امروزه بسیاری از مردم از این موضوع آگاه هستند که سیگار یکی از علل اصلی و در عین حال قابل پیشگیری انواع بیماری‌ها و مرگ و میر است: سیگار کشیدن عامل ابتلا به سرطان، بیماری‌های قلبی، سکته، و بیماری‌های ریوی است، و دقیقاً به همین علت نیز، افراد زیادی تمایل به ترک آن دارند. با این وجود نیکوتین موجود در سیگار اعتیادآور است و ترک اعتیاد به سیگار نیز کاری است بس دشوار. اما جای نگرانی نیست، زیرا همیشه راهکارهایی وجود خواهد داشت. کافیست تا اراده کنید.
مقاله مرتبط: ترک اعتیاد، مشکل اما شدنی!
تحقیقات نشان داده است، که با یک روش صحیح امکان شکستن عادت بد سیگارکشیدن و کنارگذاشتن آن یک بار برای همیشه وجود دارد. در ادامه چند مورد از مؤثرترین راهکارهایی که برای ترک سیگار و حفظ ترک استفاده می‌شوند، ذکر خواهند شد.
۱- درمان با جایگزینی نیکوتین (NRT)
نیکوتین موجود در سیگار اعتیادآور است و به همین دلیل نیز بسیاری از افراد هنگام تصمیم برای ترک اعتیاد به سیگار، دچار علایم سندرم ترک شده و نمی‌توانند ترک موفقیت‌آمیزی داشته باشند. لذا در این روش در هنگام ترک، مقادیر کمی از نیکوتین بدون حضور سایر مواد شیمیایی سمی به فرد داده می‌شود. این کار علایم سندرم ترک ازجمله بی‌خوابی، تهوع، عدم تمرکز، لرزش دست‌ها و پاها و تغییرات خلق و خو را کاهش داده و به ترک اعتیاد به سیگار کمک می‌کند. NRT به شکل‌های مختلفی وجود دارد. از جمله: آدامس، پچ پوستی، اسپری و…
خرید پچ پوستی از داروخانه‌ها نیازی به نسخه پزشک ندارد. این پچ‌ها نیکوتین را به آهستگی آزاد می‌کنند که از طریق پوست جذب می‌شود. بعد از گذشت ۸ الی ۱۲ هفته، با جایگزینی پچ‌هایی با دوز کمتر، مقدار نیکوتینی که بدن دریافت می‌کند بسیار کاهش می‌یابد و این کار تا زکانی ادامه خواهد یافت که دوز دریافتی نیکوتین به صفر برسد. از طرفی اسپری‌ها و آدامس‌ها جذب سریع‌تری دارند اما اثر آن‌ها تنها برای زمان کوچکی پایدار است. لذا پیشنهاد می‌شود تا از پچ‌ها برای تأمین نیاز پایه، و از اسپری و آدامس برای پشت سر گذاشتن نیازهای حاد استفاده شود. اثربخشی NRTها در افزایش احتمال ترک اعتیاد به سیگار باتوجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات گوناگون، بسیار چشمگیر است.
۲- داروی Varenicline
این دارو اثر خود را از طریق تحریک آزادسازی دوپامین اعمال می‌کند. دوپامین از انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز است که در عملکرد مراکز پاداش و لذت مغز تأثیرگذار است. سیگار، سطوح موادشیمیایی مرتبط با سرخوشی و حال خوب را در مغز به طور مصنوعی افزایش می‌دهد، به همین دلیل نیز با اقدام به ترک سیگار، تا زمان برگشتن ترشح دوپامین بدن به مقدار طبیعی آن، افراد معمولاً سطوحی از افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند. نقش Varenicline نیز دقیقاً کمک به مقابله با سطوح پایین دوپامین، و کاهش علایم ایجادشده حین سندرم ترک سیگار است.
۳- داروی بوپروپیون
کاربرد اصلی این دارو برای درمان افسردگی است اما برای ترک اعتیاد به سیگار نیز استفاده می‌شود. این دارو نیز با جبران کمبود دوپامین، به درمان بانگیختگی و عدم تمرکز ناشی از سندرم ترک کمک می‌کند. بوپروپیون به خصوص برای افرادی که نگران افزایش وزن ناشی از ترک سیگار هستند مفید است، زیرا اشتها و علاقه به غذا را نیز کاهش می‌دهد.
۴- سیگار الکترونیکی
سیگار الکترونیکی، دستگاهی است که امکان استفاده از نیکوتین به صورت بخار و بدون وجود سایر ترکیبات شیمیایی سمی تنباکو ازجمله کربن مونواکسید را فراهم می‌کند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که سیگارهای الکترونیکی می‌توانند در کمک به ترک اعتیاد به سیگار افراد مفید باشند زیرا مانند NRT قابلیت کاهش تدریجی نیکوتین در آن‌ها وجود دارد. با این وجود، اخیراً اثرات متناقض و زیان‌باری نیز در مورد این نوع سیگارها ذکر شده است که بهتر است مدنظر قرار بگیرد.
۵- ویتامین‌های B و C
مطالعات بسیاری نشان داده است که افراد سیگاری سطوح خونی ویتامین B و C پایین‌تری در مقایسه با افراد غیرسیگاری دارند. استرس به گفته‌ی خود افرادی سیگاری از علل اصلی ایجاد نیاز حاد و ناگهانی به نیکوتین است. ویتامین‌های گروه B نیز به عنوان ویتامین‌های ضداضطراب شناخته شده و در حفظ تعادل روحیات مفید هستند. از طرفی ویتامین C نیز آنتی اکسیدانی قوی است که به محافظت ریه‌ها در مقابل استرس اکسیداتیو ناشی از دود سیگار کمک می‌کند. لذا استفاده از این ویتامین‌ها به عنوان مکمل می‌تواند در ترک اعتیاد به سیگار مفید واقع شود.
۶- استفاده از اپلیکیشن‌های ترک اعتیاد به سیگار
عاداتی مانند سیگارکشیدن نتیجه‌ی پاسخ مغز به تناوب‌هایی خاص است. تحقیقات نشان داده است که تکرار یک عمل ساده با ترتیبی معین نهایتاً به فعالشدن آن عمل در همان ترتیب منجر می‌شود. برای مثال: سیگارکشیدن خودکار و بدون تفکر هنگام نوشیدن قهوه‌ی صبحگاهی. اما عادات صحیح و مثبت نیز می‌توانند دقیقاً به همین منوال، و با تکرار فعالیت‌های سالم به طور مداوم به عادت تبدیل شوند. اپلیکیشن‌های مختلف آنلاین زیادی نیز به منظور پیگیری پیشرفت این عادات در دسترس هستند. این اپلیکیشن‌ها امکان ردیابی مقادیر و زمان مصرف نیکوتین و نیز حملات حاد نیاز به نیکوتین را فراهم می‌کنند. در مرحله بعد امکان استفاده از این اطلاعات برای برنامه‌ریزی زمان و مکان استفاده از عادات مثبت و سالم وجود دارد.
اگر شما نیز قصد ترک اعتیاد به سیگار را دارید چرا همین امروز حداقل تعدادی از این روش‌ها را امتحان نمی‌کنید؟ البته فراموش نکنید که ترکیبی از روش‌های بالا، احتمال موفقیتی بیشتر از استفاده از تنها یک روش را دارد. نهایتاً اگر اولین تلاش شما برای ترک اعتیاد به سیگار موفقیت‌آمیز نبود ناامید نشوید. نقاط ضعف برنامه‌ی خود را یافته و از اول تلاش کنید. بسیاری از افراد سیگاری نیزحداقل پس از چندبار تلاش، موفق به ترک اعتیاد خود می‌شوند.
