آیا اخیراً متوجه وجود تغییر رنگ جزئی، پوسته پوسته شدن یا تیره و بزرگتر شدن لکه سیاه روی لب خود شده‌اید؟ نباید افتادن لک روی لب را نادیده گرفت؛ علاوه بر این، سلامت پوست شما انعکاسی از سلامت بدن شماست. اگرچه لکه تیره روی لب معمولاً دلیلی بر وجود سرطان پوست محسوب نمی‌شود ولی بهتر است که با پزشک در این باره مشورت شود. پزشک با بررسی شرایط زمینه‌ای هیپرپیگمانتاسیون لب، به فرد می‌تواند اطمینان دهد که خطری او را تهدید نمی‌کند. اما لکه سیاه روی لب نشانه چیست ؟ برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دلیل لکه سیاه روی لب و راه درمان آن با ما همراه باشید.
علل لکه سیاه روی لب
۱. آنژیوکراتوما
وجود لکه‌های تیره و سیاه روی لب‌ها اغلب ممکن است بخاطر آنژیوکراتوما باشد. هر چند که ممکن است از نظر رنگ، سایز و شکل با هم تفاوت‌هایی داشته باشند، اما معمولاً به رنگ قرمز مایل به سیاه و شبیه زگیل هستند.
این لکه‌ها از نوع بیخطرند و ممکن است علاوه بر لب‌ها، بر روی هر لایه تولید کننده مخاط دیده شوند. آنژیوکراتوما معمولاً در افراد مسن دیده می‌شوند
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از آنژیوکراتوما
آنژیوکراتوما می‌توانند در همان وضعیت و دست نخورده باقی بمانند. با این حال ممکن است رشدی شبیه سلول‌های سرطانی داشته باشند. بنابراین باید به پزشک خود یا پزشک متخصص مراجعه کنید تا تشخیص درستی داده شود. آن‌ها می‌توانند پس از تعیین ماهیت این لکه‌ها، در خصوص درمان و راهکارهای دیگر به شما کنند.
۲. واکنش آلرژیک
اگر اخیراً از یک محصول جدیدی استفاده کرده باشید ممکن است علت وجود لیکه سیاره روی لب ، واکنش آلرژیک و هایپرپیگمانتاسیون باشد. استفاده از مواد زیر می‌توناد باعث بروز این حالت شود:
- رژ لب‌ها و مرطوب کننده‌های لب
- رنگ موهایی که نباید روی موهای صورت استفاده شوند.
- چای سبز که ممکن است نیکل یا مواد تحریک کننده داشته باشند.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از واکنش آلرژیک
اگر احتمال می دهید که واکنش آلرژی علت لکه سیاه روی لب شماست، باید استفاده از آن محصول را کنار بگذارید. باید اطمینان حاصل کنید که محصولات زیبایی تاریخ گذشته نیستند و در محیط خشک و تاریک نگه داری شده‌اند. محصولاتی تاریخ گذشته ممکن است تجزیه شده باشند، حاوی باکتری‌ها و کپک باشند، یا قابلیت ایجاد حساسیت را داشته باشند.
۳. افزایش رنگ دانه (هیپرپیگمانتاسیون)
ملازما یکی از هارضه‌های رایج پوستیست که ممکن است موجب بوجود آمدن لکه‌های قهوه‌ای رنگی در صورت شود. این لکه‌ها معمولاً در این نواحی زیر دیده می‌شوند:
- گونه‌ها
- روی بینی
- پیشانی
- چانه
- ناحیه بالایی لب فوقانی
همچنین ممکن است این لکه‌ها در نواحی در معرض نور خورشید مثل ساعد و شانه‌ها نیز دیده شوند.
ملاسما معمولاً در خانم‌ها نسبت به آقایون رایج‌تر است. هورمون‌ها نیز در بروز این لکه‌ها نقش دارند. در واقع این بروز این لکه‌ها در دوران حاملگی بسیار رایج است که این حالت به ماسک حاملگی نیز مشهور است.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از هایپرپیگمانتاسیون
شما می‌توانید برای حفاظت از خود در برابر نور خورشید و تشدید ملاسما از کلاه‌های لبه دار و ضد آفتاب استفاده کنید.
ملاسما به مرور زمان ناپدید می‌شوند و متخصصان پوست نیزمی‌توانند با تجویز داروهایی به روشن‌تر شدن این لکه‌ها کمک کنند. داروهایی مانند: هیدروکسینون، ترتینوئین، آزلائیک اسید، کوجیک اسید.
اگر داروهای موضعی تاثیری نداشته باشند پزشک متخصص پوست ممکن است لایه بردارهای شیمیایی، میکرودرمی، لایه برداری یا لیزر درمانی را پیشنهاد کند.
۴. لکه‌های خورشیدی
دیگر دلیل لکه سیاه روی لب ممکن است به وجود لکه‌های خورشیدی مربوط باشد. اگر متوجه تیره یا پوسته پوسته شدن لب‌هایتان شده‌اید ممکن است دچار کراتوزهای آکنه‌ای یا یا لکه خورشیدی شده باشید. این لکه‌ها دارای مشخصات زیر هستند:
- کوچک و یا کمی بزرگتر از ۱ اینچ هستند
- به رنگ پوست، برنزه، صورتی، قرمز، قهوه‌ای هستند
- لکه‌هایی خشک، سفت، و شاخی شده هستند
- ممکن است صاف یا برآمده باشند
ممکن است هنگام لمس، لکه‌های بیشتری را حس کنید. علاوه بر لب‌ها، ممکن است این کراتوزها در نواحی دیگری که در معرض نور خورشید هستند نیز مشاهده شوند؛ از جمله صورت، گوش‌ها، فرق سر، گردن، دست‌ها و ساعد
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از لکه خورشیدی
از آن جایی که این ضایعات پیش سرطانی محسوب می‌شوند، باید حتما توسط پزشک معاینه شوند. تمامی کراتوزهای پوست فعال نیستند، به همین دلیل نیازی به برداشت همه آن‌ها نیست. در نتیجه پزشک معالج باید براساس معاینه بهترین روش درمان را انتخاب خواهد کرد.
روش های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- انجماد خال‌ها (کرایو)
- برداشتن خال‌ها
- لایه برداری شیمیایی
- کرم‌های موضعی
۵. کمبود آب
نوشیدن ناکافی آب، مایعات و یا در معرض نور خورشید و باد قرار گرفتن، ممکن است باعث خشکی و ترک لب شود. ترک لب باعث پوسته پوسته شدن لب می‌شود و ممکن است فدر تکه‌های کوچکی از پوست لب را بکنید. این آسیب‌ها باعث ایجاد شکاف و زخم و بروز لکه تیره روی لب می‌شود.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از کمبود آب
هر روز باید حداقل ۸ لیوان آب مصرف کنید و اگر در معرض نور خورشید یا باد هستید حتماً از مواد محافظت کننده مثل مرطوب کننده‌های لب و ضدآفتاب‌ها استفاده کنید و از مرطوب کردن لب با زبانتان (لیسیدن) پرهیز کنید. اگر لب هایتان را مرطوب نگه دارید به مرور زمان بهبود پیدا کرده و لکه‌های تیره ناپدید می‌گردند.
۶. افزایش بیش از اندازه آهن
اگر به هموکروماتوز ارثی ( یک اختلال ارثی درمتابولیسم آهن که باعث افزایش بیش از حد آهن خون می‌شود) مبتلا هستید، در این حالت آهن بیش از حد جذب بدن شده و در اندام‌ها ذخیره می‌گردد و این عارضه علائمی مانند تغییر رنگ پوست را به همراه دارد.
اگر انتقالات خونی زیادی دریافت کنید، تزریق آهن داشته باشید یا مکمل‌های غذایی حاوی آهن زیادی مصرف کنید، این دریافت بی رویه آهن باعث تغییر رنگ پوست به رنگ برنزه یا خاکستری مایل به سبز می‌شود.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از افزایش بیش از اندازه آهن
بریا درمان، باید آهن خون و اندام‌هایتان را کاهش دهید. ممکن است پزشک معالج خون گیری جهت کاهش خون (فلبوتومی) یا اهدای خون به صورت مرتب را توصیه کند. همچنین ممکن است مصرف داروهایی جهت دفع آهن اضافی نیز کارساز باشد.
۷. کمبود ویتامین B12
اگر ویتامین B12 کافی را از رژیم غذایی یا مکمل‌ها دریافت نکنید ممکن است رنگ پوستتان تیره‌تر شده و باعث افتادن لک روی لب شود. پس این کمبود نیز می‌تواند علت لکه سیاه روی لب باشد.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از کمبود ویتامین B12
کمبود خفیف این ویتامین می‌تواند با مولتی ویتامین‌ها جبران شود اما کمبود‌های شدید با تزریق‌های هفتگی و یا خوردن قرص‌هایی که دوز بالایی از این ویتامین را دارند جبران کننده‌ی کمبود خواهند بود.
۸. مصرف داروهای خاص
مصرف بعضی از داروهایی که نیز ممکن است باعث تغییر رنگ پوست و در نتیجه لک روی لب شوند. انواع این داروها عبارتند از:
- مسکن‌ها، شامل کلرپرومازین (chlorpromazine) و مشتقات فنوتیازین (phenothiazines)
- ضد تشنج مثل فنی توئین (phenytoin)
- آنتی مالاریاها
- سیتوتوکسیک‌ها
- آمیودارون
می‌توانید با دکتر داروساز در مورد مشخصات داروهایی که مصرف می‌کنید مشورت کنید.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از مصرف داروهای خاص
بیشتر موارد تغییر رنگ پوست و لک روی لب در اثر مصرف داروهای کم خطر هستند. اگر خودتان با نظر پزشک تصمیم بگیرید که مصرف دارو را قطع کنید، احتمالا این لکه‌ها ناپدید می‌شوند؛ البته نه در تمامی موارد. بسیاری از داروهایی که موجب ایجاد لکه روی پوست می‌شوند، باعث ایجاد حساسیت به نور خورشید نیز می‌گردند. پس استفاده روزانه از ضد آفتاب ضروریست.
۹. خدمات دندانپزشکی
زمانی که گارد‌های دهانی و دندان‌های مصنوعی به درستی سر جای خود قرار نگیرند، ممکن است باعث ایجاد فشار روی لثه و لب‌ها شوند که با نام هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب نیز خوانده می‌شوند. این آسیب‌ها ممکن است باعث ایجاد زخم‌هایی شوند که پس از بهبودی، باعث پدید آمدن لکه سیاه روی لب می‌شود.
این لکه‌ها معمولاً در افراد با پوست تیره اتفاق می‌افتد. این لکه‌ها ممکن است با قرار گرفتن در معرض نور خورشید تیره‌تر نیز شوند.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از خدمات دندانپزشکی
اگر دندان مصنوعی به درستی قرار نگیرد، باید به دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. پروتزهای دندانی نیز نباید باعث ایجاد زخم شوند. استفاده از لب ترکن‌ها و یا ضدآفتاب‌ها نیز مانع از لکه سیاه روی لب می‌شوند. همچنین پزشک می‌تواند لوسیون‌ها یا کرم‌هایی برای کمرنگ شدن لکه‌ها تجویز کند.
۱۰. مشکلات هورمونی
سطح پایین هورمون‌های تیروئیدی درگردش خون، یا کم کاری تیروئید می‌تواند منجر به ایجاد کک و مک شود. همچنین سطح بالای هورمون‌های تیروئیدی یا پر کاری تیروئید نیز باعث تیره شدن پوست می‌شود.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از مشکلات هورمونی
عدم تعادل هورمون‌ها که می‌تواند علت لکه سیاه روی لب باشد، باید به طور ریشه‌ای حل شود. پزشک باید بتواند علائم را تشخیص داده و توصیه‌های لازم بعدی را انجام دهد.
۱۱. سیگار کشیدن
دیگر علت لکه سیاه روی لب می‌تواند سیگار کشیدن باشد. حرارت سیگار مستقیماً می‌تواند باعث سوختن پوست لب شود و مصرف سیگار باعث بهبودی دیرتر زخم‌ها می‌شود. در نتیجه ،این نوع آسیب‌ه باعث بجا ماندن جای زخم روی لب می‌گردد و لکه‌های سیاهی روی لب ایجاد می‌کند.
درمان لکه سیاه روی لب ناشی از سیگار کشیدن
ترک مصرف سیگار تنها راهیست که در این حالت می‌تواند باعث بهبود وضعیت لب‌هایتان شود. با پزشک در مورد راه‌های ترک سیگار مشورت کرده و همچنین از کرم‌های روشن کننده نیز می‌توانید استفاده کنید.
آیا لکه سیاه روی لب سرطانیست؟
در حوزه سرطان پوست، غالباً لب‌ها نادیده گرفته می‌شوند. دو نوع سرطان شایع پوستی، کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی است. این سرطان‌ها معمولاً در مردان با پوست روشن بالای ۵۰ سال دیده می‌شوند. مردان ۳ تا ۱۳ برابر بیشتر از خانم‌ها به سرطان لب مبتلا می‌شوند و لب تحتانی در حدود ۱۲ برابر بیشتر درگیر می‌شود.
در صورتی که احتمال می‌دهید دلیل لکخ سیاه روی لب مربوط به سرطان است، باید به دنبال علائم زیر باشید:
کارسینوم سلول بازال:
- وجود زخم باز
- لکه قرمز یا ناحیه تحریک شده
- برآمدگی براق
- توده‌های صورتی رنگ
- ناحیه‌ای زخم مانند
کارسینوم سلول سنگفرشی:
- لکه قرمز رنگ فلسی شده
- افزایش رشد لکه سیاه روی لب
- وجود زخم باز
- رشد زگیل مانند توده، که ممکن است همراه با خونریزی باشد
بیشتر سرطان‌های لب به راحتی تشخیص و درمان می‌شوند. متداول‌ترین روش‌های درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی و کرایوتراپی است. در صورت تشخیص زودرس، تقریباً ۱۰۰ درصد سرطان‌های لب قابل درمان هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
اگر علت تیره شدن لب‌ها و یا تغییر رنگ و پوسته پوسته شدن آن را نمی‌دانید باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهده موارد زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- زمانی که لکه‌ها به سرعت گسترده‌تر شوند
- زمانی که خارش، قرمزی، التهاب یا خونریزی وجود داشته باشد
- زمانی که لکه‌ها نامتقارن باشند یا مرزهای نامنظم داشته باشند
- رنگ‌های مختلفی داشته باشند
