچنین جزء فعال در تهیه تجاری موادی از جمله متاموسیل‌ها است. اسفرزه ممکن است باعث ایجاد نفخ یا درد شکم در بعضی افراد شود اما برای درمان یبوست عالی است.
- بذر کتان برای یبوست و اسهال استفاده می‌شود. بذر کتان فیبر و اسید چرب‌های امگا سه را برای بدن فراهم می‌آورند. شما می‌توانید بذر کتان را به ماست یا سریلی که می‌خورید اضافه کنید.
- بذر کتان برای کسانی که اختلالات خونریزی، جذب روده‌ای یا فشار خون بالا دارند توصیه نمی‌شود. اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید آن را مصرف نکنید.
- شنبلیله در ناراحتی‌های گوارشی متعددی از جمله ناراحتی معده و درمان سریع یبوست در خانه استفاده می‌شود. در مورد مصرف شنبلیبه نیز اگر در دوران بارداری یا شیردهی هستید عاری از خطر نیست. به کودکان کوچک شنبلیله ندهید.
۶. از روغن کرچک استفاده کنید
در جهت درمان یبوست استفاده از روغن کرچک می‌تواند به تحریک روده کمک کند. روغن کرچک همچنین می‌تواند روده‌هایتان را روان‌کاری کند تا در نتیجه مدفوع با راحتی بیشتری خارج شود.
- مصرف روغن کرچک در کل بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. اگرچه فقط باید به اندازه توصیه شده استفاده کنید. اگر آپاندیسیت یا انسداد روده‌ای دارید با پزشکتان مشورت کنید. اگر باردار هستید از روغن کرچک استفاده نکنید.
- اگر روغن کرچک را بیش از حد استفاده کنید می‌تواند یک سری عوارض جانبی ناخوشایند نادر را به دنبال داشته باشد. استفاده بیش از حد روغن کرچک برای درمان سریع یبوست در منزل می‌تواند باعث گرفتگی و درد شکمی، گیجی، ضعف، تهوع، اسهال، خارش و تحریک پوستی، تنگی نفس، درد قفسه سینه و سفتی گلو شود. اگر به مقدار بسیار زیاد از روغن کرچک استفاده کرده‌اید، با اورژانس تماس بگیرید.
- آگاه باشید که روغن ماهی خود ممکن است باعث ایجاد یبوست بشود. به جز در حالتی که پزشکتان روغن ماهی پیشنهاد کرده است، از مکمل‌های روغن ماهی برای درمان یبوست استفاده نکنید.
حتماً بخوانید: روغن‌های کاربردی برای یبوست
۷. منیزیم درمان سریع یبوست در خانه
منیزیم عنصری است که معمولاً از سوی پزشکان به عنوان درمان سریع یبوست در منزل معرفی می‌شود؛ چرا که با وارد کردن آب به روده‌ها باعث نرمی مدفوع شده و این امر حرکت مدفوع در طول روده‌ها را به دنبال دارد. قبل از این که از مکمل‌های منیزیمی استفاده کنید با پزشکتان مشورت کنید؛ زیرا منیزیم می‌تواند با داروهایی از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، شل‌کننده‌های عضلات و داروهای فشار خون تداخل داشته باشد. علاوه بر آن، با توجه به منابع غنی غذایی منیزیم، مثل کلم بروکلی و سبزیجات، راه‌های متعددی برای دریافت منیزیم وجود دارد.
- همچنین شما می‌توانید یک قاشق چای خوری (۱۰-۳۰ گرم) از نمک اپسوم (منیزیم سولفات) را به ۶-۸ اونس آب اضافه و به خوبی مخلوط کنید و بنوشید. این ترکیب برای بعضی از افراد مزه ناخوشایندی دارد.
- منیزیم سیترات به صورت ورقه‌ای و سوسپانسون‌های خوراکی موجود است. به میزانی که بر روی بسته‌بندی پیشنهاد شده است (و یا مقداری که داروساز یا پزشک توصیه می‌کنند) استفاده کنید. با هر دوز از آن یک لیوان کامل آب بنوشید.
- منیزیم هیدروکسید که با نام شیر منیزیم نیز شناخته می‌شود هم در درمان یبوست مؤثر است.
۸. ماست را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید
ماست با داشتن باکتری‌های مفید زنده (پروبیوتیک) می‌تواند محیط مناسبی را برای دستگاه گوارشی به وجود بیاورد تا علاوه بر درمان یبوست در خانه، حرکات روده‌ای منظم و سالم بمانند. یک فنجان ماست در روز فراموش نشود.
- باکتری‌های داخل ماست به نظرمی‌آید ترکیب میکروبی روده را تغییر می‌دهند. این کار زمان مورد نیاز برای هضم و حرکت غذا در روده را کاهش می‌دهد.
- حتماً پیش از خرید بررسی کنید که ماست حاوی پروبیوتیک باشد؛ چون ماست بدون پروبیوتیک تأثیر چندانی در درمان سریع یبوست در منزل نخواهد داشت.
- علاوه بر ماست، سایر فرآورده‌های تخمیری مثل کامبوچا (چای تخمیری)، کیمچی و سارکرات (کلم ترش) نیز باکتری‌های مفیدی دارند که به درمان یبوست و تسکین علائم روده‌ای کمک خواهند کرد.
۹. از غذاهای فرآوری شده استفاده نکنید
غذای فرآوری شده یا همان فست فود یکی از متهمان اصلی ایجاد یبوست مزمن است. این غذاها معمولاً محتوای چربی بالا و فیبر کم دارند و مواد مغذی در آن‌ها بسیار پایین است. غذاهایی که برای درمان سریع یبوست در خانه با از آن‌ها اجتناب کنید از این قرارند:
- غلات فرآوری یا غنی شده. نان سفید، کماج، خیلی از پاستاها و سریال صبحانه اغلب با آردی درست می‌شوند که بیشتر فیبر و ارزش غذایی خود را از دست داده‌اند. برای درمان یبوست به جای غلات فرآوری شده از غلات کامل استفاده کنید.
- هله هوله. غذاهایی که چربی و قند فراوانی دارند می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند؛ چون بدن سعی می‌کند ابتدا تمام کالری موجود در چربی را جذب کند و این کار پروسه هضم را دشوار می‌سازد.
- سوسیس، گوشت قرمز و ژامبون مقدار زیادی چربی و نمک دارند. به درمان سریع یبوست در منزل از گوشت‌های لخمی مثل ماهی، مرغ و بوقلمون استفاده کنید.
- چیپس سیب‌زمینی، سیب‌زمینی سرخ شده و غذاهای مشابه ارزش غذایی زیادی ندارند و فیبرشان خیلی کم است. برای درمان یبوست به سیب‌زمینی شیرین پخته و پاپ کورن پناه ببرید.
۱۰. بیشتر ورزش کنید
ورزش نکردن می‌تواند روده‌های شما را تضعیف کند و در این صورت عبور مدفوع مشکل خواهد شد. سبک زندگی کم‌تحرک یکی از دلایل ایجاد یبوست است. برای درمان یبوست پیش از مصرف هر چیزی، حداقل ۳-۴ بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- پیاده‌روی، شنا، دو و یوگا همگی ورزش‌های خوبی برای درمان سریع یبوست در خانه هستند. حتی ۱۰-۱۵ دقیقه ورزش در روز می‌تواند بدن شما را به عادت برگرداند.
۱۱. از ریتم بدن خود غافل نشوید
بدن شما به نوعی به اطلاعتان می‌رساند که کی وقت حرکت روده‌ای است. کلمه‌ی “نرمال” برای فرکانس حرکات روده‌ای طیف وسیعی را در بر می‌گیرد اما بسیاری از افراد روزانه ۱-۲ بار و برخی‌ها ۳ بار اجابت مزاج دارند. البته تا زمانی که مشکلی شما را اذیت نمی‌کند، این عدد به هیچ دردی نمی‌خورد.
- یکی از علل ایجاد یا تشدید یبوست عدم اجابت مزاج در موقع شروع حرکات روده‌ای است. اگر فردی به طور مرتب دستشویی رفتن را به تأخیر بیاندازد، به تدریج سیگنال‌های تخلیه‌ی روده از بین خواهند رفت. این تأخیر همچنین دفع متعاقب مدفوع را دشوارتر خواهد نمود. به همین دلیل پزشکان برای درمان یبوست در خانه توصیه می‌کنند هر روز صبح ۲۰ دقیقه بدون زور زدن در سرویس بهداشتی بنشینید تا رفلکس‌های تخلیه برگردند.
۱۲. به داروهای ملین وابسته نشوید
استفاده‌ی بیش از حد از ملین‌ها، مخصوصاً میلین‌های محرک، باعث وابسته شدن بدن به آن‌ها می‌شود. برای درمان یبوست هر روز از این داروها استفاده نکنید. اگر یبوست مزمن دارید، به پزشک مراجعه کرده یا از روش‌های جایگزین درمان سریع یبوست در منزل استفاده کنید.
- ملین‌های حاوی پلی‌اتیلن گلیکول معمولاً برای مصرف طولانی مدت مناسب‌تر هستند.
۱۳. وضعیت اجابت مزاج متفاوتی را امتحان کنید
آدم‌های قدیمی یا هنوز هم خیلی از ما ایرانی‌ها عادت داریم از توالت ایرانی با حالت چمباتمه استفاده کنید. این وضعیت قرارگیری به درمان یبوست کمک می‌کند.
- زانوها را تا می‌توانید به قفسه سینه نزدیک کنید. این کار فشار روی روده را افزایش داده و عبور مدفوع را تسهیل می‌کند.
۱۴. یوگا، درمان یبوست در خانه
چندین پوزیشن یوگا وجود دارد که با انجام آن‌ها به حرکت روده‌ای و قرار دادن بدن خود در حالتی که برای دمان سریع یبوست در خانه آماده باشد، کمک می‌کند. این ورزش‌ها فشار درونی را روی روده‌ها افزایش داده و به روده‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر مدفوع را دفع کنند. تعدادی از این پوزیشن‌ها عبارتند از:
- Baddha Konasana: در وضعیت نشسته، زانوها خم، پاهای خود را به هم نزدیک کنید تا کف پاهایتان همدیگر را لمس کنند، سپس با دستان خود انگشتان پا را بگیرید. پاها را زود باز و بسته کرده و سعی کنید پیشانی‌تان به کف زمین بخورد. به اندازه ۵ تا ۱۰ نفس در همین حالت بمانید.
- Pavanamuktasana: در حالت خوابیده به پشت پاهایتان را بغل کنید. یکی از زانوها را به قفسه سینه نزدیک کنید و در همین حالت نگه دارید. همین پوزیشن را به اندازه ۵ تا ۱۰ نفس حفظ کنید و سپس با پای دیگر انجام دهید.
- Uttanasana: در یک وضعیت ایستاده، بدون این که پاها خم شوند با کمر خم شوید. قسمت پشتی پاهای خود را با دست گرفته و به اندازه ۵ تا ۱۰ نفس در همین حالت بمانید.
۱۵. از روغن معدنی استفاده کنید
روغن معدنی مایع مدفوع را باید یک پوشش روغنی ضد آب می‌پوشاند تا با حفظ آب به حرکت آرام آن در روده کمک کند. با مراجعه به داروخانه می‌توانید روغن معدنی را برای درمان یبوست تهیه کنید. معمولاً روغن معدنی را با یک مایع، مثل شیر، آبمیوه یا آب ترکیب می‌کنند تا مصرف آن تسهیل شود.
- در صورت صادق بودن هر یک از شرایط زیر، بدون مشورت اولیه با پزشک روغن معدنی مصرف کنید: آلرژی به غذا یا دارو، حاملگی، نارسایی قلبی، آپاندیسیت، مشکل بلع، معده درد، حالت تهوع یا استفراغ، خونریزی از مقعد یا مشکلات کلیوی.
- همزمان با مصرف روغن معدنی برای درمان یبوست در خانه، از ملین دیگری استفاده نکنید، مگر این که دستور مستقیم پزشک باشد.
- روغن معدنی را نباید به کودک زیر ۶ سال داد.
- از روغن معدنی به طور مرتب استفاده نکنید. این کار می‌تواند باعث ایجاد وابستگی به اثر ملین آن گردد. درمان یبوست در این شرایط به قیمت عدم جذب ویتامین‌های A، D، E و K تمام می‌شود.
- بیشتر از دوز توصیه شده از روغن معدنی استفاده نکنید. مصرف بیش از حد روغن معدنی با هدف درمان سریع یبوست در خانه عوارض جانبی شدیدی دارد که درد شکم، اسهال، حالت تهوع و استفراغ از جمله‌ی آن‌ها است. در صورت وقوع عوارض فوق، درمان اورژانسی لازم خواهد بود.
ممنون
بسیار مفید و خوب بود
مرسی از سایت و مطلب عالیتوون