درحالیکه بیشتر کودکان دارای ADHD ، بسیار پرانرژی هستند، اما انرژی بالا به تنهایی برای تشخیص قطعی ADHD کافی نیست. درواقع، کودکان مبتلا به انواع خاصی از ADHD، به هیچ وجه پرانرژی نیستند. به عنوان مثال، ADD، همراه با انرژی پایین، بی‌احتیاطی و علائم دیگر ظاهر می‌شود.
پس چه موقع، یک کودک با انرژی بسیار زیاد، ADHD تشخیص داده می‌شود؟ برای چنین تشخیصی، کودک می‌بایست یک مشکل مزمن و فراگیر در مهارت تنظیم سطح فعالیتش داشته باشد. همچنین، در مهار و کنترل هیجانات لحظه‌ای دچار اختلال باشد.
اختلال عملکردی و یادگیری، یک نکته‌ی کلیدی برای تمییز ADHD از فعالیت عادی است. اگر یک کودک انرژی بالایی دارد، ولی قادر است در مدرسه رفتار و عملکرد خوبی داشته باشد، پس به احتمال بسیار قوی، ADHD ندارد.
علائم و نشانه‌های ADHD
بیش‌فعالی و دیگر علائم اولیه، شتاب‌زدگی و بی‌احتیاطی، تنها گوشه‌ی کوچکی از مشکلات کودکان مبتلا به ADHD هستند. ممکن است اختلالات دیگری نیز وجود داشته باشد که چندان واضح نباشند. برای مثال:
- کودکان مبتلا به ADHD، معمولا در پردازش اطلاعات، دچار مشکل می‌شوند. با توجه به بیش‌فعالی، احتمالا فرد در کاهش سرعت‌عمل و داشتن مجال کافی برای پردازش دقیق اطلاعات، دچار مشکل است. این موضوع می‌تواند در مدرسه مشکل‌ساز باشد، جایی که انتظار می‌رود دانش‌آموزان با سرعت و دقت بالا، مسائل را درک کرده و پاسخ دهند.
- کودکان دارای ADHD به سادگی ناامید و شکست‌پذیر می‌شوند و در کنترل احساساتشان دچار مشکل‌اند. این علائم می‌توانند با ارتباطات اجتماعی منافات داشته و منجر به انزوا و کمبود اعتماد‌به‌نفس فرد شوند.
- این کودکان اغلب با مسائل عملکردی واجرایی دچار چالش هستند؛ مانند اداره کردن، برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی، توجه و تمرکز کردن، به خاطر سپردن جزئیات و… این موضوعات می‌توانند در طیف وسیعی از زمینه‌ها، شخص را با مشکل مواجه کنند. حتی در بازی‌ها و ورزش‌های خارج از مدرسه نیز، انتظارمی‌رود اعضای تیم بتوانند آماده شده و آنچه را آموخته‌اند به یاد آورده و در زمان و موقعیت مناسب پیاده کنند.
- کودکان دارای ADHD نسبت به هم‌سن و سالان خود، تکامل فکری و رفتاری کمتری نشان می‌دهند. بنابراین یک فرد یازده ساله با ADHD بیشتر شبیه یک بچه رفتار می‌کند تا یک نوجوان در حال بلوغ. این بدین معناست که کودکان دارای ADHD نیز همانند نوجوانان مبتلا، فرصت لازم برای ورود به یک رابطه ی دوستی، ریسک پذیری و انجام فعالیت های خطرناک را نخواهند داشت.
علائم ADHD در کودکان
اگر کودک شما پرانرژی است و همچنان در یک جا بند نمی‌شود، احتمالا علائمی از ADHD را نشان می‌دهد. اما اگر قادر است، هیجانات و احساساتش را مدیریت کند، به مسائل توجه کند، در خانه و مدرسه عکس العمل مناسبی نشان دهد، پس او صرفا یک فرد پرانرژی است و مبتلا به ADHD نمی‌باشد.
درحالیکه اصلی‌ترین علائم نشانگر ADHD، بیش‌فعالی توام با هیجان‌زدگی و بی‌احتیاطی است، با اینهمه، تمام کودکان (یا حتی بزرگسالان) دارای ADHD، الزاما درجات و وضعیت یکسانی از این علائم را نشان نخواهند داد. به طور قطع، با گذر از رده‌های مختلف سنی، تغییرات محسوسی در نوع و شدت علائم فرد مبتلا ظاهر خواهد شد.
یقینا، کودک مبتلا به ADHD با مسائلی فراتر از فعال و پرانرژی بودن درگیر است؛ لذا، چنانچه نگران تکامل و وضعیت فرزندتان هستید، بهتر است به یک متخصص اطفال مراجعه کنید.
