تلومر چیست؟
تلومر‌ها توالی‌های اساسی از ژنوم انسان هستند و یافته اخیر نشان از تاثیر آن‌ها در فرآیند پیری دارد. با ما همراه باشید.
توالی‌های تلومری در واقع سرپوش‌هایی در انتهای هر رشته DNA بوده و وظیفه آن‌ها محافظت از DNA می‌باشد. برای درک بهتر وظیفه آن‌ها محافظ‌های پلاستیکی در انتهای بند‌های کفش‌تان را در نظر بگیرید. بدون محافظت بند‌های کفش‌تان ساییده شده و آسیب خواهند دید. حال آسیب به پر اهمیت‌ترین مولکول زیستی را در نظر بگیرید؛ یقینا تکامل باید مکانیسمی برای محافظت آن ارائه داده باشد!
همانطور اشاره شد توالی‌های تلومری تک رشته‌ای، اطلاعات حیاتی موجود در DNA ما را حفظ می‌کنند اما آیا بدون محافظت تلومر‌ها سلول‌هایمان به‌زودی خواهند مُرد؟!
سلول‌های ما با فرآیند همانندسازی قادر به تقسیم سلولی و ایجاد یاخته‌ای مشابه خود خواهند بود. این فرآیند دائما در طول عمر انجام می‌گیرد. در حین این فرآیند تلومر‌ها کوتاه و کوتاه‌تر می‌شوند. علت این موضوع تک رشته‌ای بودن این توالی‌ها و عدم توانایی سیستم تقسیم سلولی در همانندسازی آن‌ها می‌باشد. ساخت این رشته‌ها وابسته به آنزیمی موسوم به تلومراز می‌باشد. این آنزیم در سال ۱۹۹۸ در ژورنال معتبر Science به دنیای علم معرفی گشت. عواملی که عملکرد این آنزیم و فعالیت آن‌را تحت تاثیر قرار می‌دهند، موجب کاهش مقدار تلومر‌ها خواهند شد. این موضوع احتمال آسیب به کد‌‌های معنادار DNA را افزایش می‌دهد. دانشمندان نیز در یافته‌های خود به تاثیر این پدیده در پیری تاکید فراوانی دارند.
در نهایت کاهش بسیار زیاد طول تلومر‌ها با تضعیف کارکرد سلول‌ها و پیری سلولی همراه می‌گردد. ارتباط این فرآیند با بیماری‌های مرتبط با سن نیز مورد اثبات قرار گرفته است اما با این حال هنوز به طور کامل مشخص نیست که آیا این توالی‌ها عاملی برای پیری هستند ویا تنها، نشانه‌ای از آن می‌باشند.
نتایج پژوهش‌های اخیر دانشمندان نشان از تاثیر استرس، استعمال سیگار، رژیم غذایی ضعیف و چاقی در سرعت گرفتن فرآیند کوتاه شدن تلومر‌ها دارد.
