اگر به تازگی مادر شدید و تصمیم دارید که خود به نوزادتان شیر دهید، باید بدانید که در این مسیر با چالش‌ها بسیاری رو به رو خواهید شد. ممکن است در مورد پرخونی و احتقان سینه‌ها هنگامی که پر از شیر هستند و یا مشکلات موجود در گرفتن نوک سینه توسط نوزاد آگاه باشید. این مشکلات می‌توانند نگران کننده باشند، اما احتمالاً به اندازه وجود خون در شیر نوزاد نگران کننده نیستند. ممکن است برخی از مادران شیرده با دیدن خون در شیر نوزاد بسیار نگران شوند اما باید اشاره کرد که خونی بودن شیر همواره نشان دهنده وجود یک مشکل پزشکی جدی نیست. اما علت خونی شدن شیر مادر چیست؟ در این مقاله به بررسی بیشتر علت و راه درمان این عارضه خواهیم پرداخت.
خونی شدن شیر مادر در مادرانی که برای اولین بار به کودک خود شیر می‌دهند، شایع است. ممکن است لکه‌های خون در شیر پمپ شده ظاهر شود، یا بعد از شیر دادن به کودک مقدار کمی خون در دهانش باقی بماند. معمولاً در این موارد قطع کردن شیر دهی یا مراجعه به پزشک ضروری نیست. اما با مراجعه به پزشک می‌توان علت خونی شدن شیر مادر را تشخیص داد.
علت خونی شدن شیر مادر
۱. نوک سینه ترک خورده
ترک خوردن نوک سینه می‌تواند یکی از عارضه جانبی شیردهی و علت خونی شدن شیر مادر باشد. در حالت ایده آل، نوزادان بدون زحمت نوک سینه مادر را می‌گیرند و شیردهی نیز عوارضی ندارد. اما متأسفانه تغذیه با شیر مادر برای مادر و نوزاد دشوار است. اگر نوزاد به درستی پستان مادر را نگیرد، شیر خوردن می‌تواند نوک سینه‌ها را تحریک کرده و باعث ترک خوردن و درد شود. علت خونی شدن شیر مادر نتیجه این ترک خوردگی است.
به نظر نمی‌رسد که تغذیه با شیر مادر ناراحت کننده باشد. اگر نوک سینه‌های شما ترک خورده است، تغییر وضعیت کودک می‌تواند به گرفتن راحت‌تر سینه کمک کند. اگر این کار نیز موثر نبود، گزینه بعدی صحبت با یک مشاور شیردهی برای دریافت پشتیبانی است. این متخصصان می‌توانند نحوه شیر دادن را به شما آموزش داده و به برطرف کردن مشکلات شایع شیردهی کمک کنند. هنگامی که مشکل گرفتن سینه برطرف شد، نوک پستان به تدریج بهبودی خواهد یافت.
نکاتی برای کاهش ناراحتی و درد هنگام بهبودی ترک خوردن نوک پستان:
- تغذیه با شیر مادر از پستانی که دردناک یا زخمی نیست.
- استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن.
- قرار دادن کمپرس آب سرد یا گرم بعد از شیردهی بر روی نوک سینه‌ها.
- منتظر نمانید تا کودک شما بیش از اندازه گرسنه شود (این موضوع باعث می‌شود که کودک ولع بیشتری داشته و با شدت بیشتری نوک پستان را بمکد)
- برای محافظت از نوک پستان، از محافظ‌های نوک سینه در زیر سینه بند خود استفاده کنید.
- مالیدن لانولین خالص بر روی نوک پستان‌ها بعد از هر بار شیر دادن.
۲. پرخونی یا احتقان عروقی
علت قهوه ای شدن شیر مادر می‌تواند ناشی از سندرم مجاری آسیب دیده (rusty pipe syndrome) یا پرخونی عروقی باشد. علت بروز این مشکل به افزایش جریان خون سینه‌ها اندکی پس از زایمان مربوط است. در این حالت ممکن است اولین شیر یا آغوز رنگی زنگ زده، نارنجی یا صورتی داشته باشد.
هیچ درمانی خاص برای پرخونی عروقی وجود ندارد. اگر علت خونریزی از سینه مربوط به این دسته از مشکلات باشد، معمولاً طی یک هفته پس از زایمان از بین می‌رود.
۳. مویرگ های آسیب دیده
پستان‌ها رگ‌های خونی کمی دارند. گاهی اوقات، این رگ‌های خونی به دلیل جراحت یا تروما دچار آسیب می‌شوند. اگر شیر خود را می‌دوشید، با دست و یا پمپ سینه ، این کار را آهسته انجام دهید. دوشیدن شیر راهی برای خالی کردن شیر از پستان‌ها بدون شیردهی است.
در صورت استفاده از دستان خود برای دوشیدن شیر، سینه خود را با یک دست جمع کرده و به آرامی فشار دهید تا شیر خالی شود؛ فقط خود پستان را فشار دهید، نه نوک آن را. برای خالی کردن سینه‌های خود می‌توانید از یک بطری استفاده کنید. اگر جریان شیر حین دوشیدن متوقف یا کند شد، فشار بیشتر وارد نکنید. در عوض، پستان دیگر خود را بدوشید. علت خونی شدن شیر مادر در این موارد خشن انجام دادن این پروسه است که باعث آسیب رگ‌های خونی می‌شود.
هنگام استفاده از پمپ سینه، دستورالعمل‌های موجود را رعایت کنید تا آسیبی به پستان وارد نشود. پمپ‌های برقی امکان تنظیم سرعت و مکش را نیز دارند. سرعت و مکش مناسب را با توجه به راحتی خود انتخاب کنید تا باعث تحریک نوک پستان نشوید.
۴. پاپیلومای داخل مجرایی خوش خیم
گاهی اوقات، علت خونریزی از سینه به وجود تومورهای کوچک و خوش خیم روی بستر مجاری شیری مربوط است. این تومورها بر اثر رشد می‌توانند خونریزی کرده و علت خونی شدن شیر مادر باشند. هنگام لمس سینه‌ها، ممکن است رشد توده‌های کوچکی در پشت یا در کنار نوک پستان احساس شود.
تشخیص وجود توده در سینه می‌تواند ترسناک باشد. وجود تنها یک پاپیلوما داخل مجرایی خطرسرطان پستان را افزایش نمی‌دهد. اما اگر چندین پاپیلوما در سینه لمس شود، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد.
۵. التهاب پستان یا ماستیت
التهاب پستان نوعی عفونت پستان است که می‌تواند هنگام شیردهی رخ داده و علت قهوه ای شدن شیر مادر باشد. این بیماری علائم مختلفی را ایجاد می‌کند؛ از جمله ورم، قرمزی، درد پستان و تب و لرز.
برخی از زنان همراه با التهاب پستان، ترشحاتی نیز از نوک پستان دارند که به صورت رگه‌هایی از خون در شیر نوزاد مشاهده می‌شود. این نوع عفونت با تجمع شیر در سینه‌ها به دنبال عدم تخلیه شیر یا گرفتن نامناسب نوک پستان توسط نوزاد مرتبط است.
التهاب پستان قابل درمان است. استراحت کافی و آب‌رسانی مناسب می‌تواند به بهبود علایم کمک کند، همچنین استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن در کاهش درد و تب موثر هستند.
شیر دادن به نوزاد هنگامی که فرد منتظر بهبودی علائم است، مانعی ندارد. در ضمن، لباس‌های شل و مناسب بپوشید تا از تحریک سینه و نوک سینه جلوگیری کنید. در صورت عدم بهبود شرایط با درمان خانگی، مشورت با پزشک ضروریست. پزشک برای از بین بردن عفونت ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
برای جلوگیری از التهاب پستان، دفعات شیردهی را افزایش دهید. اگر کودک در گرفتن سینه مشکل دارد ممکن است با مشاور شیردهی ملاقات کنید. همچنین می‌توانید با دادن شیر به شیرخوار خود تا زمانی که کامل سیر شود، علایم را کاهش دهید.
بعد از تشخیص علت خونریزی از سینه چه باید کرد؟
وجود خون در شیر نوزاد می‌تواند ترسناک باشد؛ به خصوص در تجربه‌های اول شیردهی. اما به خاطر داشته باشید که این حالت مشکلی رایج است. علت خونی شدن شیر مادر خون در اغلب موارد قابل تشخیص و قابل درمان است و نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. اگر در حین شیردهی، پمپاژ یا دوشیدن شیر در مدت بیش از یک هفته متوجه وجود خون در شیر نوزاد شدید، به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادری، علت قهوه ای شدن شیر مادر ممکن است نشانه سرطان پستان باشد.
معمولاً بهتر است شیردهی با دیدن مقادیر کمی خون در شیر نوزاد، قطع نشده و ادامه یابد. اما اگر مادر به بیماری مبتلاست که از طریق خون قابل انتقال است، مانند هپاتیت C، به محض دیدن خون در شیر نوزاد، باید شیردهی را قطع کرده و با پزشک مشورت کند.
