واضح است که مصرف بیش از حد نرمال قند، برای بدن ما مضر است، اما ذائقۀ شیرینیدوستِ اکثر افراد، آنها را به سمت مصرف بیشترِ قندها سوق میدهد.
شکر حاوی کالریهایی است که به راحتی جذب میشوند و این مسئله کسب یا حفظ وزن ایدهآل را مشکل میکند. این مسئله همچنین باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دوم میشود. در این میان نباید از نقش مهم نوشیدنیهای شیرین غیرالکلی و آبمیوهها چشمپوشی کرد.
در ابتدا، شیرینکنندههای مصنوعی، مانند ساکارین (ساخارین)، سوکرالوز و آسپارتام، با استقبال چشمگیر مردم مواجه شدند؛ بهطوریکه حجم قابل توجهی از مردم به نوشیدنیهای رژیمی روی آوردند. شیرینکنندههای مصنوعی به شیرینی شکر (حتی گاهی شیرینتر از آن) بوده و میتوان گفت بدون کالری هستند.
تا بهحال فرضیههای بسیاری با این مضمون که استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی باعث افزایش اشتها و تمایل برای مصرف مواد شیرین حاوی شکر میشوند، ارائه شدهاند، اما هیچمدام تا به امروز پذیرفته نشدهاند. اما مطالعهای که به تازگی در مجلّۀ علمی Nature چاپ شدهاست، میتواند پیامدهای گوناگونی را برای ما به همراه داشتهباشد. قبل از اینکه به توضیح این مطالعه بپردازیم، لازم است تا مقدمهای زیستشناختی را ذکر کنیم.
بسیاری از مواد حاوی کربوهیدراتها هستند. این کربوهیدراتها با تشکیل پیوندهای متعدد، زنجیرههایی را تشکیل میدهند که در روده تحت فعلوانفعالات گوارش شکسته میشوند. زنجیرههای ساده، سریعتر و راحتتر جذب میشوند و بیشتر قند خون را هم همین زنجیرههای کوتاه تشکیل میدهند. رایجترین این قندهای ساده، گلوکز است که در حقیقت همان قند خون میباشد.
هر غذایی که میخوریم، دارای کالری است، اما این کالری زمانی قابل استفاده است که ماده به زنجیرههای سادهتر بشکند و جذب بدن شود.
رودههای ما محل زندگی انواع گوناگونی از باکتریها هستند که برخی از آنها توانایی بالایی در تبدیل کربوهیدراتهای پیچیدهتر به گلوکز دارند. این بدین معنی است که هر چه مقدار باکتریهای رودهای تبدیلکنندۀ کربوهیدراتهای پیچیدهتر به گلوکز در رودههای یک فرد بیشتر باشد، این فرد کالیر بیشتری از غذای مصرفی خود دریافت خواهدکرد.
اما به مقالۀ چاپشده در Nature برگردیم؛ مطالعهای که شواهدی دال بر افزایش تعداد باکتریهای تبدیلکنندۀ کربوهیدراتها به گلوکز در اثر مصرف شیرینکنندههای مصنوعی ارائه میکند. به عبارت دیگر، شیرینکنندههای مصنوعی شاید کالری چندانی نداشتهباشند، اما باعث افزایش جذب مواد کالریدار از طریق رودهها میشوند.
با این حساب و در صورت اثبات این ادعا، میتوانیم شاهد کاهش چشمگیر در مصرف شیرینکنندههای مصنوعی باشیم.