اِگْزِما (Eczema) یا درماتیت به التهاب یا آماس پوست گفته میشود که می‌تواند منجر به خارش، قرمزی، تورم، پوسته‌ریزی و دیگر نشانه‌ها شود. اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش بالاآمده است.
انواع اگزما
- التهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی)
- درماتیت آتوپی (بدون علت)
- درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)
- درماتیت نومولار
- درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)
- درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌ها)
- درماتیت موضعی ناشی از خاراندن
- درماتیت دور دهانی (درماتیت پری‌اورال)
- پومفولیکس (Pompholyx)
درماتیت
از دو کلمه درماتیت و اگزما به جای همدیگر استفاده میشود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از کلمه درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از کلمه اگزما استفاده میشود.
شدت و طول بیماری
براساس شدت و دوره بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود.
الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه های آبدار و با خارش شدید مشخص میشود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه میشود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف میشود. انواع بیماریهای اگزمایی که با این مشخصات ظاهر میشود عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه ای، پمفولیکس، عفونتهای قارچی.
ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص میشود. بیماریهای درماتیت آتوپیک، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای نوک پستان مادران شیرده و … با این نوع التهاب ظاهر میشود.
ج. التهاب اگزمایی مزمن؛ این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترکهای پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص میشود. بیماریهایی که میتوانند با این حالت تظاهر کنند عبارت است از: پای خشک و ترکدار، اگزمای نوک انگشتان تایپیستها.
درمان
اولین قدم درمان اگزما این است که پوست دیگر در تماس با ماده حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. آنتی هیستامینها و کورتیکواستروئیدها در درمان التهاب ورفع علائم بسیار مفیدند.
استفاده از لباس‌های نخی یکی از راه‌های درمان اگزما می‌باشد.
برای کم کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالاندن آن خودداری نمود.
دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن مؤثر می‌باشد.
