سینوزیت مزمن چیست و چرا ایجاد می‌شود؟

سینوزیت مزمن زمانی اتفاق می‌افتد که فضاهای داخل بینی و سر (سینوس ها) با وجود درمان به مدت سه ماه یا بیشتر متورم و ملتهب باشد.

این وضعیت شایع در روند تخلیه مخاط مختل شده و بینی دچار گرفتگی می‌شود. تنفس از طریق بینی ممکن است دشوار باشد و اطراف چشم متورم گردد.

سینوزیت مزمن می‌تواند در اثر عفونت، با رشد در سینوس‌ها (پولیپ بینی) یا تورم غشای مخاطی سینوس‌ها ایجاد شود که رینوسینوزیت مزمن نیز نامیده می‌شود، این بیماری می‌تواند بزرگسالان و کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.

علائم سینوزیت مزمن

علائم و نشانه‌های معمول سینوزیت مزمن عبارتند از:

• التهاب بینی
• ترشحات غلیظ و بی‌رنگ از بینی
• تخلیه از پشت گلو (تخلیه بعد از عمل بینی)
• انسداد یا گرفتگی بینی، باعث دشواری تنفس از طریق بینی می‌شود
• درد، حساسیت و تورم در اطراف چشم، گونه، بینی یا پیشانی
• کاهش حس بویایی و چشایی

علائم و نشانه‌های دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گوش درد
• درد در فک بالا و دندان‌ها
• رفع سرفه یا گلو
• گلو درد
• بوی بد دهان
• خستگی

سینوزیت مزمن و سینوزیت حاد علائم و نشانه‌های مشابهی دارند، اما سینوزیت حاد عفونت موقت سینوس‌هاست که اغلب با سرماخوردگی همراه است. علائم و نشانه‌های سینوزیت مزمن حداقل ۱۲ هفته طول می‌کشد، اما ممکن است قبل از ابتلا به سینوزیت مزمن چندین دوره سینوزیت حاد داشته باشید. تب علامت شایع سینوزیت مزمن نیست، اما ممکن است با سینوزیت حاد همراه باشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

در صورتی که:

چندین بار دچار سینوزیت شده‌اید و این شرایط به درمان پاسخ نمی‌دهد

علائم سینوزیت دارید که بیش از ۱۰ روز طول بکشد

علائم، بعد از مراجعه به پزشک بهبود نمی‌یابند

اگر علائم یا نشانه‌های زیر را دارید که می تواند نشان دهنده عفونت جدی باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب
• تورم یا قرمزی دور چشم
• سردرد شدید
• تورم پیشانی
• گیجی
• دوبینی یا سایر تغییرات بینایی
• گرفتگی گردن

علل سینوزیت مزمن

علل شایع سینوزیت مزمن عبارتند از:

• پولیپ بینی. رشد بافت‌ها می‌تواند مجاری بینی یا سینوس‌ها را مسدود کند.
• انحراف تیغه بینی. یک تیغه کج، (دیواره بین سوراخ های بینی) ممکن است مجاری سینوس را محدود یا مسدود کند و علائم سینوزیت را بدتر کند.
• سایر مشکلات پزشکی. عوارض بیماری‌هایی مانند فیبروز سیستیک، اچ آی وی و سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی بدن می‌تواند منجر به انسداد بینی شود.
• عفونت‌های دستگاه تنفسی. عفونت در دستگاه تنفسی، معمولاً سرماخوردگی، می‌تواند غشای سینوس را ملتهب و ضخیم کرده و باعث تخلیه مخاط شود. این عفونت‌ها می توانند ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشند.
• آلرژی مانند تب یونجه. التهابی که با آلرژی ایجاد می‌شود می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کند.

عوامل خطر

• تیغه انحرافی
• پولیپ بینی
• آسم
• حساسیت به آسپرین
• عفونت دندان
• یک اختلال سیستم ایمنی مانند اچ آی وی / ایدز یا فیبروز سیستیک
• تب یونجه یا یک بیماری آلرژیک دیگر
• قرار گرفتن منظم در معرض آلاینده‌هایی مانند دود سیگار

عوارض

عوارض جدی سینوزیت مزمن نادر است، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات بینایی. اگر عفونت سینوس در حدقه چشم گسترش یابد، می‌تواند باعث کاهش بینایی یا احتمالاً کوری شود که می‌تواند دائمی باشد.
• عفونت‌ها. به طور غیرمعمول، افراد مبتلا به سینوزیت مزمن ممکن است دچار التهاب غشاها و مایعات اطراف مغز و نخاع (مننژیت)، عفونت در استخوان‌ها یا عفونت جدی پوستی شوند.

پیشگیری

برای کاهش خطر ابتلا به سینوزیت مزمن این مراحل را انجام دهید:

• از عفونت های دستگاه تنفس فوقانی دوری کنید. تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی را به حداقل برسانید. دستان خود را بخصوص قبل از غذا با آب و صابون مرتباً بشویید.
• آلرژی‌های خود را مدیریت کنید. با پزشک خود همکاری کنید تا علائم را کنترل کند. تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض چیزهایی که به آنها حساسیت دارید خودداری کنید.
• از دود سیگار و هوای آلوده اجتناب کنید. دود تنباکو و آلودگی‌های هوا می‌توانند ریه‌ها و مجاری بینی را تحریک و ملتهب کنند.
• از مرطوب کننده استفاده کنید. اگر هوای خانه شما خشک است، افزودن رطوبت به هوا می‌تواند از سینوزیت جلوگیری کند. با تمیزکاری منظم، مرطوب کننده را تمیز و بدون کپک نگه دارید.

تشخیص سینوزیت مزمن

پزشک احساس حساسیت در بینی و صورت شما را پیدا کرده و به داخل بینی شما نگاه می‌کند.

روش‌های تشخیص سینوزیت مزمن عبارتند از:

• تست های تصویربرداری. تصاویر گرفته شده با استفاده از CT یا MRI می توانند جزئیات سینوس‌ها و ناحیه بینی را نشان دهند و ممکن است التهاب عمیق یا انسداد فیزیکی را تشخیص دهد که تشخیص آن با استفاده از آندوسکوپ دشوار است.

• نگاه به سینوس‌ها. یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک نور فیبر نوری که از طریق بینی قرار داده شده است، به پزشک اجازه می دهد تا داخل سینوس‌ها را ببیند.

• تست آلرژی. اگر پزشک مشکوک است که آلرژی ممکن است باعث سینوزیت مزمن بوده باشد، ممکن است آزمایش پوستی آلرژی را پیشنهاد کند. آزمایش پوستی بی‌خطر و سریع است و می‌تواند کمک کند تا تشخیص داده شود چه ماده آلرژی‌زایی باعث برافروختگی بینی می‌شود.

• نمونه گیری از ترشحات بینی و سینوس (باکتری). نمونه‌گیری به طور کلی برای تشخیص سینوزیت مزمن ضروری نیست. با این حال، هنگامی که شرایط نتواند به درمان پاسخ دهد یا در حال بدتر شدن باشد، ممکن است پزشک از داخل بینی با سواب نمونه بگیرد تا نمونه‌هایی را که ممکن است به تعیین علت کمک کند مانند باکتری‌ها یا قارچ‌ها جمع آوری کند.

درمان سینوزیت مزمن

درمان‌های سینوزیت مزمن عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدهای بینی. این اسپری‌های بینی به پیشگیری و درمان التهاب کمک می‌کنند. به عنوان مثال می توان به فلوتیکازون، تریامسینولون، بودزونید، مومتازون و بکلومتازون اشاره کرد. اگر اسپری‌ها به اندازه کافی موثر نباشند، ممکن است پزشک توصیه کند که آن را با محلول نمکی مخلوط با قطره‌های بودزوناید یا استفاده از غبار بینی محلول شستشو دهید.
• شستشوی نمکی بینی با اسپری‌های بینی یا محلول‌ها، باعث کاهش عفونت و شستشوی مواد تحریک کننده و آلرژی می شود.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی. از این داروها برای تسکین التهاب ناشی از سینوزیت شدید استفاده می‌شود، به خصوص اگر پولیپ بینی هم داشته باشید. کورتیکواستروئیدهای خوراکی در صورت استفاده طولانی مدت می‌توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، بنابراین فقط برای درمان علائم شدید استفاده می‌شود.
• در صورت حساسیت به آسپرین که باعث سینوزیت می‌شود، درمان حساسیت زدایی آسپرین انجام می‌شود. تحت نظارت پزشک، به تدریج دوزهای بیشتری از آسپرین داده می‌شود تا تحمل فرد را افزایش دهد.

آنتی بیوتیک‌ها

اگر عفونت باکتریایی داشته باشید، گاهی برای سینوزیت آنتی بیوتیک لازم است. اگر پزشک نتواند عفونت زمینه‌ای را رد کند، ممکن است همراه با داروهای دیگر یک داروی آنتی بیوتیک توصیه کند.

ایمونوتراپی

اگر آلرژی در سینوزیت نقش داشته باشد، مقابله با آلرژی (ایمونوتراپی) که به کاهش واکنش بدن در برابر آلرژن‌های خاص کمک می‌کند، ممکن است شرایط را بهبود بخشد.

عمل جراحی

در موارد مقاوم به درمان یا دارو، جراحی آندوسکوپی سینوس ممکن است یک گزینه باشد. برای این روش، پزشک از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با نور (آندوسکوپ) استفاده می‌کند تا معابر سینوس را پیدا کند.

بسته به منبع انسداد، پزشک ممکن است از ابزارهای مختلفی برای از بین بردن بافت و یا تراشیدن پولیپ که باعث انسداد بینی می‌شود استفاده کند. بزرگ شدن دهانه سینوس باریک نیز ممکن است گزینه‌ای برای تقویت تخلیه شدن بینی شود.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

این مراحل خودیاری می تواند به تسکین علائم سینوزیت کمک کند:

• استراحت. می‌تواند به بدن کمک کند تا با التهاب مبارزه کند و بهبودی را تسریع کند.
• سینوس‌های خود را مرطوب کنید. هنگام تنفس بخار از یک کاسه آب ​​گرم، یک حوله را روی سر خود بکشید. بخار را به سمت صورت خود هدایت کنید؛ یا یک دوش آب گرم بگیرید، در هوای گرم و مرطوب تنفس کنید تا به شما در کاهش درد و خلیه مخاط کمک کند.
• مجاری بینی خود را بشویید. برای شستشوی مجاری بینی خود از یک بطری فشار مخصوص طراحی شده استفاده کنید. این داروی خانگی به نام لاواژ بینی می‌تواند به پاکسازی سینوس‌ها کمک کند.

آماده شدن برای ویزیت پزشک

به احتمال زیاد در ابتدای علائم سینوزیت به پزشک عمومی مراجعه می‌کنید. اگر چندین دوره سینوزیت حاد داشته‌اید یا به نظر می‌رسد سینوزیت مزمن دارید، ممکن است پزشک شما را برای ارزیابی و درمان به یک متخصص آلرژی یا متخصص گوش، حلق و بینی معرفی کند.

وقتی به پزشک مراجعه کردید، انتظار معاینه کامل سینوس‌ها را داشته باشید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.

آنچه شما می‌توانید انجام دهید

لیستی از این موارد تهیه کنید:

• علائمتان، حتی علائمی که به نظرتان با دلیل مراجعه ارتباطی ندارند.
• اطلاعات شخصی اصلی، از جمله اینکه آلرژی دارید یا آسم و سابقه پزشکی خانوادگی دارید
• تمام داروها، ویتامین‌ها یا سایر مکمل‌هایی که اخیراً مصرف کرده‌اید، از جمله دوزها

سوالاتی که می‌توانید از پزشک خود بپرسید

برای سینوزیت مزمن، سوالاتی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:

• به احتمال زیاد علت علائم من چیست؟
• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا احتمالاً شرایط من موقتی است یا مزمن؟
• چه روش‌های درمانی موجود است و کدام یک را برای من توصیه می‌کنید؟
• بیماری دیگری هم را دارم. چگونه می‌توانم این شرایط را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
• آیا بروشورها یا سایر مطالب چاپی دیگری که می‌توانم داشته باشم وجود دارد؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟

در پرسیدن سوالات دیگر دریغ نکنید.

چه انتظاری از پزشک خود دارید

پزشک شما احتمالاً از شما سوالاتی مانند این موارد را می‌پرسد:

• علائم از چه زمانی شروع شد؟
• آیا علائم مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
• شدت علائم چقدر است؟
• آیا به نظر می‌رسد که چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟
• به نظرتان چیزی هست که علائمتان را بدتر کند؟