هایفما چیست؟
صدمات مختلف می توانند باعث خونریزی در جلوی یا به عبارت دیگر اتاقک قدامی چشم شما حد فاصل قرنیه و عنبیه شوند. این خونریزی با نام هایفما شناخته می شود.
این بخش از چشم شما (اتاقک قدامی) حاوی مایع شفافی به اسم زلالیه است. چین هایی در پشت یا اتاقک خلفی چشم شما وجود دارند که زوائد مژگانی نام گرفته اند و این مایع را ترشح می کنند. مایع سپس از درون مردمک عبور کرده و به اتاقک قدامی وارد می شود.
زلالیه مایع شفافی مشابه پلاسما است با این تفاوت که پروتئین کمتری دارد.
علائم هایفما
این علامت ها شامل این موارد هستند:
- درد
- تاری و تیرگی دید، یا دید کاهش یافته، یا دید با ته رنگ قرمز
- وجود خون در جلوی چشم
- حساسیت به نور
کی به پزشک مراجعه کنیم؟
هایفما یک اورژانس پزشکی است. به محض داشتن علائم با چشم پزشک خود تماس بگیرید. اگر در دسترس نبودند، به اورژانس بیمارستان محل خود مراجعه کنید.
علت ها و فاکتور های خطر هایفما
در حدود ۷۰ درصد موارد هایفما در کودکان رخ می دهند، مخصوصا در پسران با محدوده سنی ۱۰ تا ۲۰ سال. معمولا به سبب آسیب هایی بدون مواد و وسایل نوک تیز در فعالیت هایی مثل موارد پایین رخ می دهند:
- ورزش
- حوادث صنعتی و کارخانه ای
- افتادن ها
- دعوا و درگیری
- در اثر اصابت گلوله های BB (گلوله ساچمه ای فلزی به قطر ۴.۶ میلی متر که از تفنگی به همین نام پرتاب می شود) و گلوله دیگر تفنگ های بادی
علت های کمتر شایع را می توان این گونه نام برد:
- جراحی چشم
- وجود عروق خونی غیر طبیعی در عنبیه
- عفونت چشم ناشی از ویروس هرپس
- وجود مشکلات انعقاد خون
- سرطان های چشم
بعضی چیزها هستند که روی خون تاثیر گذاشته و احتمال ابتلا به هایفما را در شما بیشتر می کنند، از آن نمونه این موارد را می توان نام برد:
- لوکمی یا سرطان خون
- هموفیلی
- بیماری سلول داسی شکل
- بیماری فون ویلبراند
- مصرف داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده خون
تشخیص هایفما
پزشکتان از شما خواهد پرسید که آیا تا به حال آسیب یا صدمه به چشم داشته اید و این که قبل از ایجاد هایفما چه اتفاقی افتاد. این نکته برای آن ها حائز اهمیت است که بدانند، برای مثال، توپ بیسبال به چشم شما اصابت کرده است یا این که شما حین دویدن به شاخه ی درختی خوردید.
دکتر چشم شما را معاینه می کند. این معاینات شامل این موارد می شوند:
- انجام تست حدت بینایی تا متوجه شود چقدر خوب می توانید ببینید. او هم چنین فشار داخل چشم شما را اندازه گیری می کند (به نام فشار داخل کره چشم).
- بررسی داخل چشم توسط میکروسکوپ مخصوصی به نام اسلیت لمپ (Slit Lamp). هایفما شبیه یک لخته یا خون لایه لایه در جلوی چشم شما به نظر می رسد. اگر اتاقک قدامی پر از خون شود، به نام یک هایفمای سیاه و کامل یا گوی سیاه ( گوی شماره ۸) شناخته می شود. پزشک هم چنین می تواند وجود هایفمای کوچک یا میکروهایفما را در شما بررسی کند که مانند مه ای از سلول های قرمز خون دیده می شود.
- یک سی تی اسکن برای مشاهده حفرات چشم و در صورت شدید بودن آسیب دیگر بخش های صورت.
- غربالگری بیماری سلول داسی شکل یا تالاسمی در افراد با نسب آفریقایی
سوالاتی که باید از پزشکتان یپرسید
- هایفمای من چقدر بزرگ است؟
- آیا هیچ نشانه ای از آسیب دائمی وجود دارد؟
- آیا هیچ نشانه ای برای از دست دادن دید (بینایی) دائمی وجود دارد؟
- چگونه می توانم از وقوع مجدد این آسیب جلوگیری کنم؟
- آیا نیاز است که مصرف داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنم؟
- چه زمان می توانم به فعالیت های روزانه ام بازگردم؟
درمان هایفما
به هیچ وجه سعی در درمان هایفما بدون صحبت با چشم پزشک خود نکنید. چیزی روی چشم خود قرار ندهید، چرا که می توانید ضرر بیشتری وارد کنید تا این که منفعت داشته باشد.
درمان دارویی
در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از کسانی که هایفما دارند در ۳ تا ۵ روز خونریزی بیشتری می کنند. به طور معمول بدن شما خون را جذب می کند، ولی پزشک شما قصد خواهد داشت تا مطمئن شود همانطور که باید اتفاق می افتد. اگر فشار در چشم شما بالا رود یا اگر خونریزی بیشتری داشته باشید، ممکن است نیاز باشد در بیمارستان بمانید.
پیگیری و انجام برنامه درمانی برایتان بسیار مهم است. این برنامه را می توانید به شرح ذیل مطالعه کنید:
- حرکات چشم را محدود کنید
روی تخت استراحت کنید و سر تخت را تا آن جا که می توانید بالا ببرید.
- از قطره های چشمی درست همانطور که تجویز شده اند استفاده کنید
پزشکتان احتمالا برای شما قطره آتروپین برای گشاد کردن مردمک و پماد کورتیکواستروئید برای جلوگیری از ایجاد بافت جوشگاهی یا اسکار تجویز می کند.
- از چشم خود محافظت کنید
چشم خود را با محافظی بپوشانید تا از آسیب بیشتر به آن جلوگیری کنید. ممکن است نیاز داشته باشید تا از یک پَچ یا چسب روی محافظ استفاده کنید تا از رسیدن نور به چشم جلوگیری کنید.
- مراقب داروهای مصرفی خود باشید
هیچ دارویی را با آسپیرین مصرف نکنید، چون می تواند باعث خونریزی بیشتر گردد. هم چنین از مصرف داروهای غیر استروئیدی نظیر ناپروکسن، ایبوپروفن، و بسیاری از داروهای آرتریت بپرهیزید. می توانید از مسکن درد خفیف مثل استامینوفن استفاده کنید، ولی زیاد از حد مصرف نکنید. باید متوجه این که درد چشم دارید بشوید، چرا که ممکن است مرتبط با افزایش فشار (چشم) باشد. اگر درد رو به وخامت گذاشت، سریعا به پزشک خود مراجعه کنید.
- فشار درون چشم خود را چک کنید
دکتر شما احتمالا از شما خواهد خواست تا فشار داخل چشم شما را هر روز و برای چند روز متوالی اندازه گیری کند.
برای شما هم چنین دارو های جلوگیری کننده استفراغ تجویز می شوند، دلیل آن افزایش فشار داخل چشم در حین استفراغ است.
گاهی اوقات گلبول های قرمز خونی که باعث انسداد شبکه توری داخل چشم می شوند می توانند فشار را افزایش دهند. در صورتی که فشار چشم شما افزایش پیدا کند، پزشک شما ممکن است داروهایی مانند بتا بلاکرها را برایتان تجویز کند.
کودکان و افراد مسن ممکن است قادر به پیروی از برنامه های درمان در خانه نباشند. آن ها و کسانی که دچار عوارض شده اند نیاز دارند تا در بیمارستان بمانند.
بسته به ویژگی های بیماری شما و دیگر شرایط پزشکیتان، ممکن است احتیاج به جراحی داشته باشید.
مراقبت و پیگیری
در صورتی که به علت هایفما در بیمارستان بستری بوده اید، از محافظ چشم برای ۲ هفته استفاده کنید. برای حداقل ۲ تا ۴ هفته به معاینات بیشتر چشم احتیاج خواهید داشت. هم چنین، برای حداقل ۲ هفته از انجام فعالیت های سخت و سنگین اجتناب کنید.
عوارض هایفما
آسیب جدی چشم می تواند ریسک شما برای ابتلا به گلوکوم را افزایش دهد. پزشک شما باید سالانه وجود آن (گلوکوم) را در شما چک کند.
دیگر عوارض هایفما عبارتند از:
- آسیب به عصب بینایی (اپتیک)
- قرنیه رنگی
- از دست دادن دائمی دید
پیشگیری از هایفما
هایفما هر زمان که آسیبی به چشم شما وارد شود می تواند ایجاد شود. هنگام مشارکت در یک ورزش یا هر گونه فعالیت که می تواند منجر به آسیب چشم شود از عینک های ایمنی یا محافظ استفاده کنید.
