همه ما در طول عمر خود بارهای به پزشک مراجعه کرده و داروهای بسیاری را مصرف می‌کنیم. برخی از داروها را می‌توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد اما برخی دیگر به مهر پزشک نیاز دارند. در عصر حاضر، افزایش آگاهی و داشتن اطلاعات مهم درباره داروهای مصرفی خود، امری بسیار مهم تلقی می‌شود. در این مقاله به بررسی کاربرد، عوارض و تداخلات دارویی قرص آسیکلوویر می‌پردازیم.
موارد مصرف آسیکلوویر خوراکی
قرص آسیکلوویر برای درمان عفونت‌های ویروسی که توسط دسته‌های مشخص از ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، به کار می‌رود. کاربرد فرص آسیکلوویر در درمان تبخال‌های دهانی (که توسط هرپس ویروس‌ها ایجاد می‌شود)، زونا (که توسط ویروس هرپس زوستر ایجاد می‌شود) و آبله مرغان و بثورات جلدی ناشی از هرپس تناسلی است.
در بیمارانی که اغلب دچار این بثورات جلدی می‌شوند، قرص آسیکلوویر به کاهش تعداد دفعات بروز علائم کمک می کند. آسیکلوویر یک داروی ضد ویروس می‌باشد. ولی درمان قطعی این عفونت‌های ویروسی نیست؛ هرپس ویروس‌ها سالیان سال به شکل نهفته در بدن فرد باقی می‌مانند. آسیکلوویر خوراکی به کاهش شدت و مدت زمان ماندگاری علائم کمک می‌کند. بدین ترتیب که:
- دارو سبب بهبود سریع‌تر تبخال‌ها می‌شود
- از ایجاد تبخال های جدید جلوگیری می‌کند
- درد و خارش را کاهش می‌دهد.
- این دارو هم چنین در کاهش درد پس از بهبود تبخال هم کمک کننده است.
- آسیکلوویر در بیماران با سیستم ایمنی تضعیف شده، ریسک پخش ویروس به سایر نقاط بدن و بروز عفونت‌های جدی را به حداقل می‌رساند.
نحوه ی مصرف قرص آسیکلوویر
- این دارو به شکل خوراکی همراه/بدون غذا ۲-۵ بار در روز (طبق دستور پزشک) مصرف می‌شود.
- همراه دارو مقادیر زیاد مایعات مصرف کنید (مگر اینکه پزشک خلاف آن را توصیه کرده باشد).
- در صورت مصرف شکل مایع دارو، قبل از هربار مصرف بطری دارو را به خوبی تکان دهید.
- اندازه گیری دوز دارو باید توسط قاشق/پیمانه مخصوص به دقت انجام شود. از قاشق‌های مصرفی در خانه بدین منظور استفاده نشود؛ زیرا اندازه گیری دوز دقیق دارو ممکن نخواهد بود.
در صورت اقدام فوری به درمان( با دستور پزشک) با مشاهده ی علائم اولیه، دارو حداکثر کارایی را خواهد داشت. و در صورت به تاخیر انداختن درمان، دارو به خوبی عمل نخواهد کرد.
دوز مصرفی فرص آسیکلوویر بسته به شرایط بیمار و پاسخ دهی بدن وی به درمان متفاوت خواهد بود. درکودکان، دوز مصرفی به وزن کودک هم بستگی خواهد داشت.
عملکرد دارو در بدن هنگامی که سطح پلاسمایی آن در حد پیوسته و نرمال حفظ شود، بالا خواهد بود. لذا دارو باید در غواصل زمانی مشخص مصرف شود. جهت فراموش نشدن دوز مصرفی، دارو را در ساعت‌های مشخصی از روز مصرف نمائید.
مصرف آسیکلوویر خوراکی را تا پایان مقادیر دوز تجویز شده باید ادامه داد. بدون دستور پزشک، از تغییر دوز دارو، چشم پوشی از مصرف دارو یا قطع مصرف جداً بپرهیزید.
در صورت ادامه دار شدن یا حتی بدتر شدن بیماری حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض قرص آسیکلوویر
از عوارض قرص آسیکلوویر می‌توان به تهوع، اسهال، سردرد یا استفراغ اشاره کرد.
در صورت بروز یا بدتر شدن هر کدام از عوارض، وضعیت خود را فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
در نظر داشته باشید که پزشک با در نظر گرفتن مزایای دارو (بسته به شرایط بیمار) بنسبت به مضرات آن، دارو را تجویز نموده است. در بسیاری از اشخاص با مصرف دارو عوارض جانبی جدی ایجاد نمی‌شود.
در صورت بروز عوارض جانبی جدی نظیر سرگیجه، خستگی مفرط، مشکلات کلیوی (مانند تغییر در میزان ادرار، دردهای غیرعادی در ناحیه ی پهلو/پشت)، تغییرات ذهنی/ خلقی (مانند پرخاشگری، گیجی، توهم)، حرکات لرزشی و ناپایدار و مشکل در حرف زدن، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو، ندرتاً می‌تواند سبب بروز برخی بیماری‌های جدی و تهدید کننده‌ی زندگی و آسیب رسان برای سلول‌های خونی، کلیه و سایر بخش‌های بدن شود. البته لازم به ذکر است که احتمال بروز این عوارض قرص آسیکلوویر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند مبتلایان به ایدز، دریافت کنندگان پیوند مغز استخوان، کلیه) بیشتر است.
در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی نادر ولی جدی زیر فوراً پزشک خود را مطلع کنید:
- خستگی مفرط
- تپش قلب نامنظم/آهسته/سریع
- افزایش احتمال خونریزی
- تب نوظهور
- ادرار خونی یا تیره
- درد های شکمی شدید
- زرد شدن پوست یا چشم ها
- تغییرات ناگهانی در بینایی
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
واکنش‌های شدید آلرژیک به این دارو به ندرت ظاهر می‌شود. در عین حال، در صورت مشاهده‌ی علائم آلرژیک جدی نظیر راش، خارش و التهاب (مخصوصاً در نواحی زبان و صورت و گلو)، سرگیجه شدید ، تنفس مشکل، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد ذکر شده در بالا، تمامی عوارض جانبی محتمل دارو را شامل نمی‌شود. در صورت بروز هرگونه عوارض جانبی دیگر، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
هشدار های مصرف قرص آسیکلوویر
در صورت داشتن آلرژی به آسیکلوویر یا والاسیکلوویر، قبل از مصرف حتماً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
این فرآورده دارویی شامل اکسپیان‌هایی می‌باشد که می‌توانند سبب بروز واکنش‌های آلرژیک در فرد شوند. با داروساز خود در این رابطه حتماً مشورت کنید.
قبل از مصرف دارو پروفایل دارویی و بیماری‌های خود را (در صورت وجود) مانند مشکلات کلیوی، مشکلات ناشی از ضعف سیستم ایمنی (ایدز، پیوند مغز استخوان و پیوند کلیه) حتما در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.
این دارو ندرتاً می‌تواند سبب ایجاد خواب الودگی یا گیجی در فرد شود. مصرف الکل و ماریجوانا می‌تواند منجر به تشدید عوارض شود. فلذا از رانندگی یا هر کاری که نیازمند دقت و هوشیاری زیاد باشد، در طول دوره‌ی درمان پرهیز کنید. مصرف الکل خود را به حداقل برسانید و در صورت مصرف ماریجوانا، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
قبل از جراحی، به پزشک یا دندان پزشک خود در مورد تمامی داروهای مصرفی خود اعم از داروهای تجویز شده، دارو های OTC، فراورده های گیاهی اطلاعات لازم را بدهید.
از واکسیناسیون (به خصوص علیه ویروس واریسلا) بدون دستور پزشک خودداری کنید.
افراد مسن بیشتر در معرض عوارض جانبی دارو نظیر مشکلات کلیوی ( تغییر در میزان ادرار، درد در ناحیه ی پهلو/پشت)، سرگیجه، خواب آلودگی، تغییرات ذهنی/خلقی (گیجی، توهم، از دست دادن هوشیاری) هستند.
قرص آسیکلوویر جلوی گسترش ویروس هرپس تناسلی را نمی‌گیرد. جهت جلوگیری از انتقال ویروس به شریک خود، در صورت داشتن علائم ظاهری یا تبخال‌های تناسلی، از برقراری رابطه جنسی با پارتنر خود خودداری کنید. حتی اگر فرد علائم ظاهری هم نداشته باشد، باز هم می‌تواند ناقل ویروس باشد. لذا برای احتیاط، همواره از روش‌های پیش گیری (کاندوم‌های لاتکس یا پلی اورتان/dental dems) پیش از انجام هرگونه رابطه ی جنسی استفاده کنید.
مصرف دارو در بارداری و شیردهی
مصرف این دارو در بارداری فقط در صورت نیاز جدی مجاز می باشد و شخص باید مزایا و مضرات آن را از پزشک خود جویا شود.
این دارو می‌تواند وارد شیر مادر شود. اما با این حال ضرری به نوزاد نمی‌رساند. پیش از شیردهی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
تداخل دارویی قرص آسیکلوویر
تداخل دارویی قرص آسیکلوویر می‌توانند مکانسیم عمل دارو را تغییر دهد یا ریسک بروز عوارض جانبی ناخواسته را افزایش دهد. در این مقاله به بررسی برخی از این تداخلات دارویی می‌پردازیم.
فهرستی از تمام داروهای مصرفی خود مانند دارو های تجویز شده، داروهای OTC و فرآورده‌های گیاهی تهیه کرده و در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید. بدون دستور پزشک از شروع، از تغییر دوز و یا قطع مصرف دارو بپرهیزید.
داروهایی که می‌توانند با قرص آسیکلوویر تداخل بدهند عبارت اند از داروهایی که سبب ایجاد مشکلات کلیوی می‌شوند؛ مانند ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن.
آسیکلوویر بسیار مشابه والاسیکلوویر می‌باشد. لذا از مصرف فرآورده‌های دارویی حاوی والاسیکلوویر در طول دوره درمان با آسیکلوویر بپرهیزید.
اوردوز آسیکلوویر خوراکی
در صورت مصرف دوز بیش از حد دارو و بروز علائمی چون بیهوشی یا مشکل در تنفس، با ۹۱۱ یا مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.
علائم اوردوز آسیکلوویر خوراکی با تغییر در میزان ادرار، خستگی مفرط، پرخاشگری، از دست دادن هوشیاری، تشنج مشخص می‌شود.
هشدار ها
دارو را بدون دستور پزشک در دسترس سایر افراد قرار ندهید.
پزشک دارو را با توجه به وضعیت فعلی شما تجویز نموده است. لذا از مصرف خودسرانه دارو در عفونت‌های بعدی (بدون تجویز پزشک) خودداری کنید.
دوز فراموش شده
در صورت فراموش کردن مصرف قرص آسیکلوویر، به محض یادآوری اقدام به مصرف آن نمائید. در صورتی که چیزی به زمان مصرف دوز بعدی دارو نمانده باشد، از مصرف دوز فراموش شده اجتناب کرده و دوز بعدی را سروقت مصرف کنید و از مصرف دوز دوبرابری اجتناب کنید.
نگهداری از قرص آسیکلوویر
- دارو را دردمای اتاق ۵۹-۷۷ درجه‌ی فارنهایت (۱۵-۲۵ درجه ی سلسیوس) و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.
- از نگهداری دارو در حمام/سرویس بهداشتی بپرهیزید.
- دارو را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگهدارید.
دور ریختن دارو
- از ریختن دارو در چاه فاضلاب و دستشویی بپرهیزید. (مگر اینکه خلاف آن قید شده باشد.)
- در صورت اتمام تاریخ انقضای دارو یا نیاز نداشتن به آن، به طور صحیح دارو را دور بریزید.
- در مورد نحوه‌ی صحیح دور ریختن دارو از داروساز خود مشورت بخواهید.
