داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID) یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین داروهای بازار به شمار می‌روند. این گروه از داروها در دوزهای بالا اثرات ضد التهابی دارند. NSAIDها از این‌رو منحصر به فرد هستند که غیر مخدر می‌باشند و اعتیادی ایجاد نمی‌کنند.
داروی‌های ضد التهاب غیر استروئیدی معروف:
۱) aspirin
۲) celecoxib
۳) diclofenac
۴) diflunisal
۵) etodolac
۶) ibuprofen
۷) indomethacin
۸) ketoprofen
۹) ketorolac
۱۰) nabumetone
۱۱) naproxen
۱۲) oxaprozin
۱۳) piroxicam
۱۴) salsalate
۱۵) sulindac
۱۶) tolmetin
اثرات جانبی داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی:
اثرات عمومی:
۱) حالت تهوع
۲) استفراغ
۳) اسهال
۴) یبوست
۵) کاهش اشتها
۶) خارش
۷) سرگیجه
۸) خواب آلودگی گاهی سردرد
اثرات جانبی مهم دیگر شامل:
۹) نارسایی کلیوی (در اثر استفاده مداوم)
۱۰) نارسایی کبدی
۱۱) زخم و افزایش زمان خونریزی بعد از جراحت یا جراحی
NSAID ها موجب احتباس آب شده و سبب ایجاد ادم می‌شوند. قوزک پاها محل شایعی در ایجاد ادم است.
هشدار: برخی افراد به داروهای ضد التهاب غیر استروئدی حساسیت نشان می‌دهند. نشانه‌های حساسیت شامل کوتاهی نفس خواهد بود. افراد مبتلا به آسم احتمال بالاتری برای بروز علائم حساسیت دارند. همچنین به طور معمول نتایج حاصل از انواع داروهای این گروه در ایجاد حساسیت یکسان خواهد بود.
استفاده از آسپرین برای کودکان و نوجوانانی با بیماری آبله مرغان و آنفولانزا می‌تواند موجب ایجاد بیماری خطرناک کبدی به نام سندرم ری (Reye’s Syndrome) گردد.
موارد استفاده از NSAID ها کدام اند؟
این داروها بطور کلی برای درمان اولیه التهاب، درد‌های ملایم و همچنین تب مورد استفاده قرار می‌گیرند. موارد استفاده عمده از این داروها به این قرار است:
۱) سردردها
۲) التهاب مفاصل
۳) اسپوندیلیت آنکیلوزان
۴) آسیب‌های ورزشی
۵) درد‌های قاعدگی
۶) جلوگیری از انعقادخون (آسپرین)
۷) درمان آلرژی ها و سرماخوردگی‌ها
آیا تفاوتی میان NSAID ها وجود دارد؟
بطور کلی تفاوت میان این گروه از داروها شامل موارد زیر می‌شود:
۱) مدت زمان اثر
۲) نحوه سم‌زدایی شدن و دفع
۳) قدرت مهار آنزیم COX-1 در مقایسه با آنزیم COX-2
۴) تمایل ایجاد زخم و خونریزی
برای مثال celecoxib با اثرگذاری بیشتر بر روش COX-2 در مقایسه با اثر ناچیزش در مورد نوع ۱ این آنزیم در دسته مهارکننده های COX-2 طبقه بندی می‌شود. داروهای اختصاصی نوع ۲ این آنزیم، موجب زخم‌‌ها و خونریزی‌های کمتری می‌شوند.
مکانیسم اثر:
آنزیم سیکلواکسیژناز باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندین H2 می‌شود که پیش‌ساز سایر پروستاگلاندینها بوده که یکی از عوامل التهاب است. در این مسیر علاوه بر پروستاگلاندینها، لوکوترینها نیز تولید می شوند. پروستاسایکلین و ترومبوکسان نیز متابولیت های این فرآیند هستند. حداقل دو ایزوفرم سیکلواکسیژناز وجود دارد: COX-1 و COX-2 داروهای ضدالهاب غیر استروئیدی موجب غیر فعال کردن این آنزیم‌ها می‌شود.
COX-1 عمدتاً درسلولهای غیرالتهابی مانند سلولهای معده یافت می شوند، درحالی که COX-2 در سلولهای التهابی و گلبولهای سفید یافت می‌شود. مهار COX-۱ باعث اختلال در انعقاد خون می‌شود . داروهای قدیمی این گروه مانند آسپرین، بروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام و ایندومتاسین هر دو ایزوفرم آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می‌کنند ( البته COX-2 را بیشتر مهار می‌کنند ) لذا هرچند کمی اختلال در انعقاد خون ایجاد می‌کنند ولی بیشتر اثرات ضدالتهابی و تب بر دارند . داروهای جدید این خانواده مانند سلکوکسیب و رافلوکسیب مهارکننده اختصاصی COX-2 هستند .
آسپرین NSAID منحصر‌به فردی به حساب می‌آید اما نه به دلیل استفاده گسترده مردم بلکه بدلیل اثرگذاری آن بر روی مکانیسم انعقاد خون. آسپرین تنها دارویی از این گروه است که اثری طولانی مدت (۴ تا ۷ روز) بر روی افزایش زمان انعقاد خون، دارد. اثرگذاری طولانی مدت این دارو آن را به گزینه ای ایده آل در کنترل زمان انعقاد خون بویژه در بیماران با سابقه سکته‌های قلبی و مغزی دارد.سایر انواع NSAIDها اثری چند ساعته بر روند انعقاد خون دارند.
Ketorolac به عنوان دارویی بلقوه از این گروه برای درمان درد‌های شدید حاد که معمولا نیاز به نارکوتیک ها دارند استفاده می‌شود. این دارو در مقایسه با سایر انواع این گروه موجب زخم های شدیدتری می‌گردد. به همین دلیل استفاده از این دارو به مدت بیشتر از ۵ روز توصیه نمی‌شود.
در پایان لازم به ذکر است، با وجود مکانیسم مشترک NSAID در اثرگذاری، افرادی که با نوع خاصی از این داروها پاسخ مناسبی دریافت نمی‌کنند می‌توانند از انواع دیگر استفاده کنند.
خیلی توضیحات خوبی بود ممنون رفیق