علت خونریزی گلو وحلق و خون در دهان اغلب ناشی از آسیب به دهان و گلو مانند جویدن یا بلعیدن جسم تیز است. همچنین می‌تواند ناشی از زخم‌های دهانی، بیماری لثه یا حتی نخ دندان سفت و مسواک زدن باشد. علت تف خونی در سرفه ممکن است نشانگر خونریزی گلو وحلق باشد. با این حال، بسیار احتمال دارد که خون از جای دیگری از دستگاه تنفسی یا دستگاه گوارشی منشا گرفته باشد.
در این مقاله به علت خونریزی گلو وحلق و خلط خونی گلو و زمان مراجعه به پزشک می‌پردازیم.
علت خونریزی گلو وحلق
| آسیب به دهان، گلو یا سینه | عفونت‌ها | داروهای ضد انعقاد خون | بیماری‌ها |
| بیماری لثه | تونسیلیت (التهاب لوزه) | آپیکسابان (الیکوییس) | بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) |
| زخم‌های دهانی | برونشکتازی | ادوکسابان (ساوایسا) | سیستیک فیبروزیس |
| ضربه به سینه | برونشیت | ریواروکسابان (زارلتو) | گرانولوماتوز وگنر |
| سرفه شدید یا طولانی‌مدت | وارفارین (کومادین) | سرطان ریه | |
| توبرکلوزیس | دابیگاتران (پاراداکسا) | تنگی دریچه میترال | |
| پنومونی | ادم ریه | ||
| آمبولی ریه |
آسیب به دهان، گلو یا سینه
آسیب به دهان، گلو یا سینه می‌تواند علت خونریزی گلو وحلق یا علت تف خونی باشد.
آسیب دهان یا گلو
ممکن است در اثر گاز گرفتن جسم سخت یا ضربه شدید به ناحیه دهان و گلو (از جمله در ورزش، تصادفات رانندگی، حملات فیزیکی یا سقوط) به آن‌ها آسیب وارد شود. همچنین، خون در دهان می‌تواند ناشی از زخم‌های دهانی، بیماری لثه یا مسواک زدن و استفاده از نخ دندان با فشار باشد.
آسیب قفسه سینه
ضربه به قفسه سینه می‌تواند منجر به کوفتگی ریه شود. یکی از علائم ضربه شدید به ناحیه قفسه سینه می‌تواند سرفه خونی یا خلط خونی گلو باشد.
عفونت‌ها
عفونت هنگامی ایجاد می‌شود که ارگانیسم خارجی مانند باکتری یا ویروس وارد بدن شده و منجر به آسیب شود. برخی از عفونت‌ها که می‌توانند علت خونریزی گلو وحلق یا علت تف خونی و خلط خونی گلو باشند، عبارتند از:
برونشکتازی
وقتی عفونت یا التهاب مزمن باعث ضخیم شدن دیواره‌ی برونش‌ها و تجمع موکوس می‌شود، برونشکتازی ایجاد می‌شود. علامت برونشکتازی شامل سرفه خونی یا خلط خونی گلو است.
برونشیت
لوله‌های برونش هوا را به داخل و خارج ریه انتقال می‌دهند. برونشیت التهاب پوشش لوله‌های برونش است. اگر مبتلا به برونشیت مزمن باشید، ممکن است هنگام سرفه خلط خونی تولید شود.
پنومونی
علائم پنومونی (عفونت ریه) شامل سرفه است که خلط خونی، سبز یا زرد، تنفس سریع و سطحی، تب، لرز، تنگی نفس، درد سینه، خستگی و حالت تهوع ایجاد می‌کند.
سرفه شدید یا طولانی‌مدت
وقتی سرفه بیش از هشت هفته طول بکشد، سرفه مزمن محسوب می‌شود. سرفه مزمن می‌تواند دستگاه تنفسی فوقانی را تحریک کرده و رگ‌های خونی را پاره کند و منجر به ایجاد خلط خونی گلو شده و علت خونریزی گلو وحلق باشد. سرفه مزمن می‌تواند نشانه‌ی بیماری زمینه‌ای مانند آسم یا بیماری ریفلاکس معده باشد.
تونسیلیت
اگرچه تونسیلیت (التهاب لوزه‌ها) می‌تواند ناشی از عفونت باکتریایی باشد، اما ویروس‌ها شایع‌ترین علت هستند. در موارد نادر، تونسیلیت می‌تواند علت خونریزی گلو وحلق باشد. اگر پزشک‌تان تونسیلکتومی (برداشتن لوزه‌ها) را توصیه کند، ممکن است بعد از عمل خونریزی داشته باشید.
توبرکلوزیس
توبرکلوزیس ناشی از باکتری است و می‌تواند علائمی مانند سرفه شدید و مداوم، سرفه خونی یا خلط خونی گلو، ضعف، درد سینه، بی‌اشتهایی، تب و لرز ایجاد کند.
داروهای ضد انعقاد خون
داروهای تجویزی که مانع لخته شدن خون می‌شوند، می‌توانند عوارض جانبی مانند سرفه خونی داشته باشند. سایر عوارض این داروها می‌تواند خون در ادرار، خونریزی بینی که به‌راحتی بند نمی‌آید و استفراغ خونی باشد. این داروها عبارتند از:
- آپیکسابان (الیکوییس)
- ادوکسابان (ساوایسا)
- ریواروکسابان (زارلتو)
- وارفارین (کومادین)
- دابیگاتران (پاراداکسا)
استفاده از کوکائین نیز می‌تواند علت خونریزی گلو وحلق باشد.
بیماری‌ها
برخی بیماری‌ها با سرفه و گاها با خونریزی گلو وحلق و خلط خونی گلو ظاهر می‌شوند، از جمله:
بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)
COPD گروهی از بیماری‌های ریوی از جمله برونشیت مزمن و آمفیزم است. علائم آن شامل تنگی نفس، تنگی و سفتی قفسه سینه، عفونت‌های تنفسی مکرر، خس‌خس سینه و سرفه مداوم است که باعث ایجاد خلط زرد فراوان می‌شود.
سیستیک فیبروزیس
سیستیک فیبروزیس بیماری ارثی است که به شدت بر دستگاه تنفسی تاثیر می‌گذارد. علائم شامل سختی در تنفس، خس‌خس سینه، سرماخوردگی مکرر در قفسه‌سینه، عفونت‌های سینوسی مکرر و سرفه مداوم با موکوس ضخیم می‌باشد.
گرانولوماتوز وگنر
این اختلال نادر می‌تواند بدون درمان کشنده باشد. علائم شامل سرفه (گاها همراه با خلط خونی)، ترشحات چرک‌مانند از بینی، عفونت سینوس، خونریزی بینی، تنگی نفس، خستگی، درد مفصل و تب است.
سرطان ریه
شایع‌ترین علائم سرطان ریه شامل سرفه مداوم، درد قفسه سینه، سرفه خونی یا خلط خونی گلو، تنگی نفس، خستگی، خشونت صدا، بی‌اشتهایی و عفونت مداوم است.
تنگی دریچه میترال
تنگی دریچه میترال باریک شدن دریچه میترال قلب است. علائم شامل تنگی نفس، ناراحتی قفسه سینه، خستگی، سرگیجه، تپش قلب و سرفه خونی است.
ادم ریه
ادم ریه ناشی از مایع اضافی در ریه است که یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و به‌طور معمول در اثر مشکلات قلبی ایجاد می‌شود. علائم شامل خلط خونی کف‌دار، تنگی نفس شدید، تپش قلب و اضطراب است.
آمبولی ریه
به‌طور معمول ناشی از لخته خون است. آمبولی ریه انسداد شریان پولمونری در ریه است. علائم شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه خونی یا خلط خونی گلو است.
منشا خونریزی گلو وحلق کجاست؟
درصورت ابتلا به سرفه خونی پزشک باید سریعا منشا و علت خونریزی گلو وحلق را تشخیص دهد. ابتدا محل خونریزی را شناسایی می‌کنند و سپس علت خونریزی گلو وحلق را تشخیص می‌دهند.
اگر هنگام سرفه خلط خونی مشاهده شود، به احتمال زیاد خون از دستگاه تنفسی بیرون می‌آید. اصطلاح پزشکی برای این مورد هموپتیزی است. اگر خون از دستگاه گوارشی منشا بگیرد، هماتمز گفته می‌شود.
پزشک اغلب از طریق رنگ و بافت خون می‌تواند محل خونریزی را مشخص کند:
- هموپتیزی: خون معمولا قرمز روشن و کف‌دار است. بعضی اوقات با موکوس مخلوط می‌باشد.
- هماتمز: خون معمولا تیره است. بعضی اوقات با غذا مخلوط می‌باشد.
درمان خونریزی گلو وحلق
درمان سرفه خونی به بیماری زمینه‌ای ایجادکننده آن بستگی دارد، از جمله:
- سرکوب‌کننده سرفه برای سرفه طولانی‌مدت
- جراحی برای درمان لخته خون یا تومور
- آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌ها مانند پنومونی باکتریایی یا توبرکلوزیس
- استروئیدها برای درمان بیماری التهابی عامل خونریزی
- آنتی‌ویروس‌ها برای کاهش شدت و مدت زمان عفونت ویروسی
- شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی برای درمان سرطان ریه
اگر هنگام
سرفه خون زیادی بالا آورید، قبل از پرداختن به علت اصلی، درمان بر توقف خونریزی و
جلوگیری از ورود خون و مواد دیگر به ریه‌ها (آسپیراسیون) متمرکز خواهد شد.
پس از تثبیت این علائم، علت اصلی خونریزی گلو وحلق درمان خواهد شد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
نباید از سرفه‌های خونی غیرقابل توجیه به‌راحتی صرف‌نظر کرد. برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. به‌ویژه بسیار مهم است که درصورت همراهی خلط خونی گلو با موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- بی‌اشتهایی
- کاهش وزن غیرقابل توجیه
- خون در ادرار یا مدفوع
موارد اورژانسی مراجعه به پزشک
- بالا آوردن بیش از یک قاشق چای‌خوری خون هنگام سرفه
- تیره بودن خون و وجود تکه‌های غذا در آن
- درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه یا سبک‌سری (حتی اگر مقدار خون همراه سرفه اندک باشد)
درصورت ابتلا به سرفه خونی، اولین چیزی که فکر می‌کنید ممکن است این باشد که گلوتان دچار خونریزی شده است. با این حال، احتمال این وجود دارد که خون از جای دیگری از دستگاه تنفسی یا دستگاه گوارشی منشا گرفته باشد.
وجود گهگاهی مقدار کمی خون در بزاق معمولا دلیلی برای نگرانی زیاد ندارد. اگر سابقه مشکلات تنفسی دارید، سیگار می‌کشید یا دفعات و مقدار خونریزی افزایش می‌یابد، باید به پزشک مراجعه کنید.
