دیابولیمیا اصطلاحی است که از طریق رسانه‌ها ساخته شوده و به وجود اختلال خوردن در فرد دیابتی ، معمولاً دیابت نوع یک، اشاره دارد. این بیماران برای کاهش وزن خود عمداً مصرف انسولین خود را محدود می‌کنند. برخی از متخصصان از اصطلاح ED-DMT1، اختلال خوردن دیابت شیرین نوع ۱ استفاده می کنند، که به هر نوع اختلال خوردن همراه با دیابت نوع ۱ اشاره دارد.
به دلیل تمرکز و محدودیت شدید بر روی رژیم غذایی، برچسب مواد غذایی، اعداد (وزن، گلوکز خون، A1c) و کنترل قند خون، همراه با بسیاری از اختلالاتی که در سیستم متابولیک فرد ایجاد می‌شود، احتمال بروز اختلال خوردن در افراد مبتلا به دیابت نوع بالاست. بنابراین، فرد ممکن است در هر سن و هر زمانی پس از تشخیص دیابت، دچار دیابولیمیا یا ED-DMT1 شود. گاهی اوقات اختلال خوردن در فرد دیابتی با علت تصویری که فرد در ذهن خود از بدنش دارد یا تمایل به کاهش وزن آغاز می‌شود و گاهی اوقات با شعله ور شدن دیابت شروع می‌شود. صرف نظر از نحوه شروع، درمان دیابولیمیا می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نسبت به سایر بیماران تمایل بیشتری به رها کردن درمان دارند و بنابراین نتایج درمان ضعیف‌تر خواهد بود. رژیم‌های درمانی باید هر دو جنبه دیابت و اختلال خوردن ا در بربگیرد.
دیابولیمیا روش تشخیص جداگانه‌ای ندارد، بنابراین تشخیص در هر فرد به رفتارهای اختلال خوردن او بستگی دارد. کتابچه راهنمای تشخیص، DSM-5، حذف انسولین را به عنوان یک عمل خطرناک برای لاغری توصیف می‌کند؛ بنابراین ممکن است فرد مقدار زیادی غذا خورده و سپس با عدم تزریق انسولین تلاش به لاغری کند (مشابه آن چه در بولیمیا نروزا دیده می‌شود). همچنین اگر فرد از مصرف غذا و تزریق انسولین اجتناب کند، بیماری به شکل بی‌اشتهایی عصبی دیده خواهد شد. دیابولیمیا را می‌توان به عنوان سایر اختلالات خاص خوردن و تغذیه‌ای (OSFED) نیز تشخیص داد.
نشانه‌ها و علائم دیابولیمیا
علائم روانی و عاطفی
- افزایش بی‌توجهی به مدیریت دیابت
- مخفی کردن مدیریت دیابت
- کنسل کردن ویزیت‌های کنترلی دیابت
- ترس از افت قند خون
- ترس از این که “انسولین مرا چاق می‌کند”
- افزایش یا کاهش شدید رژیم غذایی
- اضطراب شدید در مورد تصویر بدنی خود
- محدود کردن برخی از مواد غذایی یا گروه‌های خاص غذایی به منظور کاهش دوز انسولین
- پرهیز از غذا در کنار خانواده یا در اجتماع
- ناراحتی از تست قند خون یا تزریق در مقابل دیگران
- قوانین رژیم غذایی بیش از حد سخت گیرانه
- درگیری ذهنی در مورد غذا، وزن و یا کالری
- ورزش بیش از حد و یا شدید
- افزایش الگوی خواب
- گوشه گیری از جمع دوستانه و یا فعالیت‌های خانوادگی
- افسردگی و یا اضطراب
- نسخه‌های دارویی خود را در فواضل زمانی بلندتر پر می‌کند
علائم فیزیکی
- A1c مساوی یا بیشتر از ۹.۰ در طولانی مدت
- نتیجه A1c متناقض با سایر پارامترها
- کاهش وزن بدون علت
- حملات مداوم حالت تهوع و یا استفراغ
- تشنگی مداوم و تکرر ادرار
- تجربه DKA یا حالت نزدیک به DKA مکرر
- سدیم و یا پتاسیم پایین
- عفونت مکرر مثانه
- قاعدگی نامنظم یا آمنوره
- بینایی رو به زوال یا تار شدن بینایی
- خستگی یا بی حالی
- خشکی مو و پوست
عوارض دیابولیمیا
بدن انسان به طرز شگفت انگیزی انعطاف پذیر است و افراد مبتلا به دیابولیمیا اغلب با وجود قند خون بسیار بالاتر از حد ممکن، عملکرد نرمالی خواهند داشت. بنابراین، پیامدهای عمده دیابولیمیا یا ED-DMT1 معمولاً به افزایش طولانی مدت قند خون مربوط می‌شود. این عوارض می‌توانند شدید و برگشت ناپذیر باشند، بنابراین تشخیص به موقع و درمان مناسب ضرورت دارد.
بیماران که به علت وزن خود مصرف انسولین را محدود می‌کنند، در طی یک دوره مطالعه ۱۱ ساله ۳.۲ برابر بیشتر احتمال مرگ و میر دارند و به طور متوسط ۱۳ سال زوتر از افرادی که انسولین را محدود نکرده‌اند می‌میرند. درک اثرات مختلف اختلالات خوردن بر روی فرد مبتلا به دیابت بسیار مهم است.
عوارض کوتاه مدت دیابولیمیا
- بهبود آهسته زخم. قند خون بالا باعث گردش خون ضعیف، کاهش عملکرد گلبول‌های قرمز و سفید خون و آسیب به رگ‌های خونی کوچک می‌شود. همه این ها بهبود زخم را به تأخیر می‌اندازند و گاهی می‌توانند به ایجاد اولسر منجر شوند.
- عفونت‌های استاف و دیگر عفونت‌های باکتریایی. افزایش قند خون باعث تولید برخی از آنزیم‌ها و هورمون‌هایی می‌شود که بر سیستم ایمنی بدن اثر منفی می‌گذارند و از قدرت دفاع بدن در برابر عفونت‌ها را کاهش می‌دهند. این خطر عفونت همراه با سیر آهسته بهبودی احتمال گانگرن، سپسیس یا عفونت استخوان را افزایش می‌دهد.
- عفونت مخمری. قند اضافی باعث رشد بیش از حد مخمر، اغلب در ناحیه واژن می‌شود.
- آتروفی عضلانی. بدون انسولین، بدن نمی‌تواند از غذا استفاده کند و سلول‌ها گرسنگی می‌کشند؛ بنابراین بدن برای سوخت و ساز خود تجزیه عضلات را آغاز می‌کند.
- اختلالات قاعدگی. بدون تغذیه کافی، سطح استروژن زن کاهش یافته و می‌تواند موجب اختلال ، بی‌نظمی یا توقف کامل قاعدگی شود. همچنین هنگامی که بدن زن احساس گرسنگی می‌کند، برای صرفه جویی در انرژی تولید مثل را متوقف می‌کند.
- کم آبی شدید. کمبود انسولین بدن را در حالت گرسنگی قرار می‌دهد و باعث تجزیه بافت‌ها و تولید کتون برای استفاده به عنوان سوخت می‌شود. برای دفع کتون‌های موجود در ادرار، بدن مایعات زیادی را دفع می‌کند.
- عدم تعادل الکترولیتی. همانطور که کلیه‌ها قند و کتون را در ادرار دفع می‌کنند، سدیم و پتاسیم نیز دفع می‌شود که می‌تواند تعادل الکترولیتی را مختل کند؛ به ویژه هنگامی که با استفراغ همراه باشد. استفراغ اغلب در سطوح بالای کتون ایجاد می‌شود.
- کتواسیدوز دیابتی. ادر فراد مبتلا به دیابت نوع ۱ سریع‌تر از دیگران به میزان کتون‌ها به سطح خطرناک می‌رسد؛ زیرا بدن برای انتقال کتون از جریان خون به سلول‌ها به انسولین نیاز دارد. بدون انسولین، کتون‌ها در جریان خون با سرعت بیشتری تجمع یافته و فرصت کلیرانس از کلیه‌ها گرفته می‌شود و اسیدیته خون بالا می‌رود. خون اسیدی نه تنها به رگ‌های خونی، اعصاب و اندام‌ها آسیب می‌رساند، بلکه حتی تغییر جزئی در pH خون فرد می‌تواند باعث خاموش شدن سیستم‌های بدن شده که کما و گاهی مرگ را در پی داشته باشد.
عوارض طولانی مدت دیابولیمیا
گلوکز بالای خون باعث می‌شود که خون مانند کاغذ سنباده رگ خونی را خراشیده موجب آسیب آن شود. علاوه بر این، خون اسیدی حاصل از کتون‌ها می‌تواند باعث آسیب عروقی شود. عواقب این آسیب اغلب در چشم‌ها که عروق ظریفی دارند، دیده می‌شود.
- رتینوپاتی. لکه‌های سیاه کوچک یا “مگس پرانی” بینایی فرد را مختل می‌کند. خونریزی ممکن است با درمان متوقف شود، اما رتینوپاتی مداوم یا مکرر می‌تواند در نهایت منجر به کوری شود.
- ادم ماکولا. موجب تورم کره چشم می‌شود که در صورت عدم درمان، می‌تواند موجب آسیب دائمی چشم شود.
فیبرهای عصبی، به ویژه در بالا یودن طولانی مدت قند خون، آسیب پذیر هستند. عوامل زیادی می‌توانند به اعصاب کوچک بدن آسیب برسانند مانند: کاهش اکسیژن رسانی، غلیظ و چسبنده شدن خون که در رسیدن خون به مویرگ‌های کوچک تغذیه کننده اعصاب مشکل ایجاد می‌کند و التهاب اعصاب.
- نوروپاتی محیطی. به صورت درد سوزاننده، سوزن سوزن شدن، ضعف یا بی‌حسی دست‌ها، پاها یا بازوها ظاهر می‌شود.
- گاستروپارزی. کند شدنتخلیه معده به دلیل آسیب اعصاب، مانع از هضم مناسب و ایجاد درد معده، حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
- سنکوپ وازوواگال. سنکوپ وازوواگال به علت عملکرد نامتناسب سیستم عصبی در پاسخ به استرس یا تغییر پوزیشن ایجاد می‌شود که به صورت افت ناگهانی فشار خون و ضربان قلب و گاهی غش کردخ ظاهر می‌شود.
- اسهال مزمن یا یبوست. در صورت آسیب اعصاب کنترل کننده روده و کولون، ممکن است فرد اختلال در جذب مایعات یا کند شدن حرکات روده را تجربه کنند.
- آسیب به ارگان‌های دیگر.
- بیماری کلیه. قند خون بالا باعث می‌شود که کار کلیه‌ها بیشتر شده و به سیستم فیلتر کننده کلیه آسیب برسد. در کلیه‌ها پروتئین به ادرار نشت کرده و توانایی کلیرانس مواد زائد و مایعات اضافی جمع شده در بدن از دست می‌رود. در نهایت، این فرآیند موجب نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز مکرر یا پیوند کلیه می‌شود.
- بیماری کبد. اگرچه سازوکار مخصوص بیماری کبد به خوبی درک نشده است، اما مشخص است که کمبود انسولین باعث کبد چرب غیرالکلی می‌شود. در موارد شدید می‌تواند به سمت سیروز و نارسایی کبدی پیشرفت کند.
- بیماری قلبی. سخت شدن و تنگی عروق به دلیل کلسترول بالا.
بسیاری از پیامدهای فوق می‌تواند کشنده باشند؛ بیماری‌های کلیوی یا قلبی در طولانی مدت و کتواسیدوز دیابتی در مدت کوتاه.
بدون انسولین، بدن نمی‌تواند از مواد غذایی خورده شده استفاده کند و دچار سوء تغذیه یا گرسنگی می‌شود. در نتیجه علاوه بر عوارض فوق، در فرد مبتلا به دیابولیمیا ممکن است عواقبی مشابهی آن چه در بی‌اشتهایی عصبی دیده می‌شود، مشاهده شود.اگر فردی برای محدود کردن مصرف انسولین از روش‌های دیگر استفاده کند، ممکن است عواقب مرتبط با پرخوری عصبی ظاهر شود.
درمان دیابولیمیا
فارغ از این که بیمار در فاز بیماری یا بهبودی قرار داشته باشد، دیابولیمیا به یک تیم چند رشته‌ای برای رسیدگی به بسیاری از مشکلات مرتبط با دیابولیمیا یا ED-DMT1 نیاز دارد. بهترین سناریو برای بیمار، مراجعه به متخصص غدد، متخصص تغذیه که هم از دیابت و هم از اختلالات خوردن آگاهی دارد و متخصص بهداشت روان که در زمینه اختلالات خوردن تجربه دارد، می‌باشد.
هم متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و هم بیماران باید به یاد داشته باشند که هدف، مدیریت کافی دیابت است و نه کنترل کامل آن. تلاش برای رسیدن به میزا کمال می‌تواند منجر به افزایش فرسودگی بیمار شود، تفکر همه یا هیچ را تقویت کند و به نوبه خود موجب تشدید اختلال خوردن شود.
باقی ماندن در یک محیط سرپایی به مصرف مداوم حداقل مقدار انسولین، توانایی خوردن غذای کافی برای حفظ وزن و عدم درگیر شدن با حالات استفراغ پرخوری عصبی نیاز دارد که باعث عدم تعادل خطرناک الکترولیتی می‌شود.
اگر تیم درمانی بستری بیمارستانی را توصیه کند، اتخاب مرکز درمانی‌ای که در حیطه دیابولیمیا تخصص داشته باشد، کافی است. بیماران و ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند برای تعیین سطح واقعی تخصص یک مرکز، پروتکل‌های تجدید انسولین، مدیریت دیابت و آموزش کارکنان در مورد دیابت را بررسی کرده و به مراکزی مراجعه کنند که هر دو دسته از خدمات کنترل دیابت و اختلالات خوردن ارائه می‌شود.
به یاد داشته باشید که دیابولیمیا یک اختلال جدی سلامت روان محسوب می‌شود، بنابراین تنها با آموزش‌های ساده دیابت یا تأکید بر خطرات عوارض دیابت نمی‌توان آن را درمان کرد.
