آیا درست است که نمیتوانیم از بسته شدن چشمهایمان هنگام عطسه جلوگیری کنیم؟ نه کاملاً.
به گقتهی دکتر David Huston، استاد دانشکدهی پزشکی دانشگاه A&M تگزاس و متخصص آلرژی در بیمارستان Houston Methodist، میتوان (هرچند به سختی) چشمهارا هنگام عطسه بازنگهداشت.
دکتر هیوستون اظهار داشتهاند: این حقیقت که امکان بازنگهداشتن چشمها در زمان عطسه وجود دارد نشانمیدهد این فرآیند اجباری نیست. علت چشمکزدن افراد در حال عطسه به طور کامل واضح نیست ولی احتمالاً نقش محافظتی دارد.
واکنش عطسه (Sternutation reflex) با ایجاد یک جریان هوا از ریهها با سرعت ۱۰ مایل بر ساعت، مجاری بینی را از ذرات خارجی محافظت میکند. با این حال عطسه کردن چیزی بیش از خارج کردن هوا و ذرات خارجی است. زمانی که مرکز عطسه در ساقهی مغز تحریک شود دستور انقباض عضلات از جمله عضلات پلک را صادر میکند. حتی برخی عطسه کنندهها چند قطره اشک نیز جاری میسازند.
دکتر هیوستون بیان میکند: شاید افراد در حال عطسه چشمهایشان را میبندند تا از ورود ذرات خارجشده به داخل چشمها جلوگیری کنند. با بستن خودکار پلکها هنگام عطسه، مواد حساسیتزای کمتری میتوانند وارد چشم شده و به آن آسیب برسانند.
به گفتهی دکتر هیوستون، در صورت تمایل، افراد میتوانند سعی کنند چشمهای خود را در زمان عطسه کردن باز نگهدارند. همچنین نیازی به نگرانی در مورد بیرون زدن چشمهایشان از حدقه ندارند چرا که پایهی علمی ندارد. داستان این واقعه به مقالهای در روزنامهی نیویورک تایمز در سال ۱۸۸۲ بازمیگردد که گفتهشده چشمهای زنی پس از چند بار عطسهکردن از موقعیت خود جابهجا شدهاند.
دکتر هیوستون میگوید: تقریباً هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. بعید است فشار ناشی از عطسه سبب بیرون زدن چشم شود حتی اگر چشمها باز باشند.
در عوض، یک عطسهی شدید میتواند سبب افزایش فشار داخل عروق خونی شود. این افزایش فشار عروقی میتواند باعث پارگی مویرگها شود که بر روی کرهی چشم نمایان خواهدشد.
دکتر هیوستون میافزاید: به عنوان مثال هنگام تولد نوزاد، فشار بیش از اندازه میتواند سبب خونریزی برخی سیاهرگها شود که در این حالت چشمهای مادر قرمز یا کبود به نظر میآیند. با این حال این بی مسئولیتی است که ادعا کنیم چنین فشاری سبب خارجشدن چشم از حدقه میشود.