سازمان بهداشت جهانی WHO تخمین زده است که سالانه حدود ۲۱۵۰۰۰ کودک زیر ۵ سال بر اثر دهیدراته شدن به علت اسهال شدید، جان خود را از دست می‌دهند. عامل این اسهال‌های کشنده، روتا ویروس از نوع غیرقابل درمان است. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد درمان اسهال ناشی از این ویروس توسط برخی باکتری‌های روده امکان پذیر است.
به تازگی محققان در مرکز علوم بیومدیکال دانشگاه جورجیا (GSU) در آتلانتا، میکروب‌ها و یا میکروارکانیسم‌هایی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند از عفونت‌های ناشی از روتاویروس پیشگیری کرده و آنها را درمان کند. جزئیات این مطالعات در ژورنال Cell چاپ شده است.
به گفته‌ی یکی از محققان، اندرو گوییرتز، این مطالعه نشان می‌دهد كه یك عامل مهم تعیین کننده عفونت روتاویروس، ترکیب میکروبیوتاست.
روتا ویروس چیست؟
روتاویروس از ریشه‌ی لاتین روتا به معنی “چرخ” می‌باشد که به شکل یک دایره است. این ویروس اغلب خردسالان و کودکان را مبتلا می‌کند و به آسانی منتقل می‌شود. بیماران مبتلا به روتا ویروس با عطسه، سرفه، نشستن دست‌ها و یا تماس با سطوح و اشیا ویروس را به اطرافیان منتقل کنند.
ویروس می‌تواند از طریق سطوح مختلفی نظیر میز پیشخوان، سینک روشویی و یا اسباب‌بازی و ظروف کودک، به فرد دیگری منتقل شود.
واکسن روتاویروس تاحد زیادی می‌تواند از بروز بیماری پیشگیری کرده و ریسک عفونت شدید را کاهش دهد. بنا به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها CDC، واکسن روتاویروس حدود ۴۰هزار مورد بستری بیمارستانی را کاهش می‌دهد.
براساس CDC، علائم عفونت ناشی از این ویروس شامل اسهال شدید آبکی، استفراغ، تب یا درد شکم است که اسهال و استفراغ به طور معمول ۳ تا ۸ روز به طول می‌انجامد.
در مناطقی که آب آشامیدنی پاک در دسترس است، تجویز آب برای فرد بیمار، از دهیدراته شدن و مرگ بیمار جلوگیری می‌کند. متاسفانه، شرایط در همه جای زمین یکسان نیست و عفونت روتا ویروس در کشورهای کم درآمد بیشتر است.
عفونت‌های ناشی از روتاویروس ممکن است خفیف یا وخیم باشند. و دلایل این تا زمان کشف توسط محققان GSU ناشناخته مانده است.
یک کشف اتفاقی!
طبق گفته‌های نویسندگان در مقاله، اتز بین رفتن روتاویروس از خون، به طور معمول نیاز به ایمنی اکتسابی دارد. دانشمندان “ناخواسته” مدلی از موش‌هایی با نقص ایمنی ایجاد کردند که در برابر ویروس مقاوم بودند.
دانشمندان باور دارند كه اين امر مي‌تواند به علت “انتخاب ميكروب‌ها” باشد كه از ويروس محافظت مي‌كند. آنها برای تأیید فرضیه خود، آزمایشی انجام دادند تا بفهمند که آیا مقاومت ویروس توسط پیوند مدفوع منتقل شده است یا نه.
این کشف کاملا اتفاقی بود! ما موش‌هایی را پرورش می‌دادیم که کاملا به روتاویروس مقاوم بودند، درحالی که گروهی دیگر، به شدت مستعد ابتلا به این ویروس بودند. بعد از انجام مطالعات، دریافتیم که موش‌های مقاوم، میکروب‌های متمایزی دارند. با پیوند میکروبیوتای مدفوع، می‌توان مقاومت روتاویروس را به میزبان جدید منتقل کرد.
اندرو گوییرتز
درمان اسهال با میکروبیوم روده چگونه است؟
به تدریج و با انجام مطالعات گسترده تر، محققان دریافتند که گونه‌ی خاصی از باکتری‌ها که باکتری‌های رشته‌ای سگمانته شده (Segmented Filamentous Bacteria) یا SFB نام دارند، عامل اصلی در تعیین مقاومت یک فرد در برابر عفونت روتاویروس هستند.
SFB همچنین با ریزش سلول‌های اپیتلیال آلوده و جایگزینی آنها با سلول‌های جدید و سالم، آسیب‌های ناشی از روتاویروس را کاهش می دهد.
کشفی که در GSU اتفاق افتاده، قدم موثری به سوی درمان اسهال ناشی از عفونت روتاویروس است.
دکتر ژاندا شی، که در شاخه روتاویروس CDC فعالیت می‌کند ، در حال حاضر در حال بررسی این موضوع است که این کشف در موش‌ها تا چه اندازه به انسان‌ها ارتباط دارد.
به گفته‌ی گوییرتز، تحقیقات این تیم، در انسان باعث درمان اسهال نمی‌گردد. اما یک مکانیسم بالقوه برای توضیح حساسیت افتراقی جمعیت‌های مختلف و افراد مختلف در برابر عفونت ویروسی روده فراهم می‌کند. به علاوه، این کشف می‌تواند به استراتژی‌های پیشگیری و درمان بیماری‌های ویروسی منجر شود.
