سرطان ریه بیماری‌ای است که باعث می‌شود سلول‌ها به طورغیرقابل کنترل، در ریه‌ها تقسیم شوند. این امر باعث رشد تومورهایی می‌شود که توانایی تنفس فرد را کاهش می‌دهند.
طبق مرکز کنترل بیماری، ۲۱۸۵۲۷ نفر در ایالات متحده در سال ۲۰۱۵ مبتلا به سرطان ریه، تشخیص داده شدند. تشخیص زودرس می تواند به فرد کمک کند تا در اسرع وقت به دنبال درمان باشد.
با این وجود، شناسایی و تشخیص علائم سرطان ریه در مراحل ابتدایی آن دشوار است، زیرا ممکن است این علائم مشابه علائم عفونت تنفسی باشد، یا حتی ممکن است هیچگونه علامتی وجود نداشته باشد.
در این مقاله، در مورد ماهیت سرطان ریه، چگونگی شناسایی علائم و روش‌هایی که پزشکان قبل از تبدیل شدن سرطان ریه به تهدیدی برای زندگی، آن را درمان می کنند، می‌خوانیم.
سرطان ریه چیست؟
سرطان ریه باعث جهش در سلول‌ها می‌شود.
در کل سرطان باعث جهش خاصی در سلول‌های سالم می‌شود.
به طور معمول، بدن برای جلوگیری از رشد بیش از حد، سلول‌ها را در مرحله مشخصی از چرخه زندگیشان، از بین می‌برد. سرطان این دستورالعمل را نادیده می‌گیرد و باعث می‌شود سلول‌ها در مواقعی که لازم نیست، رشد کرده و تکثیر شوند.
رشد بیش از حد سلول‌ها منجر به ایجاد تومورها و بروز اثرات مضر سرطان می‌شود.
در سرطان ریه، این الگوی رشد سلولی در ریه‌ها رخ می‌دهد، جاییکه ارگان‌های حیاتی برای تنفس و تبادل گاز هستند.
پزشکان بسته به نحوه ظاهر شدن سلول‌ها در زیر میکروسکوپ، دو نوع سرطان ریه‌ی سلول کوچک و سلول غیر کوچک را تشخیص می دهند. احتمال ابتلای فرد به سرطان ریه نوع سلول‌های غیر کوچک بیشتر از سرطان ریه سلول کوچک است.
در حالی که هر کسی می‌تواند به سرطان ریه مبتلا شود، استعمال سیگار و قرار گرفتن در معرض دود می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگر فرد سابقه تماس با مواد شیمیایی استنشاقی یا سایر سموم را داشته باشد، سرطان ریه می تواند پیشرفت کند.
حتی اگر مدت زیادی از قرار گرفتن فرد در معرض مواد شیمیایی و سایر سموم گذشته باشد، باز هم می‌تواند در سلول های ریه تغییراتی ایجاد کند و منجر به سرطان شود.
علائم سرطان ریه
در مبتلایان به سرطان ریه، تا زمانی که بیماری به مراحل بالاتر نرسیده باشد، علائم بروز نمی کند.
با این حال ، برخی از افراد ممکن است متوجه علائمی شوند که به نظر آنها مربوط به بیماری‌های نه چندان حاد دیگر باشد.
نمونه‌هایی از این علائم عبارتند از:
- بی‌اشتهایی
- تغییر در صدای فرد
- عفونت های مکرر قفسه سینه، مانند برونشیت یا ذات‌الریه
- سرفه طولانی که ممکن است رو به وخامت باشد
- تنگی نفس
- سردردهای مبهم
- کاهش وزن
- خس خس سینه
همچنین ممکن است فرد علائم شدیدتری را در ارتباط با سرطان ریه تجربه کند. مهمترین علائم سرطان ریه بدخیم شامل درد شدید قفسه سینه یا استخوان یا سرفه همراه با خون است.
تشخیص
اگر پزشک ضایعه مشکوک را در غربالگری سرطان ریه تشخیص دهد، یا شخص علائمی را تجربه کند که می‌تواند نشان دهنده سرطان ریه باشد، چندین آزمایش تشخیصی برای تأیید مراحل بعدی در دسترس است.
نمونه هایی از این موارد عبارتند از:
مطالعات تصویربرداری: اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) ممکن است مناطقی از بافت ریه آلوده به سرطان را نشان دهد. اسکن استخوان هم می‌تواند رشد سرطانی را نشان دهد. پزشکان همچنین ممکن است از این اسکن‌ها برای ردیابی روند پیشرفت درمان یا اطمینان از عدم بازگشت سرطان، در پی یک دوره درمانی، استفاده کنند.
تصویربرداری می‌تواند به نمایش تومور ریه یا پیگیری پیشرفت درمان کمک کند.
نمونه برداری از بافت: اگر پزشک در یک تصویربرداری ضایعه مشکوکی را تشخیص دهد، ممکن است نمونه ای از بافت ریه را برای آزمایش سلول‌های بالقوه سرطانی درخواست کند.
روش‌های مختلفی برای گرفتن نمونه بافت وجود دارد و این روش اغلب به محل ضایعه بستگی دارد.
یک مثال آن، زمانیست که پزشک برونکوسکوپی انجام می‌دهد، که شامل وارد کردن اسکوپ مخصوص نازک و روشن با دوربینی در انتها به داخل برونش‌هاست. این کار به پزشک کمک می‌کند تا ضایعه را ببیند و سپس نمونه بگیرد.
ضایعات کمتر در دسترس در ریه‌ها، احتمالا به یک عمل جراحی تهاجمی‌تر و گسترده‌تر برای برداشتن بافت ریه نیاز داشته باشد؛ مانند آنچه در توراکوسکوپی یا عمل جراحی قفسه سینه با کمک ویدیو انام می‌شود.
آزمایش‌های آزمایشگاهی: پزشک همچنین ممکن است برای بررسی وجود سرطان ریه، آزمایش خلط یا آزمایش خون درخواست کند.
پزشک از این اطلاعات استفاده می‌کند تا مشخص کند چه نوع سرطان ریه‌ای ممکن است وجود داشته باشد و بیماری تا چه حد پیشرفت کرده است.
اهمیت تشخیص زودرس
تشخیص زودرس سرطان ریه می‌تواند نجات بخش زندگی بیمار باشد. زیرا، سلول‌های سرطانی ریه می‌توانند قبل از اینکه در ریه‌ها تشخیص داده شوند، به مناطق دیگر بدن گسترش یابند. اگر این گسترش یا متاستاز اتفاق افتاده باشد، درمان بیماری را بسیار سخت‌تر می‌کند.
بعضی اوقات، پزشک توصیه می‌کند فرد غربالگری سرطان ریه داشته باشد. این کار با استفاده از یک اسکنر CT با دوز کم انجام می‌شود. همه افراد کاندیدای این غربالگری نیستند، اما می‌تواند به پزشکان کمک کند تا سرطان ریه را در برخی از افراد زودتر تشخیص دهند.
طبق گزارش انجمن ریه آمریکا، افرادی که کاندیدای غربالگری سرطان ریه می‌شوند، افرادی هستند که:
- بین ۵۵ تا ۸۰ سال سن دارند.
- ۳۰ سال سابقه مصرف سیگار دارند، یعنی یک بسته در روز به مدت ۳۰ سال یا دو بسته در روز به مدت ۱۵ سال سیگار می‌کشند.
- فردی که در حال حاضر سیگاری است ویا طی ۱۵ سال گذشته ترک کرده است.
اگر شخص تمام این معیارها را داشته باشد، بیمه اغلب این غربالگری را پوشش می‌دهد. با این حال، مردم همیشه باید قبل از اقدام به غربالگری سرطان ریه، با شرکت بیمه خود مشورت کنند.
مراحل بیماری
مرحله بندی سرطان نشان می‌دهد که تا چه حد و با چه شدتی در بدن گسترش یافته است. این طبقه بندی به پزشکان کمک می‌کند تا با آگاهی، فرایند درمان را به سمت بهترین نتیجه پیش ببرند.
در هر مرحله مشخص می‌شود كه سرطان گسترش یافته یا به غدد لنفاوی مجاور نزدیك شده است. همچنین ممکن است تعداد و اندازه تومورها را در بر بگیرد.
غدد لنفاوی بخشی از سیستم لنفاوی است که به بقیه بدن مرتبط است. اگر سرطان به آنجا برسد، می‌تواند متاستاز یا گسترش یابد و خطرناک‌تر شود.
مرحله بندی سرطان ریه که دارای چند زیر گروه در هر مرحله است، بسیار پیچیده و گسترده است.
در ابتدا، پزشکان سرطان ریه را به دو گروه سلول‌های کوچک و سلول‌های غیر کوچک تقسیم می‌کنند.
تعاریف ممکن است متفاوت باشد، اما پزشکان به طور معمول با استفاده از اندازه تومور و گسترش، طبقه بندی سرطان ریه سلول غیرکوچک را انجام می دهند:
- نهفته یا پنهان: سرطان در اسکن‌های تصویربرداری معلوم نمی‌شود، اما ممکن است سلول های سرطانی در خلط یا مخاط دیده شود و به قسمت‌های دیگر بدن نیز رسیده باشد.
- مرحله صفر: سلول‌های غیر طبیعی، فقط در لایه‌های بالای سلول‌های پوشاننده مجاری هوایی به چشم می‌خورند.
- مرحله اول: توموری در ریه ایجاد شده است، اما کوچکتر از ۵ سانتی متر بوده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.
- مرحله دوم: تومور کوچکتر از ۵ سانتی متر است و به غدد لنفاوی حوالی ریه سترش یافته است، و یا کوچکتر از ۷ سانتی متر بوده و در بافت‌های اطراف (نه غدد لنفاوی) گسترش یابد.
- مرحله سوم: سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده و به قسمت‌های دیگر ریه و مناطق اطراف آن رسیده است.
- مرحله چهارم: سرطان به قسمت‌های دور بدن مانند استخوان‌ها یا مغز گسترش یافته است و می‌توان گفت فرد وارد مراحل آخر سرطان ریه شده است.
سرطان ریه سلول‌های کوچک، بسته به اینکه سرطان در داخل یا خارج از ریه‌ها گسترش یافته است، دارای دسته بندی های خاص خود به صورت محدود و گسترده است.
درمان
درمان سرطان ریه به خوشخیم یا بدخیم بودن و محل و مرحله آن و همچنین سلامت کلی فرد بستگی دارد.
جراحی و پرتونگاری متداول‌ترین روش‌ها برای درمان سرطان ریه هستند، اما سایر روش‌های درمانی نیز در دسترس هستند. به عنوان مثال، پزشکان اغلب سرطان ریه سلول کوچک را با شیمی درمانی درمان می کنند.
درمان های احتمالی شامل موارد زیر است:
جراحی: پزشک ممکن است برای از بین بردن بافت سرطانی ریه و بافت مناطق اطراف که ممکن است سرطان گسترش یابد راحی انجام دهد. جراحی گاهی شامل برداشتن یک لوب یا بخش بزرگی از ریه با روشی بنام لوبکتومی است.
در موارد شدید، جراح ممکن است ریه را به طور کلی بردارد. فرد می‌تواند بدون ریه زندگی کند، اما داشتن سلامتی قبل از جراحی به بهبود نتایج پس از عمل برداشتن ریه کمک می‌کند.
شیمی درمانی: این روش درمانی از داروها برای کوچک کردن یا ریشه کن کردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این داروها سلول‌های درحال تقسیم را هدف قرار می‌دهند و این باعث می‌شود برای درمان سرطان ایده آل و مطلوب باشند.
شیمی درمانی تأثیر قابل توجهی در سرطان‌هایی دارد که به نقاط مختلف بدن سرایت کرده و نیاز به حمله گسترده در سطح بدن دارند.
با این حال، شیمی درمانی یک مداخله قدرتمند است و می‌تواند عوارض جانبی از جمله تهوع شدید و کاهش وزن داشته باشد.
پرتودرمانی: این روش از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. همچنین ممکن است جراح قبل از برداشتن تومور، از پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور استفاده کند.
پرتودرمانی عمدتاً در مورد سرطان‌هایی که در یک نقطه اتفاق می‌افتند گسترش نیافته‌اند، مفید است.
درمان هدفمند: این روش شامل استفاده از داروهای خاص است که بطور ویژه، یک رفتار خاص را در سلول‌های سرطانی هدف قرار می‌دهد. مثلا داروهایی که سلول‌های سرطانی را از تکثیر باز می‌دارند.
درمان سرطان ریه اغلب مستلزم همکاری متخصصان پزشکی متعدد است. شامل:
- جراحان
- انکولوژیست‌های پرتونگاری
- متخصصان ریه
چشم انداز بیماری
سیگار کشیدن عامل شماره یک سرطان ریه است و ترک کردن سیگار روشی عالی برای کاهش خطر است.
طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سرطان ریه بدخیم عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان‌هاست. گفته می‌شود ۱۵۴۰۵۰ نفر در سال ۲۰۱۸ بر اثر سرطان ریه درگذشته‌اند.
سرطان ریه بدخیم در مقایسه با سرطان پستان، روده بزرگ و پروستات خطر مرگ بیشتری دارد. سرطان ریه با عدم استعمال دخانیات قابل پیشگیری است. در صورت تشخیص به موقع علائم سرطان ریه، این بیماری قابل درمان است.
پیش آگهی و چشم انداز سرطان ریه بستگی به نوع سرطان و گسترش آن دارد. افراد باید با پزشک خود صحبت کنند تا او با در نظر گرفتن سلامت کلی فرد و گستردگی سرطان بتواند پیش آگهی دقیق‌تری ارائه دهد.
نکات قابل توجه
سرطان ریه یک بیماری جدی و بالقوه کشنده است که بر توانایی نفس کشیدن فرد تأثیر می‌گذارد.
با این وجود، غربالگری تشخیصی زودرس افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند، می‌تواند به آنها در مراحل اولیه که قابلیت بالای درمان وجود دارد، کمک کند. اندازه و گستردگی سرطان وضعیت افراد را تعیین می‌کند.
گزینه‌های درمانی شامل جراحی برای از بین بردن بخشی یا کل ریه‌ها، شیمی درمانی و پرتودرمانی و همچنین دارو درمانی هدفمند است.
اگر فردی نگران این باشد که ممکن است در معرض خطر سرطان ریه باشد، باید با پزشک خود صحبت کند.
سوال متداول:
بهترین راه برای پیشگیری از سرطان ریه چیست؟
پاسخ:
بهترین راه برای پیشگیری از سرطان ریه، سیگار نکشیدن یا ترک سیگار در صورت سیگاری بودن است.
