چگونه عادات بد را حذف کنیم؟

آیا شما هم به عادات بدی دچار هستید که با وجود علم به بدی آن‌ها هم‌چنان قادر به حذفشان نمی‌باشید؟ چگونه می‌توان از شر این عادات خلاص شد؟

چرا ما با دانستن بدی برخی عادات، هم‌چنان به انجام آن‌ها ادامه می‌دهیم؟

۱- با این که می‌دانیم این عادات بد هستند ولی آن‌ها را بسیار دوست می‌داریم

داشتن عادات بد به این معنی نیست که شما انسان بدی هستید حتی اگر بدانید که رفتار شما می‌تواند تأثیر منفی روی سلامت جسمی ما داشته باشد. اگر تغییر کردن برایتان سخت است، احتمالاً یکی از این دو حرف را به خودتان می‌گویید:

• من این عادت را مدت‌هاست که دارم و به نظر نمی‌رسد که تأثیر زیادی روی زندگی من داشته باشد. تلاش زیادی لازم است تا این عادت را ترک کنم ولی فکر نمی‌کنم ضروری باشد.
• من به مدت بسیار طولانی این عادت را داشته‌ام تا جایی که راهی دیگر برای انجام کارهایم بلد نیستم. فکر نمی‌کنم موفق به ترک این عادت شوم.

عادات شما به رفتارهای روزانه‌تان ریشه می‌دوانند تا جایی که تغیییر دادن آن‌‌ها کار بسیار سختی خواهد بود. این رفتارهای روزانه همان قسمتی است که می‌دانید حتی تأثیر منفی این عادات هم در تغییرشان بی‌تأثیر است؛ برای مثال، یک تماس کاری پر استرس مانند یک ماشه‌ی شلیک برای شما عمل می‌کند و ممکن شما را مایل به مصرف یک بسته چیپس کند و آن بسته چیپس شما را به سطحی از رضایت برساند.
نتیجه‌ی این کار در سطح شیمیایی و هورمونی بدنتان رخ خواهد داد. با این که می‌دانید مصرف تنقلات مضر است، ولی بدن شما در موقعیت‌های استرس‌زا ممکن است میل به مصرف غذای غیرضروری و حتی مضر داشته باشد.
قبل از این که خودتان بدانید، شما با این کار فرایند شکل‌گیری عادت را آغاز کرده‌اید، حال چه خوب چه بد؛ که در اغلب اوقات این عادات یک راه خودکار برای فرار از موقعیت‌ها هستند.
شما شاید سیگار بکشید به خاطر این که احساس می‌کنید استرستان را کاهش می‌دهد. شاید به طور مداوم خمیده و ناصاف بایستید چون که خسته هستید و به نظر می‌رسد که این کار از صاف ایستادن آسان‌تر باشد. می‌بینید که حتی عادت‌های بد نوعی راحتی برایمان فراهم می‌کنند که باعث می‌شود شکستن این عادت‌ها سخت باشد.

۲- با این که از عواقب بد این عادت‌ها باخبر هستیم، ولی در مورد آینده بی‌تفاوت هستیم

فرض کنید من دو پیشنهاد برایتان داشته باشم: اولین پیشنهاد این است که امروز به شما ۱۰۰ دلار پول بدهم و دومین پیشنهاد این است که پس از هفت سال به شما ۱۰۰۰ دلار بدهم. کدام پیشنهاد را خواهید پذیرفت؟
با این که می‌دانید اگر صبر کنید، پول بیشتری دریافت خواهید کرد ولی احتمالاً پیشنهاد اول را خواهید پذیرفت. دلیل آن هم بسیار ساده است: شما نمی‌خواهید پاداش را به تأخیر بیندازید و همین لحظه آن پول را می‌خواهید.
همیشه در ترک عادت بد، بزرگ‌ترین دشمن ما همین خوشی‌های لحظه‌ای و زودگذر هستند و حتی می‌شود گفت که ریشه‌ی تمامی بدی‌ها هستند؛ زمانی که شما تلاش می‌کنید عادتی را کنار بگذارید، تلاش شما ممکن است عقلانی نباشد. فهمیدن اثر منفی یک عادت برای ترک آن کافی نیست. عادات بد شما همچنان پابرجا می‌مانند زیرا حس خوبی برایتان ایجاد می‌کنند.

غلبه کردن بر خوشی‌های لحظه‌ای آسان نیست ولی سه مرحله‌ی اثبات شده دارد:

۱-ذهن خود را از موضوع دور کنید:

هرگاه که ذهنتان را مجبور به ترک فکر کردن راجع به عادات بد کنید، راه چاره‌ای برای ترک عادات بد خود یافته‌اید بدین شیوه که هرگاه محرک عادت بد ایجاد شود، نسبت به آن بی‌خیال شوید. اقدام به تغییر به این معنی است که نمی‌توانید بهانه بیاورید و نمی‌توانید خودتان را برای ترک نکردن عادت قانع کنید. اصلاً به این موضوع که آیا عادت بد را انجام دهید یا نه فکر نکنید، فقط آن عادت بد را کنار بگذارید فرقی نمی‌کند که چه باشد. برای مثال اگر شما می‌خواهید که خم شدن‌های بی‌وقفه (قوز کردن) در محل کارتان را کنار بگذارید، باید به خودتان بگویید که من دیگر موقع کار روی صندلی قوز نمی‌کنم مهم نیست چه اتفاقی بیفتد. فقط سعی کنید صاف بنشینید و هیچ بهانه‌ای برای حتی یک لحظه خم‌شدن هم نیاورید.

۲-هر روز نسبت به انجام عادات بدتان آگاه باشید:

چگونگی پیشرفت روند ترک عادت‌هایتان را روی یک کاغذ بنویسید. اگر یاداشت‌برداری نکنید، از دست دادن توالی پیشرفت ترک عادات بد دور از انتظار نیست. اگر بخواهید یک کار جدید یا عادت جدید را شروع کنید، احتمال شکست خوردنتان زیاد است؛ نوشتن رفتارها می‌تواند باعث آشکار شدن الگوهای مربوط به زمان ضعف در اجرای برنامه‌ها شود. اگر بتوانید الگو را درک کنید، می‌توانید باعث جلوگیری از ایجاد ضعف در برنامه‌هایی اجرایی خود شوید.

۳-یک سیستم پاداش و تنبیه سختگیرانه داشته باشید:

وقتی به تعهداتتان پایبند می‌مانید، به خودتان جایزه بدهید. نیاز نیست جایزه‌ای که می‌دهید پرهزینه باشد اما باید برایتان ارزش‌مند باشد. تنها قانون این سیستم هم این است که شما نباید پاداش رفتار خوبتان را با یک عادت بد بدهید.
نتایجی را که بر اثر عادت‌های بد ایجاد می‌شوند، تعیین کرده و آن‌ها را بنویسید. عواقبی که برای عادات بدتان می‌نویسید، نباید زیاد روحیه‌تان را خراب کند فقط کافی است که بدانید آن‌ها برایتان ناراحتی ایجاد می‌کنند. بدین وسیله قبل از انجام مجدد عادات بد، یک بار دیگر به فکر فرو خواهید رفت که آیا این کار ارزش انجام دادن دارد یا نه.

در نهایت، لذت‌های زودگذر تبدیل به دشمنان شکست‌خورده‌ی شما خواهند شد.

شما به همان روشی خود را برای انجام کارهای خوب و درست تمرین خواهید داد که پاولوف از آن‎ها برای شرطی کردن سگ‌هایش استفاده کرده بود؛ هنگامی که زنگ به صدا درمی‌آمد، بزاق سگ‌ها به خودی خود ترشح می‌شد چرا که آن‌ها نسبت به این شرایط (صدای زنگ) با استفاده از یک پاداش (غذا) شرطی شده بودند.
اجازه ندهید که ترس از شکست در برابر شما قرار گیرد. حتی اگر برای سال‌های متمادی درگیر عادات بد بوده‌اید، باز هم امکان حذف آن‌ها وجود دارد.
باید بدانید که این کار در ابتدا ساده نیست اما به تدریج عادت خوب تبدیل به پاسخ طبیعی شما در برابر محرک خواهد شد. اقدام به حذف عادات بد شما را به آینده‌ای سالم‌تر و موفق‌تر رهنمون خواهد کرد. از همین امروز شروع کنید!