عفونت سیتومگالوویروس یک عفونت شایع است. با یکبار عفونت، این ویروس تا آخر عمر در بدن باقی می‌ماند. اغلب مردم نمیدانند که این ویروس در بدن آنان حضور دارد، چون اغلب مشکلی برایشان بوجود نمی‌آورد.
اگر شما باردار باشید یا سیستم ایمنی شما ضعیف باشد، عفونت با سیتومگالوویروس نگران کننده خواهد بود. زنانی که عفونت سیتومگالوویروس فعال در طی بارداری خود داشته باشند، ممکن است این ویروس را در طی زایمان به فرزند خود منتقل کنند و باعث ایجاد علائم در آن ها شود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، خصوصا کسانی که پیوند عضو، مغز استخوان و سلول بنیادی داشته اند، عفونت با سیتومگالوویروس می‌تواند کشنده باشد.
سیتومگالوویروس از شخصی به شخص دیگر و از طریق مایعات بدن مانند خون، بزاق، ادرار، شیر و مایع منی منتقل می‌شود. درمانی برای از بین بردن این ویروس وجود ندارد اما میتوتن با داروهای موجود علائم را تسکین بخشید.
علائم عفونت سیتومگالوویروس
بیشتر افراد سالمی که با این ویروس آلوده شده اند هیچ علائمی ندارند. و بعضی افراد علائم کمی تجربه می‌کنند. افرادی که ممکن است علائم عفونت با این ویروس را تجربه کنند شامل:
- نوزادان آلوده با سیتومگالوویروس که قبل از تولد مبتلا شده اند(مادرزادی).
- نوزادانی که حین تولد یا مدت کوتاهی بعد از تولد به این ویروس آلوده شده اند (CMV پری ناتال). این گروه شامل نوزادانی است که از طریق شیر مادر آلوده شده اند.
- افراد دارای ضعف سیستم ایمنی مانند افرادی که پیوند عضو، مغز استخوان و سلول بنیادی داشته اند یا کسانی که مبتلا به HIV هستند.
کودکان
بیشتر کودکان مبتلا به عفونت سیتومگالوویروس در بدو تولد سالم بنظر می‌رسند.
تعداد کمی از نوزادانی که مبتلا به عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس هستند و هنگام تولد بنظر سالم هستند، در طی زمان – بعضی اوقات نه برای ماه ها و سال ها بعد از تولد- دچار علائم و نشانه هایی می‌شوند. شایع ترین این علائم دیر رس شامل کاهش شنوایی و تاخیر در رشد است. تعداد کمی از نوزادان نیز ممکن است دچار مشکلات بینایی شوند.
علائم و نشانه های زیر بیشتر در نوزادانی که موقع تولد بیمار بوده و عفونت با سیتومگالوویروس داشته اند، شایع است:
- تولد زودرس
- وزن کم هنگام تولد
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- بزرگ شدن و ضعف عملکردی کبد
- لکه های پوستی بنفش یا راش یا هردو
- بزرگ شدن طحال
- تشنج
- کوچک بودن غیرطبیعی سر (میکروانسفالی)
- پنومونی
افراد دارای ضعف سیسیتم ایمنی
چنانچه سیستم ایمنی شما ضعیف باشد، علائم و نشانه های جدی تجربه خواهید کرد که بر ارگان های زیر اثر می‌گذارد:
- چشم ها
- ریه
- کبد
- مری
- معده
- روده
- مغز
افراد بالغ و سالم
بیشتر افراد دارای عفونت سیتومگالوویروس حتی اگر علائمی هم داشته باشند، بسار خفیف است. در عفونت اول، ممکن است افراد بالغ علائمی شبیه مونونوکلئوز عفونی داشته باشند:
- خستگی
- تب
- گلو درد
- درد عضلانی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
- ضعف سیستم ایمنی داشته باشید و عائم عفونت سیتومگالوویروس را تجربه کنید. این ویروس برای این افراد بسیار جدی و حتی کشنده است. افراد دارای پیوند در معرض بیشترین خطر هستند.
- دارای بیماری شبیه مونونوکلئوز در دوران بارداری باشید.
اگر عفونت سیتومگالوویروس دارید اما در غیر این صورت سالم هستید و بیماری خفیف و عمومی را تجربه می کنید، مراقبت از خود مانند استراحت فراوان، باید برای کنترل عفونت در بدن کافی باشد.
وقتی کودک شما باید به پزشک مراجعه کند
اگر می دانید در دوران بارداری خود به سیتومگالوویروس آلوده شده اید، به پزشک کودک خود بگویید. پزشک احتمالاً کودک شما را از نظر شنوایی یا بینایی ارزیابی می کند.
علل عفونت با سیتومگالوویروس
سیتومگالوویروس مربوط به ویروس هایی است که باعث آبله مرغان، هرپس سیمپلکس و مونونوکلئوز می شوند. این ویروس ممکن است در دوره هایی که خاموش است چرخه داشته و دوباره فعال شود. اگر سالم هستید، CMV عمدتا خاموش می ماند.
وقتی ویروس در بدن شما فعال است، می توانید ویروس را به افراد دیگر منتقل کنید. ویروس از طریق مایعات بدن – از جمله خون، ادرار، بزاق، شیر مادر، اشک، منی و مایعات واژن منتشر می شود. تماس گاه به گاه CMVاین ویروس را انتقال نمی دهد.
راه های انتقال ویروس عبارتند از:
- پس از تماس با مایعات بدن فرد آلوده ، چشم یا داخل بینی یا دهان خود را لمس کنید.
- تماس جنسی با فرد آلوده.
- شیر یک مادر آلوده.
- پیوند اعضا، مغز استخوان یا سلول های بنیادی یا انتقال خون.
- تولد. مادر آلوده می تواند ویروس را قبل یا هنگام تولد به کودک خود منتقل کند. اگر برای اولین بار در دوران بارداری آلوده شوید، خطر انتقال ویروس به کودک بیشتر است.
عوامل خطر
سیتومگالوویروس ویروسی شایع و رایج است که می تواند تقریباً همه را مبتلا کند.
عوارض عفونت سیتومگالوویروس
عوارض عفونت CMV بسته به سلامت کلی شما و زمان آلودگی متفاوت است.
بزرگسالان سالم
به ندرت، عفونت سیتومگالوویروس باعث می شود که یک بزرگسال سالم دچار مونونوکلئوز شود. از دیگر عوارض نادر برای بزرگسالان سالم می توان به مشکلات دستگاه گوارش، کبد، مغز و سیستم عصبی اشاره کرد.
افرادی که ایمنی ضعیف دارند
عوارض عفونت CMV می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش بینایی، به دلیل التهاب لایه حسگر نور چشم (رتینیت)
- مشکلات سیستم گوارشی، از جمله التهاب روده بزرگ (کولیت)، مری (ازوفاژیت) و کبد (هپاتیت)
- مشکلات سیستم عصبی، از جمله التهاب مغز (انسفالیت)
- پنومونی
نوزادانی که سیتومگالوویروس مادرزادی دارند
نوزادی که مادرش برای اولین بار در دوران بارداری به این ویروس آلوده شده است، احتمالاً عوارضی را تجربه می کند. عوارض مربوط به کودک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن شنوایی
- ناتوانی ذهنی
- مشکلات بینایی
- تشنج
- عدم هماهنگی و تعادل
- ضعف یا مشکلات استفاده از عضلات
پیشگیری از عفونت سیتومگالوویروس
بهداشت دقیق بهترین پیشگیری در برابر این ویروس است. می توانید این اقدامات احتیاطی را انجام دهید:
- دستان خود را مرتبا بشویید. به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه از آب و صابون استفاده کنید ، به خصوص اگر با کودکان خردسال یا پوشک بچه، بزاق یا سایر ترشحات دهانی تماس داشته باشید.
- وقتی کودک را می بوسید از تماس با اشک و بزاق خودداری کنید. به عنوان مثال به جای بوسیدن لب های کودک، روی پیشانی او را ببوسید. این امر به ویژه در صورت بارداری بسیار مهم است.
- از تقسیم غذا یا نوشیدنی در لیوان مشابه دیگران خودداری کنید. با استفاده از عینک و وسایل آشپزخانه می توان سیتومگالوویروس را پخش کرد.
- مراقب موارد یکبار مصرف باشید. هنگام دفع پوشک، دستمال کاغذی و سایر مواردی که به مایعات بدن آلوده شده اند، قبل از لمس صورت، دستان خود را کاملا بشویید.
- اسباب بازی ها و میزهای جلو را تمیز کنید. هر سطحی را که با ادرار یا بزاق کودکان تماس پیدا کند تمیز کنید.
- رابطه جنسی ایمن را تمرین کنید. در هنگام تماس جنسی از کاندوم استفاده کنید تا از انتشار این ویروس از طریق مایع منی و واژن جلوگیری شود.
اگر ایمنی ضعیف داشته باشید، ممکن است از مصرف داروی ضد ویروس برای جلوگیری از بیماری عفونت سیتومگالوویروس بهره مند شوید.
واکسن های آزمایشی در حال آزمایش برای زنان در سنین باروری هستند. این واکسن ها ممکن است در جلوگیری از عفونت سیتومگالوویروس در مادران و نوزادان و کاهش احتمال ابتلا به ناتوانی در نوزادان متولد شده از زنانی که در حین بارداری آلوده اند، مفید باشد.
تشخیص عفونت سیتومگالوویروس
آزمایشات آزمایشگاهی – از جمله آزمایش خون و مایعات دیگر بدن یا آزمایش نمونه های بافتی – می تواند عفونت سیتومگالوویروس را تشخیص دهد.
در دوران بارداری و پس از زایمان
اگر باردار هستید، آزمایش برای تعیین اینکه آیا شما هرگز به سیتومگالوویروس آلوده شده اید می تواند مهم باشد. زنان بارداری که قبلاً آنتی بادی این ویروس را تولید کرده اند، احتمال بسیار کمی برای ابتلای مجدد به فرزندان متولد نشده خود دارند.
اگر پزشک در حین بارداری عفونت سیتومگالوویروس جدید را تشخیص دهد، با آزمایش قبل از تولد (آمنیوسنتز) می توان تعیین کرد جنین را آلوده شده یا خیر. در این آزمایش، پزشک نمونه ای از مایع آمنیوتیک را گرفته و بررسی می کند. آمنیوسنتز معمولاً هنگامی توصیه می شود که ناهنجاری هایی در اثر این ویروس در سونوگرافی ایجاد شود.
اگر پزشک شما شک دارد که نوزاد شما CMV مادرزادی دارد، آزمایش کودک در سه هفته اول تولد بسیار مهم است. اگر کودک شما عفونت داشته باشد، پزشک احتمالاً آزمایش های اضافی برای بررسی سلامت اعضای بدن کودک، مانند کبد و کلیه ها را به شما توصیه می کند.
در افرادی که ایمنی ضعیف دارند
اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، آزمایش سیتومگالوویروس نیز می تواند مهم باشد. به عنوان مثال، اگر مبتلا به HIV یا ایدز هستید یا پیوند داده اید، ممکن است پزشک بخواهد مرتباً شما را کنترل کند.
درمان عفونت سیتومگالوویروس
درمان به طور کلی برای کودکان و بزرگسالان سالم لازم نیست. بزرگسالان سالم مبتلا به مونونوکلئوز سیتومگالوویروس معمولاً بدون دارو بهبود می یابند.
نوزادان تازه متولد شده و افرادی که ایمنی ضعیف دارند، هنگامی که علائم عفونت سیتومگالوویروس را تجربه می کنند، به درمان نیاز دارند. نوع درمان به علائم و نشانه ها و شدت آنها بستگی دارد.
داروهای ضد ویروسی رایج ترین نوع درمان هستند. آنها می توانند تولید مثل ویروس را کند کنند، اما نمی توانند آن را از بین ببرند. محققان در حال مطالعه داروها و واکسن های جدید برای درمان و پیشگیری از این بیماری هستند.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما برای آماده شدن برای قرار ملاقات خود آورده شده است.
آنچه شما می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات خود این مراحل را انجام دهید:
- علائمی را که شما یا فرزندتان تجربه می کند بنویسید. علائم و نشانه ها را حتی اگر به نظر می رسد جزئی هستند، مانند تب کم، ضعف یا خستگی، در آن بگنجانید.
- سوالاتتان رو برای پرسیدن از دکتر بنویسید. وقت شما با پزشک محدود است، بنابراین تهیه لیستی از سوالات می تواند مفید باشد.
برای عفونت سیتومگالوویروس ، سوالاتی که از پزشک می پرسید شامل موارد زیر است:
- چه عواملی باعث بروز علائم من می شود؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا احتمالاً شرایط من موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدام چیست؟
- آیا دیگران را آلوده می کنم؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که لازم باشد آنها را دنبال کنم؟
- من مشکل سلامتی دیگری دارم چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
چه انتظاری از پزشک خود دارید
- پزشک شما به احتمال زیاد تعدادی سوال از شما می پرسد، از جمله:
- چه مدت علائم خود را دارید؟
- آیا با کودکان خردسال کار می کنید یا زندگی می کنید؟
- آیا اخیراً انتقال خون یا پیوند عضو، مغز استخوان یا سلول بنیادی انجام داده اید؟
- آیا بیماری دارید که ممکن است سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کند، مانند اچ آی وی یا ایدز؟
- آیا شما شیمی درمانی می کنید؟
- آیا شما رابطه جنسی ایمن انجام می دهید؟
- آیا باردار هستید یا شیردهی دارید؟
علاوه بر این، اگر فکر می کنید در دوران بارداری در معرض خطر قرار گرفته اید:
- فکر می کنید چه زمانی در معرض مواجهه قرار گرفته اید؟
- آیا علائم این بیماری را داشته اید؟
- آیا قبلاً از نظر عفونت سیتومگالوویروس آزمایش شده اید؟
