بسیاری از کودکان هر چند وقت یک بار دچار اسهال می شوند که معمولا به صورت کوتاه مدت می باشد. عامل اسهال عفونت می‌باشد و زمانی که کودک دچار اسهال می‌شود باید اطرافیان بدانند که چه اقداماتی را برای بهبود وضعیت کودک انجام دهند یا این‌که چگونه از دچار شدن به آن پیشگیری کنند.
علل
به گزارش دکتر مجازی و به نقل از سلامت نیوز، عوامل اصلی که باعث اسهال می‌شوند معمولاً عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و یا انگلی در دستگاه گوارشی هست و نوع میکروب می‌تواند در مناطق جغرافیایی مختلف ، یکسان نباشد.
به عنوان نمونه، در کشورهای فقیر یا مناطقی که از فضولات انسانی به عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرد، عفونت های باکتریایی روده ای و انگلی شایع‌تر می باشد که از راه‌های مختلف می توانند منتقل شوند ولی در کشور های پیشرفته مانند آمریکا، علت اسهال معمولاً به دلیل استفاده از آب آلوده، تماس فرد به فرد به ویژه درمراکز مراقبت از کودکان و یا مصرف مواد غذایی که درست فرآوری نشده باشند، می‌باشد.
یکی از علت های دیگر اسهال، ویروس دستگاه گوارشی هست که می تواند منجر به اسهال و تهوع شود. این عامل نیز مانند عواملی که قبلا گفته شد، می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. اگرچه برای عامل ویروسی نیز بعد چند روز علایم از بین می‌رود ولی در کودکانی که مصرف مایعات کمی دارند باعث کمبود آب شود که در بعضی موارد نیز می‌تواند برای سلامت کودک خطرناک باشد.
در کل عفونتی که موجب اسهال می شود بسیار مسری بوده و به سهولت می تواند از فردی که دچار آن شده، به افراد دیگر منتقل شود.
راه های سرایت
☑ دست های آلوده
☑ برخی از حیوانات خانگی
☑ تماس مستقیم با مدفوع در سرویس های بهداشتی
☑ غذا و آب آلوده
☑ …
در کل عفونت می‌تواند از طریق هر سطح یا ماده‌ای که با عفونت تماس داشته، منتقل شود مانند وسایل بازی کودکان، دستشویی و دست افرادی که در آماده‌سازی غذا دخیل هستند و کودک با لمس آن وسیله یا ماده و گذاشتن آن انگشت یا دست به دهان، دچار اسهال شود.
اسهال آبکی در فصل زمستان
این نوع اسهال که اغلب در فصل زمستان و اول فصل بهار شیوع پیدا میکند، عمدتا در اثر عامل ویروسی بوده و در بیمارستانهای کودکان یا بخش کودکان بیمارستانها و مراکز نگه داری از کودکان بیشتر دیده می شود. اما راه حل ساده ای که می توان از این طریق از اسهال پیشگیری کرد واکسن آن می باشد که از ۷۵ درصد مواردذاسهال در اثر عامل ویروسی و ۹۸ درصد مواردی که منجر به بستری شدن بیمار می شود جلوگیری می کند.
اگر موارد زیر در کودکان زیر ۶ ماهه دیده شد و یا دچار استفراغ شد باید سریعا به پزشک مراجعه کرد:
- تب بالای ۳۸ درجه
- دچار شدن زیاد و به مدت طولانی به اسهال
- استفراغ شدید و خودداری از خوردن مایعات و غذا
- اسهالی که در آن خون دیده می شود .
- کم آب شدن بدن کودک
- شکم درد شدید
علایم
معمولاً اسهال با نشانه‌هایی مثل درد معده و بعد از آن اسهال شروع می شود که چند روز ممکن است ادامه داشته باشد. به غیر از این موارد می تواند علایم دیگری نیز داشته باشد:
- تب
- کم شدن آب بدن
- کاهش وزن
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- استفراغ
همچنین اگر علت بیماری گاستروانتریت ویروسی باشد، بیمار ابتدا دچار تب و استفراغ و در نهایت اسهال می شود.
پیشگیری
پیشگیری از اسهال تقریبا غیر ممکن می باشد ولی با اقداماتی ساده می توان تا حدودی دچار شدن به آن را در کودکان کاهش داد:
☑ احتیاط در خرید مواد غذایی از دست فروشان
☑ شستن ظروف حیوانات خانگی به صورت منظم همانند ظروف مورد استفاده خانواده
☑ رعایت بهداشت دست ها مخصوصا پس از سرویس بهداشتی و قبل از خوردن و دست زدن به غذا
☑ قرار دادن بلافاصله مواد غذایی فاسد شدنی مانند گوشت در یخچال و پختن آن تا زمانی که رنگ آن دیگر صورتی نباشد و گذاشتن بقیه غذا در یخچال بعد از مصرف
☑ شستن میوه و سبزیجات قبل از مصرف
☑ نظافت مکان ها و وسایلی که در آنجا تجمع و تکثیر میکروب بیشتر است مانند سرویس های بهداشتی، حمام، آشپزخانه و وسایل آشپزی تماس یافته با موادی مانند گوشت خام
نشانه های کمبود آب در بدن کودک
- کاهش یا نبود اشک در هنگام گریه کردن و بی تابی
- فرو رفتن قسمت نرم بالای سر کودک
- خنک و خشک شدن پوست
- خشک و چسبناک شدن دهان کودک
- دفع نکردن ادرار به مدت ۶-۸ ساعت در نوزادان
- دفع نکردن ادرار به مدت ۱۲ ساعت در کودکان بزرگ تر
- خستگی و سر گیجه در کودکان بزرگ تر
مراقبت از کودک
اسهال اگر به صورتی باشد که کودک حالتی طبیعی دارد و خوردن و نوشیدن آن به اندازه کافی می‌باشد، جای نگرانی نداشته و به‌اصطلاح گفته می‌شود که کودک اسهال خفیف دارد و با مراقبت و استراحت و مصرف کافی مایعات بعد از چند روز علایم از بین می‌رود. برای درمان اسهالی که عامل باکتریایی و یا ویروسی دارد، آنتی‌بیوتیک یا دارو‌های ضد‌ویروسی توصیه نمی‌شود زیرا کودک خود به خود خوب می‌شود اما برای کودکانی که تازه به دنیا آمده‌اند آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود تا از این طریق از گسترش عفونت در بدن ضعیف کودک که سیستم ایمنی به اندازه کافی قوی نشده، جلوگیری شود.
