بر اساس نتایج مطالعات جدید، مغز قادر است گلوکز را به فروکتوز تبدیل نما‌ید.
فروکتوز (Fructose) یا قند میوه، نوعی قند سادۀ طبیعی است که در میوه، عسل، سبزیجات و بسیاری از مواد غذایی پردازش‌شده یافت می‌شود. مصرف بیش از حد این قند نیز [طبیعتاً] می‌تواند سطح قند خون را بالا برده و منجر به مشکلاتی نظیر چاقی شود. صرف نظر از ارزش غذایی، گروهی از محققین دانشکدۀ پزشکی ییل (Yale School of Medicine) طی مطالعات خود دریافته‌اند که مغز انسان قادر است گلوکز (Glucose) را به فروکتوز تبدیل کند. این مطالعه – که نتایج آن در ژورنال JCI Insight منتشر شده است – سوالات (و شاید نگرانی‌ها) جدیدی در رابطه با تأثیرات فروکتوز بر [فعالیت] مغز و عادت‌های عذایی مطرح نموده است.
دکتر جنیس هوانگ (Janice Hwang)، استادیار غدد درون‌ریز از گروه غدد دانشکدۀ ییل، و همکارانش پیش‌تر در یک مطالعۀ دیگر نشان داده بودند که فروکتوز و گلوکز تأثیرات متفاوتی بر روی فعالیت مغز می‌گذارند. با این حال مشخص نشده بود که آیا فروکتور در مغز ساخته می‌شود و یا قادر به عبور از سد خونی-مغزی می‌باشد.
جهت پاسخ به این پرسش، ۸ نفر آزمودنی سالم و لاغراندام، دوزهایی از گلوکز را طی یک دورۀ زمانی ۴ ساعته به صورت تزریق وریدی دریافت نمودند. پژوهشگران در ادامه از طریق “طیف‌سنجی تشدید مغناطیسی” (Magnetic Resonance Spectroscopy) به بررسی غلظت قند موجود در مغز آزمودنی‌ها پرداختند. غلظت قند خون نیز محاسبه شد.
دکتر هوانگ در رابطه با این مطالعه توضیح می‌دهد:
ما در این مطالعه از روش اسکن MRS بهره بردیم که روشی مستقیم و غیرتهاجمی برای محاسبۀ غلظت متابولیت‌های موجود در مغز جهت آزمودن سایر مکانیسم‌ها می‌باشد؛ از جمله این که، فروکتوز در مغز انسان به صورت درون‌زاد (Endogenous، اندوژن یا داخل سلولی) و از طریق مسیر متابولیسمی “پلی‌اُل” (Polyol pathway) و یا “گلوکز -> سوربیتول -> فروکتوز” تولید می‌شود. مسیر پلی‌ال، یک مسیر کمکی برای گلوکز می‌باشد که مسیر گلیکولیز (Glycolysis) را دور می‌زند؛ این مسیر با متابولیزه کردن ۳۰ درصد گلوکز – در شرایط هایپرگلیسمی (Hyperglycemia، قند خون بالا) – می‌تواند تا حدودی کوتاهی مسیر گلیکولیز (در اثر اشباع شدن یکی از آنزیم‌های این مسیر) را جبران کند. اکسن MRS بر روی ۸ آزمودنی سالم (۴/۴ مرد و زن؛ میانگین سنی ۲۸/۸) جهت اندازه‌گیری سطح فروکتوز درون‌مغزی، طی یک دورۀ ۴ ساعته، صورت گرفت.
محققان دریافتند که در پی تزریق وریدی گلوکز، سطح فروکتوز مغز به طور معناداری افزایش می‌یابد؛ این در حالی است که غلظت فروکتوز خون تغییر چندانی نمی‌کند. گروه چنین نتیجه‌گیری می‌کند که “افزایش سطح فروکتوز در مغز، ناشی از مسیر پلی‌ال می‌باشد“.
هوانگ ادامه می‌دهد:
ما توانسته‌ایم در این مطالعه برای اولین بار نشان بدهیم که فروکتوز می‌تواند در مغز تولید شود. علی‌رغم این‌که پدیدۀ تولید فروکتوز در مغز، قبل‌تر در حیوانات مشاهده شده بود؛ ولی با این حال در انسان اثبات نشده بود. با اثبات این حقیقت که فروکتوز موجود در مغز تنها از فروکتوز موجود در رژیم غذایی ناشی نشده است؛ ما هم‌چنین اثبات کرده‌ایم که فروکتوز می‌تواند از هر قندی که شما مصرف می‌کنید، تولید شود. این مطلب بعد جدیدی را به فهم تأثیرات این قند روی مغز، اضافه می‌کند.
