آزمایش باریم انما
باریم انما ، آزمایشی همراه با اشعه ایکس است که تغییرات و ناهنجاری های روده بزرگ (کولون) را نشان می‌دهد. همچنین به این روش اشعه ایکس کولون نیز می‌گویند.
در انما، مایعی را بوسیله یک لوله کوچک به داخل روده تزریق می‌کنند. این مایع حاوی فلزی بنام باریم است که سطح روده بزرگ را می پوشاند. معمولا اشعه ایکس، تصویر غیرواضحی از بافتهای نرم نشان می‌دهد. اما باریم باعث ایجاد یک تصویر نسبتا روشن در بدن می‌شود.
در طی آزمایش باریم انما، ممکن است هوایی به روده بزرگ وارد کنند. این هوا روده بزرگ را متسع می‌کند و کیفیت تصاویر را بهبود می بخشد. به این حالت، تنقیه باریوم با وضوح دوگانه می‌گویند.
قبل از تنقیه باریم، پزشک از شما تخلیه کامل روده بزرگ را درخواست می‌کند.
کاربرد تنقیه باریم
در گذشته، پزشکان برای بررسی علت و علائم شکمی از باریم انما استفاده می کردند. اما اکنون این روش با تصویربرداری های جدید مثل اسکن CT جایگزین شده است.
در گذشته، پزشکان برای تعیین علت و علائمی مثل موارد زیر، باریم انما را توصیه می‌کردند:
- درد شکم
- خونریزی رکتوم
- تغییر در عادات روده
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- اسهال مزمن
- یبوست مداوم
پزشکان با استفاده از این روش می توانند مواردی را تشخیص دهند مثل:
- رشد غیر طبیعی (پولیپ) به عنوان بخشی از غربالگری سرطان روده بزرگ
- التهاب روده
خطرات تنقیه باریم
باریم انما، خطرات کمی دارد. به ندرت ممکن است عوارضی نشان دهد. این عوارض عبارتند از:
- التهاب بافتهای اطراف روده بزرگ
- وجود انسداد در دستگاه گوارش
- پارگی دیواره روده بزرگ
- واکنش آلرژیک به باریم
آزمایش باریم انما به طور کلی در دوران بارداری انجام نمی شود؛ زیرا اشعه X برای جنین در حال رشد خطرناک است.
نحوه آماده‌سازی خود
قبل از تنقیه باریم به شما گفته می شود که روده بزرگ خود را تخلیه کنید. هرگونه مواد باقیمانده در روده بزرگ تصاویر اشعه ایکس را غیر واضح می‌کند و یا با ناهنجاری‌ها اشتباه گرفته می‌شود.
برای تخلیه روده بزرگ چه کارهایی باید انجام دهید:
- رژیم غذایی خاص یک روز قبل از آزمایش: نباید روز قبل از آزمایش غذایی بخورید و تنها نوشیدنی‌های خالص مثل آب، چای، قهوه بدون شیر و خامه، عصاره گوشت یا نوشیدنی های گازدار مصرف کنید.
- شب هیچ چیزی نخورید: شب قبل آزمایش نباید چیزی بخورید و بنوشید.
- مصرف ملین در شب قبل از آزمایش: ملین، به صورت قرص یا شربت به تخلیه روده بزرگ کمک می کند.
- استفاده از کیت انما: در برخی موارد، ممکن است به استفاده از کیت های انما در شب قبل تست یا چند ساعت قبل آن نیاز باشد تا روده از هرگونه موادی پاک شود.
- مشورت با پزشک در مورد داروهای مصرفی: حداقل یک هفته قبل از تست، در مورد داروهای مصرفتان با پزشک صحبت کنید. احتمال دارد که پزشک مصرف دارو را متوقف کند.
مراحل انجام آزمایش
حین انجام آزمایش
در حین باریوم انما، لباس راحتی بپوشید وعینک، جواهر و سایر وسایلی از این قبیل را همراه نداشته باشید. این آزمایش توسط تکنسین رادیولوژی و پزشک متخصص رادیولوژی انجام می شود.
برای انجام تست، شما روی یک میز مخصوص دراز می‌کشید. با اشعه ایکس از تمیزی روده بزرگ را بررسی می‌کنند. سپس یک لوله کوچک و لیز را وارد راست روده می‌کنند. کیسه حاوی باریم به لوله وصل می‌شود تا محلول باریم وارد روده بزرگ شود.
در تنقیه باریوم با وضوح دوگانه ، هوا از طریق همان لوله به داخل روده جریان می یابد.
لوله ای که برای انتقال باریم استفاده می شود، بالون کوچکی در نزدیکی نوک خود دارد. این بالون کوچک هنگام قرار گرفتن در ورودی رکتوم به نگهداری باریم در بدن کمک می کند. ضمن این که روده بزرگ از باریم پر می شود، ممکن است حرکات روده را احساس کنید. گرفتگی و درد شکم نیز ممکن است رخ دهد.
سعی کنید لوله انما را در آن محل نگه دارید. برای استراحت، نفس های طولانی و عمیق بکشید.
ممکن است از شما خواسته شود که در روی همان میز در مواضع مختلف بچرخید. این کار کمک می کند تا کل روده با باریم پوشیده شود و رادیولوژیست نیز بتواند روده بزرگ را از زوایای مختلف مشاهده کند. همچنین احتمال دارد که گاهی اوقات نفس خود را نگه دارید.
رادیولوژیست محکم روی شکم و لگن فشار می‌اورد تا تصویر روده را در مانیتور متصل به دستگاه اشعه ایکس بهتر مشاهده کند. تعدادی تصویر از زوایای مختلفی از روده بزرگ گرفته می شود.
این آزمایش معمولاً حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می کشد.
بعد از آزمایش
پس از آزمایش، قسمت زیادی از باریم از طریق لوله انما از روده بزرگ تخلیه می‌شود. بعد از جداسازی لوله از بدن، با رفتن به توالت باریم اضافی و هوا خارج می‌شود. هرگونه گرفتگی و درد شکم معمولاً به سرعت خاتمه می یابد و باید بتوانید سریعاً به رژیم غذایی و فعالیت های معمول خود برگردید.
ممکن است چند روز مدفوع به رنگ سفید داشته باشید؛ زیرا بدن به طور طبیعی هر دفعه، باریم اضافه را از روده بزرگ خارج می کند. باریم ممکن است باعث یبوست شود؛ بنابراین با نوشیدن مایعات اضافی در روزهای بعد از آزمایش، احتمال یبوست را کاهش دهید. در صورت لزوم، ممکن است پزشک مسهل توصیه کند.
اگر بعد از دو روز نتوانستید اجابت مزاج کنید یا گاز روده دفع کنید و یا مدفوع در طی چند روز به رنگ طبیعی خود گشت، مشورت با پزشک لازم است.
نتایج حاصل از آزمایش
رادیولوژیست بر اساس نتایج معاینه گزارشی تهیه می کند و آن را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. پزشک در مورد نتایج و همچنین آزمایشات یا درمان های بعدی با شما صحبت خواهد کرد:
- نتیجه منفی آزمایش: در صورتی که رادیولوژیست هیچ ناهنجاری در روده بزرگ را تشخیص ندهد، آزمایش باریم انما منفی جواب داده است.
- نتیجه مثبت آزمایش: در صورتی که رادیولوژیست ناهنجاری هایی در روده بزرگ تشخیص دهد، آزمایش باریم انما مثبت جواب داده است. بسته به یافته ها، ممکن است به آزمایش های بیشتر مانند کولونوسکوپی نیاز باشد تا هرگونه ناهنجاری ها با دقت بیشتری، بیوپسی و بررسی شود.
در صورتی که کیفیت آزمایش قابل قبول نباشد پزشک درخواست آزمایش و تصویربرداری مجدد می‌کند.
